Bệnh van tim là gì? Tìm hiểu nguyên nhân và hướng xử trí

Bệnh van tim là gì? 

Trái tim con người có 4 ngăn, tâm thất trái - phải, tâm nhĩ trái - phải và giữa các ngăn có các van giúp máu lưu thông theo chiều hướng chính xác.

Bốn van tim, giữ cho máu lưu thông theo đúng hướng là van hai lá, van ba lá, van động mạch phổi và van động mạch chủ. Mỗi van có các cánh (lá van) mở và đóng một lần trong mỗi nhịp tim. Nếu một hoặc nhiều van không mở hoặc đóng đúng cách, dòng máu từ tim đến cơ thể bị gián đoạn.

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh van tim

Một số người bệnh van tim có thể không có triệu chứng trong nhiều năm. Khi các dấu hiệu và triệu chứng xảy ra, chúng có thể bao gồm:

Âm thanh vù vù (tiếng thổi của tim) khi bác sĩ nghe tim bằng ống nghe;

Tức ngực;

Vùng bụng sưng (phổ biến hơn với trào ngược van ba lá nghiêm trọng);

Mệt mỏi;

Khó thở, đặc biệt khi hoạt động hoặc nằm xuống;

Sưng mắt cá chân và bàn chân;

Chóng mặt;

Ngất xỉu;

Nhịp tim không đều.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Hãy gặp bác sĩ khi bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào đã nêu trên.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh van tim

Bệnh van tim có thể có ngay từ khi mới sinh (bẩm sinh). Nó cũng có thể xảy ra ở người lớn do nhiều nguyên nhân và điều kiện, chẳng hạn như nhiễm trùng và các bệnh tim khác. Nhìn chung, các nguyên nhân có thể là:

• Bất thường cấu trúc và hoạt động (đóng- mở) của van tim.

• Thấp khớp (có thể gây viêm các van tim).

• Viêm nội tâm mạc.

• Bệnh mạch vành, đau tim, bệnh cơ tim (bệnh cơ tim), giang mai (một bệnh lây truyền qua đường tình dục), huyết áp cao, phình động mạch chủ và các bệnh mô liên kết.

• Các nguyên nhân ít phổ biến hơn của bệnh van tim bao gồm khối u, do sử dụng một số loại thuốc và bức xạ.

Những ai có nguy cơ bệnh van tim?

Đối tượng tăng nguy cơ bệnh van tim như: 

Người lớn tuổi, theo tuổi tác, van tim có thể trở nên dày và cứng.

Có tiền sử bệnh liên quan đến tim và mạch máu.

Béo phì và thừa cân.

Thiếu hoạt động thể chất.

Tiền sử gia đình mắc bệnh tim sớm: Cha hoặc anh trai mắc bệnh tim dưới 55 tuổi. Mẹ hoặc chị gái bị bệnh tim dưới 65 tuổi.

Yếu tố làm tăng nguy cơ bệnh van tim

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh van tim, bao gồm:

Tuổi cao.

Tiền sử mắc một số bệnh nhiễm trùng có thể ảnh hưởng đến tim.

Tiền sử một số dạng bệnh tim hoặc đau tim.

Huyết áp cao, cholesterol cao, tiểu đường và các yếu tố nguy cơ bệnh tim khác.

Tình trạng tim lúc mới sinh (bệnh tim bẩm sinh).

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán nguyên nhân bệnh van tim

Bác sĩ sẽ tiến hành khám sức khỏe và lắng nghe tiếng thổi của tim. Bạn có thể làm một số xét nghiệm để chẩn đoán tình trạng của mình.

Các xét nghiệm chẩn đoán có thể bao gồm:

• Siêu âm tim;

• Điện tâm đồ (ECG);

• Chụp Xquang lồng ngực;

• MRI tim;

• Bài kiểm tra vận động hoặc bài kiểm tra căng thẳng;

• Thủ thuật đặt ống thông tim.

Phương pháp điều trị bệnh van tim hiệu quả

Điều trị bệnh van tim phụ thuộc vào các triệu chứng, mức độ nghiêm trọng của tình trạng và tiên lượng của bệnh nhân.

Hầu hết các vấn đề về van tim đều có thể được điều trị thành công. Điều trị có thể bao gồm:

• Thuốc để kiểm soát các triệu chứng và duy trì hoạt động tim.

• Thay đổi lối sống có lợi cho tim để điều trị các bệnh tim liên quan khác.

• Phẫu thuật để sửa chữa hoặc thay thế van tim.

Phẫu thuật sửa van tim có ít rủi ro hơn thay van tim. Vì vậy, khi có thể sửa chữa, nó được ưu tiên hơn thay thế van.

Trong một số trường hợp, thay van là cần thiết. Có 2 loại van thay thế:

• Van sinh học làm từ mô lợn, bò hoặc người. Các van này có xu hướng bị mòn sau 10 đến 15 năm, nhưng một số có thể tồn tại lâu hơn.

• Van cơ học (do con người tạo ra) thường không bị mòn. Nhưng với van cơ học, bạn thường phải dùng thuốc chống đông máu trong suốt quãng đời còn lại để ngăn ngừa cục máu đông và nguy cơ bị viêm nội tâm mạc (nhiễm trùng tim) cao hơn so với van sinh học.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh van tim

Chế độ sinh hoạt:

Bạn nên thực hiện một số thay đổi lối sống có lợi cho tim mạch, bao gồm:

• Duy trì cân nặng hợp lý: Cố gắng giữ cân nặng hợp lý. Nếu bạn thừa cân hoặc béo phì, bác sĩ có thể khuyên bạn nên giảm cân.

• Hoạt động thể chất thường xuyên: Cố gắng đưa khoảng 30 phút hoạt động thể chất, chẳng hạn như đi bộ nhanh.

• Thử các hoạt động thư giãn, chẳng hạn như thiền định và hít thở sâu; duy trì hoạt động thể chất; và dành thời gian cho gia đình và bạn bè.

• Tránh khói thuốc lá: Nếu bạn hút thuốc, hãy bỏ thuốc lá. Hỏi bác sĩ của bạn về các nguồn lực để giúp bạn bỏ thuốc lá.

Chế độ dinh dưỡng:

Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh cho tim: Ăn nhiều loại trái cây và rau quả, sữa ít chất béo hoặc không có chất béo, các sản phẩm, thịt gia cầm, cá và ngũ cốc nguyên hạt. Tránh chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa cũng như muối và đường dư thừa.

Phương pháp phòng ngừa bệnh van tim

Bạn nên áp dụng các thay đổi lối sống có lợi cho tim mạch như đã nêu ở trên.