Lợi ích và rủi ro của phẫu thuật thay van tim

Tim hoạt động với 4 van là van hai lá, van ba lá, van động mạch phổi và van động mạch chủ. Các van này đóng mở nhịp nhàng theo chu kỳ tim, giúp máu lưu thông theo chu kỳ đều đặn.

Vì nhiều lý do, một hoặc nhiều van tim, đôi khi bộ máy dưới van có thể mất tính đàn hồi, thay đổi cấu trúc gây ra bệnh van tim hoặc có khiếm khuyết giải phẫu bẩm sinh khiến chúng không thể hoạt động bình thường. Đây là lúc van tim cần được sửa chữa hoặc thay thế để duy trì chức năng bình thường.

Thay van tim nhân tạo có lợi ích gì?

Phẫu thuật thay van tim là cần thiết đối với những bệnh nhân có van tim bị tổn thương nghiêm trọng, không thể sửa chữa hoặc không đáp ứng với điều trị bằng thuốc.

Việc thay van tim mới được thực hiện để giúp làm giảm các triệu chứng của bệnh nhân, ngăn ngừa sự phát triển của bệnh suy tim mạn tính, rối loạn nhịp tim và các biến chứng khác trong tương lai, đồng thời giảm thiểu nguy cơ tử vong sớm cho bệnh nhân.

Có hai loại van tim nhân tạo thường được sử dụng:

• Van tim cơ học được làm bằng silicon, titan... Van tim cơ học có tuổi thọ từ 20 đến 30 năm hoặc thậm chí lâu hơn.
• Van tim sinh học là van được làm từ van tim lấy từ mô động vật hoặc từ van tim của người hiến tặng. Loại van này có tuổi thọ sử dụng ngắn, tối đa 10 đến 15 năm. Van này cũng có nguy cơ tạo huyết khối, nhưng nó thấp hơn van tim cơ học.

Sau phẫu thuật thay van tim, bệnh nhân có những thay đổi rõ rệt về sức khỏe, cảm thấy thoải mái hơn, bớt lo lắng hơn, tinh thần phấn chấn hơn nên đáp ứng điều trị tốt hơn. Bệnh nhân có thể trở lại làm việc với công việc nhẹ nhàng sau 6 đến 8 tuần, với việc nặng nhọc thời gian có thể kéo dài lâu hơn. Đối với một số bệnh nhân, họ có thể phải chuyển sang công việc khác phù hợp hơn với sức khỏe.

Tuy nhiên, sức khỏe của bạn có thể được giữ nguyên, tốt hơn hoặc xấu đi, tùy thuộc vào thể trạng, cách điều trị và sử dụng thuốc đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ, đặc biệt là giữ vệ sinh để tránh biến chứng của viêm nội tâm mạc nhiễm trùng sau thay van tim.

Biến chứng của phẫu thuật thay van tim

Phẫu thuật thay van tim có nguy hiểm hay không là mối quan tâm của nhiều bệnh nhân khi cần phẫu thuật. Trên thực tế, trong quá trình phẫu thuật thay van tim, người bệnh vẫn có thể gặp một số rủi ro, nhưng nếu quá trình chuẩn bị và kiểm soát được thực hiện tốt thì nguy cơ này sẽ được hạn chế ở mức tối thiểu, đồng thời việc thăm khám trước mổ và điều trị trong mổ được thực hiện tốt.

Một số biến chứng có thể xảy ra trong quá trình phẫu thuật thay van tim:

• Phản ứng với thuốc gây mê: Một số bệnh nhân có thể bị tăng nhịp tim và huyết áp khi sử dụng thuốc gây mê trong khi phẫu thuật.
• Chảy máu trong khi phẫu thuật: Bệnh nhân có thể bị chảy máu trong khi phẫu thuật và nếu mất máu quá nhiều thì có thể phải truyền máu.
• Chấn thương trong khi phẫu thuật: Phẫu thuật có thể bất ngờ gây ra những chấn thương khác cho cơ thể bệnh nhân.

Biến chứng sau phẫu thuật thay van tim

Nếu bệnh nhân sau thay van tim có lối sống khoa học, điều độ, thể trạng tốt, tuân thủ điều trị thì còn có những yếu tố khác sẽ ảnh hưởng đến tuổi thọ sau phẫu thuật của bệnh nhân, đó là:

Huyết khối

Những người được thay van tim cơ học có nguy cơ phát triển cục máu đông hay còn gọi là huyết khối cao hơn những người thay van sinh học. Huyết khối có thể làm tắc nghẽn các mạch máu và đặc biệt nguy hiểm nếu làm kẹt van tim hoặc làm rách các lá van, rung nhĩ làm tăng nguy cơ đột quỵ do cục máu đông lên não, gây tắc nghẽn mạch máu não.

Huyết khối là biến chứng nặng gây tử vong ở bệnh nhân có van tim nhân tạo, chiếm khoảng 0,6% đến 2,3% số bệnh nhân mỗi năm.

Thoái hóa van

Van cơ học nhìn chung có độ bền rất tốt và hiếm khi hỏng.

Theo thời gian, van sinh học nhân tạo sẽ xuống cấp nhanh hơn. Thoái hóa van tim thường xảy ra vào năm thứ 7 hoặc thứ 8 sau phẫu thuật. Van sinh học suy giảm 50 đến 60% vào năm thứ 10 và 70 đến 90% vào năm thứ 15.

Viêm nội tâm mạc nhiễm trùng

Tỷ lệ mắc bệnh viêm nội tâm mạc nhiễm trùng van nhân tạo là khoảng 0,5% mỗi năm, ngay cả ở những bệnh nhân được điều trị dự phòng bằng kháng sinh thích hợp.

Viêm nội tâm mạc nhiễm trùng van nhân tạo là bệnh lý nguy hiểm, tỷ lệ tử vong cao.

Chẩn đoán viêm nội tâm mạc nhiễm trùng thường dựa trên cấy máu dương tính và bằng chứng siêu âm tim về nhiễm trùng van nhân tạo, chẳng hạn như mảnh sùi, áp xe cạnh van hoặc dòng hở cạnh chân van mới xuất hiện.

Nếu viêm nội tâm mạc nhiễm trùng phát triển muộn sau khi thay van, cụ thể hơn 6 tháng sau phẫu thuật, thì điều trị nội khoa đơn thuần có thể là phù hợp.

Phẫu thuật chỉ nên được thực hiện trong những trường hợp sau: Điều trị nội khoa thất bại, tổn hại huyết động do dòng hở lớn, mảng sùi lớn và xuất hiện dòng chảy mới trong tim.

Hở cạnh vòng van

Hở cạnh vòng van điển hình là do nhiễm khuẩn, tuột chỉ khâu, xơ hóa và vôi hóa, dẫn đến vòng van nhân tạo không thể ép chặt vào vòng van tự nhiên của bệnh nhân.

Hở cạnh vòng van mức độ nhẹ thường là lành tính, chỉ một số ít bệnh nhân (<1%) cần mổ lại do hở cạnh chân van tăng lên sau 1 đến 2 năm theo dõi.

Kiểm soát các bệnh mắc kèm không tốt

Bệnh nhân mắc bệnh tim mạch nặng cần thay van tim thường mắc nhiều bệnh mãn tính khác như cao huyết áp, bệnh tiểu đường…, nên nếu không kiểm soát tốt các bệnh đi kèm, tình trạng người bệnh có thể nguy hiểm.

Trên đây là một số thông tin hữu ích về lợi ích và rủi ro của phẫu thuật thay van tim. Đây là phương pháp điều trị tiên tiến cần phải được thực hiện bởi các chuyên gia có trình độ chuyên môn cao, tay nghề cao và được đào tạo bài bản.

Xem thêm: 

• Tìm hiểu phương pháp gây mê phẫu thuật tim mạch
• Thay van tim sống được bao lâu? Chăm sóc sau phẫu thuật