Bệnh van tim hậu thấp có những biểu hiện gì và phòng ngừa như thế nào?

Bệnh van tim hậu thấp tim là một tình trạng bệnh tim mạn tính, thường xảy ra ở giai đoạn muộn của bệnh thấp tim. Khi bệnh phát triển, một trong những tình trạng chính mà người bệnh gặp phải là khó thở. Để hiểu rõ hơn về tình trạng bệnh lý này, mời bạn cùng theo dõi nội dung dưới đây của Nhà thuốc Long Châu.

Bệnh van tim hậu thấp là gì?

Bệnh van tim hậu thấp tim là một biến chứng của bệnh tim mạch, gây ra bởi sự tác động của liên cầu khuẩn beta - hemolytic nhóm A, một loại vi khuẩn tự miễn. Bệnh thường bắt đầu với triệu chứng viêm họng và kéo dài khoảng 2 tuần. 

Trong thời gian này, cơ thể tạo ra kháng thể để chống lại sự nhiễm khuẩn. Tuy nhiên, do cấu trúc tương đồng giữa cơ tim, van tim và tế bào vi khuẩn, hệ thống miễn dịch có thể nhầm lẫn và tấn công van tim. Kết quả là van tim bị tổn thương, dày lên và gây dính các lá van với nhau. Đồng thời, canxi cũng có thể lắng đọng lại trên lá van, làm cho chúng cứng hơn và gây ra tình trạng hẹp hoặc hở van tim. Do đó, bệnh van tim hậu thấp tim được coi là một biến chứng nghiêm trọng của bệnh thấp tim.

Tỷ lệ mắc bệnh van tim hậu thấp tim tương đối thấp, chỉ khoảng 3%, cho thấy chỉ một số người có kháng nguyên tương tự với liên cầu khuẩn. Các kháng nguyên này gây ra sự nhận diện và tấn công nhầm bởi hệ thống miễn dịch và có cấu trúc tương đồng như sau:

• Thành phần hyaluronate trong glycoprotein của van tim tương đồng với hyaluronate của màng liên cầu khuẩn.
• Màng sợi cơ tim tương đồng với kháng nguyên của màng liên cầu khuẩn.
• Myosin của cơ tim tương đồng với protein M (độc tố chính của liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A).

Ngoài ra, bệnh van hậu thấp còn đáp ứng miễn dịch trung gian tế bào, liên quan đến tế bào lympho T và đại thực bào. Do đó, tổn thương tim, bao gồm van tim, có thể là kết quả của cả hai cơ chế miễn dịch này đồng thời hoạt động.

Biểu hiện thường gặp khi mắc bệnh van tim hậu thấp

Dấu hiệu ban đầu của bệnh van tim hậu thấp thường là khó thở, xảy ra khi người bệnh tham gia vào hoạt động nặng và vận động gắng sức. Mức độ khó thở sẽ tăng dần theo thời gian. Trong trường hợp bệnh được phát hiện muộn, người bệnh có thể trải qua biểu hiện khó thở ngay cả khi tham gia vào các hoạt động nhẹ hoặc thậm chí khi đang nghỉ ngơi.

Ngoài ra, người bệnh cũng có thể gặp tình trạng ho kèm theo một lượng nhỏ máu. Dấu hiệu này có thể gây nhầm lẫn với các bệnh lý đường hô hấp khác, cả cho bệnh nhân và bác sĩ. Do đó, việc nhận diện bệnh van tim hậu thấp tim thường gặp khó khăn và ít được phát hiện sớm.

Biến chứng thường gặp khi mắc bệnh van tim hậu thấp là gì?

Biến chứng phổ biến của bệnh van tim hậu thấp tim là suy tim. Trong trường hợp này, van tim không hoạt động đúng cách, gây ra hiệu suất bơm máu giảm. Điều này đòi hỏi tim phải co bóp mạnh hơn để đảm bảo cung cấp đủ lượng máu cho cơ thể. Theo thời gian, việc hoạt động gắng sức kéo dài làm cho trái tim mệt mỏi và dần yếu, dẫn đến suy tim. Ngoài ra, bệnh van tim hậu thấp tim còn gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng khác như:

Rung nhĩ

Bệnh rung nhĩ, biến chứng của van tim hậu thấp là một trạng thái mà tim có hiện tượng đập bất thường, hay còn gọi là hiện tượng loạn nhịp. Triệu chứng thường gặp là người bệnh có cảm giác như trái tim đang rung và đập mạnh liên hồi.

Huyết khối

Huyết khối là tình trạng các cục máu đông dạng gel hình thành trong các mạch máu. Quá trình hình thành huyết khối giúp cho việc tập trung máu đến các mạch máu bị vỡ và làm cho máu ngừng chảy khi người bệnh bị thương.

Van tim là một cơ quan quan trọng trong hệ tuần hoàn, có nhiệm vụ điều tiết dòng máu từ tim ra ngoài cơ thể. Khi van tim không hoạt động chính xác, dòng máu không được điều tiết đúng cách thì nó có thể tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự hình thành huyết khối.

Tăng áp lực động mạch phổi

Tăng áp lực động mạch phổi là trạng thái van tim bên phải không hoạt động một cách hiệu quả, dẫn đến sự tăng áp lực trong động mạch phổi. Van tim hậu thấp tim khiến cho van tim bên phải không mở và đóng một cách linh hoạt như bình thường. Kết quả là, máu không được bơm từ tim vào phổi một cách hiệu quả, gây ra áp lực tăng trong hệ thống động mạch phổi.

Viêm nội tâm mạc

Biến chứng viêm nội tâm mạc của bệnh van tim hậu thấp là một tình trạng nhiễm trùng và viêm của màng trong tim, gọi là nội tâm mạc. Khi van tim bên trái không hoạt động tốt và đường ống nối với van tim bị hạn chế, vi khuẩn và các tác nhân gây nhiễm trùng có thể xâm nhập và phát triển trong màng nội tâm mạc của van tim.

Đột quỵ

Van tim hậu thấp có thể dẫn đến sự tắc nghẽn mạch máu và giảm lưu lượng máu đến não. Khi van tim bên trái không đóng kín hoặc không mở đúng lúc, có thể tạo điều kiện cho huyết khối hình thành trong tim. Huyết khối này có thể lan truyền qua dòng máu và gây tắc nghẽn mạch máu não, gây cản trở hoặc ngừng lưu thông máu đến một trong các khu vực của não và có thể dẫn đến đột quỵ.

Suy thận

Van tim hậu thấp là nguyên nhân khiến cho van tim không hoạt động hiệu quả và gây ra sự suy giảm lưu lượng máu đến các cơ quan, bao gồm cả thận. Điều này gây nên tình trạng suy giảm chức năng thận do dòng máu và áp lực máu không đủ để đáp ứng nhu cầu của cơ thể.

Biện pháp phòng ngừa hạn chế bệnh van tim hậu thấp

Để giảm thiểu các yếu tố nguy cơ khiến bệnh van tim tiến triển nặng, duy trì lối sống khoa học là rất quan trọng. Dưới đây là một số lời khuyên về lối sống lành mạnh và ăn uống cân đối:

• Xây dựng chế độ ăn uống cân đối: Tăng cường tiêu thụ rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt và các nguồn protein lành mạnh như cá tươi và thịt gà. Hạn chế tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều chất béo, đặc biệt là chất béo bão hòa như thịt mỡ, đồ ăn nhanh, đồ chiên xào.
• Giảm lượng muối: Hạn chế tiêu thụ muối và các thực phẩm chứa nhiều muối. Muối có thể gây tăng huyết áp là yếu tố gây nên bệnh về thận và tim. Vì thế, nên thay thế muối bằng các loại gia vị khác như hành, tỏi, hạt tiêu và sử dụng các loại gia vị không muối để làm tăng hương vị cho món ăn.
• Luyện tập thể dục đều đặn: Tập thể dục có tác động tích cực đến sức khỏe tim mạch. Bạn nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ để biết được mức độ tập thể dục phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn. Đi bộ, đạp xe, bơi lội, yoga và các hoạt động thể dục khác có thể là lựa chọn tốt.
• Kiểm soát cân nặng: Duy trì cân nặng lành mạnh là một yếu tố quan trọng để giảm nguy cơ van tim tiến triển nặng. Nếu bạn có thừa cân, hãy tìm cách giảm cân một cách an toàn và duy trì cân nặng ổn định bằng cách ăn uống cân đối và tập thể dục.
• Không nên căng thẳng quá nhiều: Cố gắng giảm căng thẳng và stress trong cuộc sống hàng ngày. Thực hiện các hoạt động giảm stress như yoga, thiền và tham gia vào các hoạt động giải trí yêu thích để giữ tinh thần lạc quan và cân bằng.

Lưu ý rằng trên đây chỉ là một số lời khuyên chung và quan trọng nhất là thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để nhận được lời khuyên phù hợp nhất cho sức khỏe của bạn.

Với những thông tin Nhà thuốc Long Châu chia sẻ về bệnh van tim hậu thấp, hy vọng rằng bạn đã có thể trang bị thêm cho mình một số kiến thức hữu ích. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc tìm đến cơ sở y tế để được thăm khám và can thiệp kịp thời là vô cùng cần thiết để ngăn ngừa bệnh và bảo vệ sức khỏe.

Xem thêm:

• Bệnh vôi hóa van tim: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị 
• Thay van tim tự thân bằng phương pháp Ozaki được thực hiện như thế nào?