Viêm cơ tim là gì, nguyên nhân và điều trị như thế nào?

Viêm cơ tim là gì? 

Viêm cơ tim là tình trạng viêm (có thể cục bộ hoặc lan tỏa), đi kèm theo hoại tử các tế bào cơ tim do nhiều nguyên nhân, có thể do viêm nhiễm (virus, vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng,…) hoặc không do nhiễm trùng (chất gây độc tim, thuốc,…).

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm cơ tim

Biểu hiện của bệnh viêm cơ tim rất đa dạng. Một số trường hợp người bệnh mắc viêm cơ tim không có triệu chứng rõ ràng, thậm chí không xuất hiện triệu chứng khiến cho người bệnh khó phát hiện những thay đổi bất thường trong cơ thể, đến khi phát hiện thì bệnh đã nghiêm trọng, cơ tim có thể bị phì đại. 

Một số khác trường hợp người bệnh mắc viêm cơ tim có biểu hiện những thay đổi bất thường và rất điển hình như:

• Dấu hiệu của nhiễm trùng: Sốt cao, đau nhức đầu, mệt mỏi,…;

• Chảy nước mắt, nước mũi;

• Tiêu chảy, ăn uống kém;

• Khó thở, tình trạng này có thể tăng lên sau 1 – 2 ngày, kèm theo các biểu hiện như đau ngực, đánh trống ngực, đau tức vùng hạ sườn phải…

Ngoài ra, bệnh nhân còn có các triệu chứng nghiêm trọng hơn như:

• Sốc tim;

• Mạch đập nhanh, nhỏ;

• Huyết áp hạ hoặc không đo được huyết áp;

• Da tái.

Triệu chứng nặng dần, người bệnh nếu không đáp ứng điều trị có thể dẫn đến tử vong.

Biến chứng có thể gặp khi mắc viêm cơ tim

Viêm cơ tim có thể không gây ảnh hưởng gì đến người bệnh hoặc có thể dẫn đến hàng loạt các biến chứng nguy hiểm cho người bệnh như:

• Suy tim: Viêm cơ tim có thể làm tổn thương cơ tim nhanh chóng, từ đó dẫn đến suy tim khiến cho tim không còn chức năng bơm máu đi nuôi cơ thể.

• Nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ: Tình trạng cơ tim thường dễ hình thành cục máu đông, gây tắc động mạch.

• Nhịp tim nhanh hoặc rối loạn nhịp tim.

• Đột tử.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nhận thấy sự xuất hiện của bất kỳ dấu hiệu, triệu chứng nào thì tốt nhất nên đến ngay bệnh viện để được thăm khám, xét nghiệm và được các bác sĩ chuyên khoa hướng dẫn điều trị.

Tuyệt đối không được thờ ơ trước các bất thường của cơ thể, vì có thể khiến bệnh tiến triển đến mức trầm trọng, việc chữa trị vô cùng khó khăn và gặp không ít rủi ro, biến chứng.

Nguyên nhân dẫn đến viêm cơ tim

Viêm cơ tim do tác nhân nhiễm trùng:

• Nhiễm virus: Virus viêm gan B, C, virus herpes (HSV), virus Epstein-Barr (EBV), virus cúm, virus Coxsackie B, Parvovirus B19, HIV,… Viêm cơ tim do virus là nguyên nhân thường gặp nhất.

• Nhiễm khuẩn: Trực khuẩn gram âm, liên cầu nhóm A, tụ cầu khuẩn, bệnh lao,…

• Nhiễm nấm: Balstomycosis, nấm Candida,…

• Nhiễm ký sinh trùng: Toxoplasmosis, nhiễm amip, bệnh Chagas,…

Viêm cơ tim không do tác nhân nhiễm trùng:

• Thuốc: Clozapine, penicillin, thuốc lợi tiểu thiazide, một số thuốc điều trị ung thư,…

• Các chất độc cho tim: Rượu, cocaine,…

• Bệnh tự miễn hoặc rối loạn khả năng miễn dịch của cơ thể: Viêm động mạch tế bào khổng lồ, lupus ban đỏ toàn thân, bệnh viêm mạch Takayasu,…

Những ai có nguy cơ mắc phải viêm cơ tim

Viêm cơ tim có thể xảy ra ở bất cứ ai, bất cứ độ tuổi nào tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải viêm cơ tim

Có rất nhiều yếu tố có thể khiến tăng nguy cơ mắc bệnh này, như:

• Suy giảm hệ miễn dịch;

• Nhiễm nấm, vi khuẩn hay virus;

• Sử dụng thuốc kháng sinh trong thời gian dài;

• Hút thuốc lá;

• Uống nhiều rượu, bia hoặc lạm dụng chất kích thích.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán viêm cơ tim

Để chẩn đoán viêm cơ tim, bác sĩ dựa vào tiền sử mắc bệnh, dấu hiệu lâm sàng kết hợp với kiểm tra thể chất. Bên cạnh đó, xét nghiệm cận lâm sàng được thực hiện để đưa ra kết luận chính xác nhất. Bao gồm:

• Điện tâm đồ: Điện tâm đồ ở bệnh nhân mắc viêm cơ tim có thể bình thường hoặc bất thường. Thường thấy ST bất thường giống thiếu máu cơ tim; đôi khi thấy ST chênh lên, nhưng phổ biến hơn là sự thay đổi sóng ST-T không đặc hiệu trên điện tâm đồ, cần tránh nhầm lẫn với biến đổi ST chênh lênh trong nhồi máu cơ tim.

• Men tim: Troponin tim và CK-MB có thể tăng cao. Troponin T hoặc Troponin I là dấu hiệu của hoại tử cơ tim. Đánh giá mức độ suy tim, tưới máu cơ quan dựa vào NT-proBNP, lactat máu.

• Chẩn đoán hình ảnh tim: Đánh giá chức năng tim và các rối loạn vận động gây ra do viêm cơ tim.

• Sinh thiết nội tâm mạc (nếu cần): Sinh thiết cơ tim khi xuất hiện dấu hiệu cơ tim thâm nhiễm viêm kèm hoại tử các tế bào cơ lân cận là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán viêm cơ tim.

• Xét nghiệm máu: Tìm các marker nhiễm trùng.

• Chụp động mạch vành qua da: Để loại trừ nhồi máu cơ tim, đặc biệt ở người bệnh có đau ngực kèm các yếu tố nguy cơ của bệnh mạch vành.

Phương pháp điều trị viêm cơ tim

Nguyên tắc điều trị:

Bác sĩ sẽ đưa ra các phác đồ điều trị riêng biệt cho từng người bệnh, tùy thuộc vào nguyên nhân và tình trạng của người bệnh. Tuy nhiên, phương pháp điều trị phổ biến hiện nay là điều trị triệu chứng, chủ yếu là tăng cường sức co bóp cơ tim, chống rối loạn nhịp tim và chống sốc tim,… và điều trị bệnh nền.

Phương pháp điều trị:

Bệnh nhân được xét nghiệm, phân tích kỹ càng, xác định rõ giai đoạn của bệnh; sau đó bác sĩ sẽ lựa chọn phương án điều trị tối ưu. Một số cách điều trị bệnh hiệu quả:

• Điều trị bằng thuốc: Chủ yếu là điều trị suy tim và rối loạn nhịp tim. Bao gồm các thuốc điều trị suy tim như lợi tiểu, chẹn kênh canxi, chẹn beta giao cảm, kháng aldosterone,… Điều trị rối loạn nhịp nhĩ và nhịp thất bằng các thuốc chống loạn nhịp. Có thể sử dụng các thiết bị hỗ trợ cho người bệnh khi cần thiết.

Đối với viêm cơ tim do nhiễm trùng có thể sử dụng thêm kháng sinh để điều trị các tác nhân gây viêm cơ tim do vi khuẩn, đặc biệt trong giai đoạn nhiễm khuẩn cấp tính. Đối với viêm cơ tim do nguyên nhân virus, liệu pháp kháng virus không cho thấy sự hữu ích trong điều trị. Thuốc chống ký sinh trùng được sử dụng trong trường hợp người bệnh viêm cơ tim do nhiễm ký sinh trùng.

• Viêm cơ tim quá mẫn được điều trị bằng cách ngưng sử dụng các chất gây độc cho tim hoặc các chất gây nghiện và sử dụng liệu pháp corticoid.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp hạn chế diễn tiến của viêm cơ tim

Chế độ sinh hoạt:

• Chế độ sinh hoạt lành mạnh, đặc biệt ở người bệnh đã có suy tim.

• Kiểm tra đúng lịch hẹn bác sĩ để quá trình theo dõi điều trị được liên tục.

• Tuân thủ đúng mọi hướng dẫn, chỉ định của bác sĩ; tuyệt đối không tự ý bỏ thuốc hoặc mua thuốc không có trong đơn thuốc của bác sĩ.

• Viêm cơ tim nguyên nhân từ nhiều bệnh khác nên việc điều trị càng sớm càng tốt.

Chế độ dinh dưỡng:

• Chế độ ăn uống lành mạnh, giảm ăn muối.

Phương pháp phòng ngừa viêm cơ tim

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

• Tiêm vaccine phòng bệnh: Vaccine cúm, viêm gan siêu vi B,…

• Hạn chế tiếp xúc với những người nhiễm các virus kể trên.

• Thường xuyên giữ vệ sinh, rửa tay thường xuyên.

• Tập luyện thể dục và duy trì lối sống lành mạnh.