Làm gì khi không khí bị ô nhiễm? - Khuyến cáo từ Bộ Y tế

Trước nguy cơ bệnh hô hấp, tim mạch và sức khỏe tinh thần bị ảnh hưởng do ô nhiễm không khí, Bộ Y tế đã ban hành khuyến cáo chi tiết giúp người dân, đặc biệt là nhóm nhạy cảm, chủ động bảo vệ sức khỏe.

Ô nhiễm không khí ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe

Chất lượng không khí tại Hà Nội và nhiều địa phương đang có xu hướng xấu hơn, theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Một số thời điểm, chỉ số AQI đạt mức “xấu” hoặc “kém”, cho thấy nồng độ bụi mịn PM2.5 tăng cao.

WHO cảnh báo rằng tiếp xúc với chất ô nhiễm không khí có thể gây ra:

• Viêm đường hô hấp cấp, viêm phổi, hen suyễn.
• Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD).
• Bệnh tim mạch, tăng huyết áp, đột quỵ.
• Tổn thương da, kích ứng mắt.
• Ảnh hưởng hệ thần kinh, miễn dịch, sức khỏe tinh thần.
• Tăng nguy cơ nhập viện ở người già, trẻ em, người bệnh nền.

Khuyến cáo chung của Bộ Y tế giúp bảo vệ sức khỏe

Bộ Y tế đưa ra nhiều khuyến cáo áp dụng cho mọi thời điểm ô nhiễm, bao gồm:

Bảo vệ sức khỏe hàng ngày

• Thường xuyên theo dõi chất lượng không khí qua các kênh chính thức.
• Đeo khẩu trang đạt chuẩn khi ra ngoài, đặc biệt tại nơi nhiều bụi.
• Giữ phòng ở thông thoáng, vệ sinh nhà cửa thường xuyên.
• Dùng kính bảo vệ và khẩu trang khi dọn dẹp.

Giảm nguồn phát thải trong gia đình

• Hạn chế hoặc thay thế bếp than tổ ong, củi, rơm rạ bằng bếp điện, bếp từ, bếp ga.
• Tránh hút thuốc trong nhà (người không hút thuốc cần hạn chế hít phải khói thuốc thụ động).

Chăm sóc sức khỏe cá nhân

• Giữ ấm cơ thể khi trời lạnh, tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột.
• Tăng cường dinh dưỡng, nâng sức đề kháng.
• Rửa mũi - họng bằng nước muối sinh lý sau khi đi ngoài đường.
• Khám sức khỏe định kỳ, tuân thủ điều trị với người mắc bệnh tim mạch - hô hấp.

Hướng dẫn biện pháp bảo vệ theo từng mức AQI

Để giúp người dân hành động đúng mức nguy cơ, Bộ Y tế hướng dẫn cụ thể theo từng khoảng giá trị AQI.

AQI 51 - 100 (Trung bình)

• Người bình thường: Có thể hoạt động ngoài trời bình thường.
• Nhóm nhạy cảm: Giảm thời gian vận động ngoài trời và theo dõi sức khỏe nếu xuất hiện ho, khó thở.

AQI 101 - 150 (Kém)

• Người bình thường: Giảm thời gian hoạt động ngoài trời ở khu vực bụi nhiều.
• Học sinh: Có thể hoạt động ngoài trời nhưng hạn chế vận động mạnh.
• Nhóm nhạy cảm: Hạn chế ra ngoài, tăng thời gian nghỉ ngơi.

AQI 151 - 200 (Xấu)

• Người bình thường: Hạn chế hoạt động ngoài trời, ưu tiên thời điểm ít ô nhiễm.
• Khi tham gia giao thông: Nên dùng phương tiện công cộng, hạn chế xe máy.
• Nhóm nhạy cảm: Tránh hoạt động ngoài trời, nên tập thể dục trong nhà.
• Tất cả đối tượng: Rửa mũi - họng - mắt bằng nước muối sinh lý sau khi ra đường.

AQI 201 - 300 (Rất xấu)

• Người bình thường: Tránh hoạt động ngoài trời dài, ưu tiên làm việc trong nhà.
• Khi bắt buộc ra ngoài: Dùng khẩu trang lọc bụi mịn PM2.5.
• Nhóm nhạy cảm: Tránh mọi hoạt động ngoài trời, nên đóng kín cửa sổ và cửa ra vào.

AQI 301 - 500 (Nguy hại)

• Tất cả đối tượng: Tránh mọi hoạt động ngoài trời để chuyển sinh hoạt vào trong nhà.
• Gia đình có trẻ em: Có thể xem xét cho nghỉ học nếu tình trạng kéo dài 3 ngày.
• Cơ quan - trường học: Có thể tạm dừng hoặc điều chỉnh thời gian làm việc theo hướng dẫn Luật Bảo vệ Môi trường.

Các dấu hiệu cần đến cơ sở y tế

Đi khám ngay khi xuất hiện các dấu hiệu:

• Ho kéo dài: Không đỡ sau vài ngày.
• Khó thở - tức ngực: Xuất hiện khi không khí ô nhiễm.
• Sốt, viêm họng, viêm phế quản: Trầm trọng hơn khi đi ngoài đường.
• Triệu chứng nặng ở người có bệnh nền: COPD, hen, tim mạch.

Người có bệnh nền cần tuân thủ điều trị, tránh tự ý ngưng thuốc.

Ô nhiễm không khí ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người, đặc biệt trong thời điểm bụi mịn gia tăng theo mùa. Hiểu chỉ số AQI, chủ động áp dụng biện pháp phòng ngừa và tuân thủ khuyến cáo Bộ Y tế về phòng chống ảnh hưởng của ô nhiễm không khí là cách hiệu quả nhất để giảm nguy cơ bệnh tật.