Mắt vàng là bệnh gì? Nguyên nhân dẫn đến mắt vàng

Nhiều nguời cho rằng, mắt vàng chỉ là do ăn quá nhiều thực phẩm giàu vitamin A. Nhưng thực tế không đơn giản như vậy, đôi lúc mắt vàng có là biểu hiện của bệnh lý tiềm ẩn nào đó. Vậy mắt vàng là bệnh gì?

Mắt vàng là bệnh gì?

Mắt vàng là bị gì? Làm cách nào để bảo vệ mắt khỏi tình trạng này? Mắt vàng thường là do các bệnh liên quan đến gan gây nên, đây là triệu chứng phổ biến của tình trạng bệnh vàng da. Những người mắc bệnh vàng da thường bị vàng niêm mạc, củng mạc, sau đó lan rộng đến toàn bộ da.

Các dấu hiệu khác bao gồm màu nước tiểu sậm và có màu vàng như nghệ. Hiện tượng này chủ yếu do bilirubin, một chất màu trong mật, được hình thành từ việc phá hủy các tế bào hồng cầu, sau đó vận chuyển đến gan. Tại đó, bilirubin được xử lý và tiết ra qua mật, tiếp theo qua hệ tiêu hóa và tiết niệu để loại bỏ khỏi cơ thể.

Khi gan bị tổn thương, các tế bào máu đỏ bị phá hủy và cơ thể tạo ra tế bào mới để thay thế chúng. Quá trình này được điều khiển bởi gan. Nếu gan gặp vấn đề không thể kiểm soát việc sản xuất tế bào hồng cầu, bilirubin sẽ tích tụ trong cơ thể, gây ra tình trạng mắt vàng.

Một số nguyên nhân dẫn đến vàng mắt

Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng mắt vàng:

Viêm gan

Gan có thể bị viêm do nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng viêm gan do virus là phổ biến nhất, bao gồm các triệu chứng của bệnh viêm gan A, B và C. Viêm gan virus có thể diễn ra theo cấp tính hoặc mạn tính (kéo dài ít nhất 6 tháng). Viêm gan gây tổn thương gan và ảnh hưởng đến hoạt động xử lý bilirubin của gan, dẫn đến tình trạng mắt vàng. Ngoài nguyên nhân vi sinh vật, viêm gan cũng có thể do sử dụng một số loại thuốc hoặc các bệnh tự miễn.

Sỏi mật

Sỏi mật có thể hình thành trong túi mật hoặc trong ống dẫn mật. Đây là nguyên nhân chính gây tắc mật. Khi sỏi mật xuất hiện trong ống dẫn mật, nó có thể gây tắc hoàn toàn hoặc một phần của quá trình dẫn mật từ gan xuống túi mật và ruột non. Trong trường hợp này, nồng độ bilirubin trong máu tăng cao và dẫn đến tình trạng mắt vàng, có thể kèm theo tình trạng ngứa mắt trái theo giờ.

Lạm dụng rượu

Người nghiện rượu nặng trong thời gian dài (ít nhất từ 8 đến 10 năm) có thể gây tổn thương gan nghiêm trọng. Một số người có thể phát triển viêm gan và phá hủy tế bào gan, mà sau đó sẽ hình thành các mô sẹo để thay thế các mô gan khỏe mạnh đã bị phá hủy, gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng của gan.

Thuốc điều trị

Có một số loại thuốc có liên quan đến hoàng đản, bao gồm:

• Acetaminophen (khi sử dụng quá nhiều).
• Penicillin (như amoxicillin và clavulanate).
• Chlorpromazine (thuốc được sử dụng trong các điều trị rối loạn tâm thần và cảm xúc).
• Steroid 2.5.

Các nhiễm trùng gan

Ngoài viêm gan do virus, gan cũng có thể bị nhiễm trùng bởi sán lá gan và một số ký sinh trùng khác. Sán lá gan có thể lây qua việc ăn cá sống hoặc chưa chín đủ, cũng như qua thực vật bị nhiễm. Một số ký sinh trùng khác có thể xâm nhập vào ống mật và gây tắc mật, ví dụ như giun đũa.

Bệnh về ống mật chủ

Sỏi mật là nguyên nhân thông thường nhất gây ra các vấn đề ống mật chủ. Tuy nhiên, cũng có một số nguyên nhân hiếm gặp khác dẫn đến tình trạng mắt vàng, chẳng hạn như:

• Teo đường mật bẩm sinh: Gây rối loạn lưu thông mật và là bệnh bẩm sinh.
• Viêm đường mật nguyên phát (primary biliary cholangitis): Dẫn đến sự phá hủy dần của các ống mật chủ.
• Viêm đường mật xơ hóa nguyên phát (primary sclerosing cholangitis).

Bệnh hồng cầu hình liềm

Bệnh hồng cầu hình liềm thường gặp ở người gốc Phi và Caribbean. Nó làm thay đổi hình dạng và gây kết dính giữa các tế bào hồng cầu trong gan, đồng thời vòng đời của hồng cầu này cũng ngắn hơn bình thường. Khi những tế bào hồng cầu qua đời nhanh hơn, bilirubin được giải phóng nhưng gan không thể xử lý nhanh chóng, gây ra tình trạng mắt vàng.

Xơ gan

Xơ gan là quá trình diễn ra từ từ do nhiều bệnh lý khác nhau. Nó dẫn đến hình thành mô sẹo thay thế cho mô gan khỏe mạnh. Xơ gan càng nặng, hoạt động chức năng gan càng suy giảm. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Lạm dụng rượu kéo dài, béo phì và các bệnh lý liên quan gây xơ gan.
• Viêm gan virus B và viêm gan virus C mạn tính.

Bệnh mỡ gan không liên quan đến rượu

Đây là tình trạng tích tụ mỡ quá nhiều trong gan mà không có liên quan đến việc sử dụng rượu. Trong số các loại bệnh gan nghiêm trọng, bệnh viêm gan hoại tử không do rượu được xem là nguy hiểm, gây tổn thương tế bào gan và xơ gan.

Thiếu máu huyết tán

Trong bệnh thiếu máu huyết tán, tế bào hồng cầu bị phá hủy quá nhanh, dẫn đến giải phóng lượng bilirubin quá nhiều. Gan không đủ khả năng xử lý bilirubin nhanh chóng. Thiếu máu huyết tán có thể là bệnh bẩm sinh hoặc xuất hiện sau nhiễm trùng, bệnh tự miễn và một số tình huống khác.

Ung thư gan

Ung thư gan gây tổn thương cho tế bào gan hoặc đường mật, ảnh hưởng đến chức năng gan và gây ra tình trạng mắt vàng. Ung thư túi mật cũng có thể làm chèn ép các đường mật, gây tắc nghẽn và hoàng đản.

Ung thư tụy

Tumor trong tụy có thể gây áp lực lên đường mật, làm tắc nghẽn chúng và dẫn đến tình trạng mắt vàng. Nếu gặp tình trạng này, ban nên tìm hiểu rõ hơn về căn bệnh này cũng như cách làm cho đôi mắt trong veo để khắc phục tình trạng mắt vàng.

Ung thư túi mật

Đây là loại ung thư hiếm, tiến triển một cách âm thầm cho đến khi khối u đủ lớn để gây ra triệu chứng. Khi khối u chèn ép đường mật và gây tắc nghẽn, mắt vàng sẽ xuất hiện.

Phương pháp điều trị vàng mắt

Cách điều trị vàng mắt cũng như cách vệ sinh mắt và các nguyên nhân khác gây ra tình trạng này phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản. Trong trường hợp vàng mắt do nhiễm trùng, chẳng hạn như viêm gan C hoặc sốt rét, sẽ cần sử dụng kháng sinh, kháng nấm và kháng vi-rút.

Khi vàng mắt xuất phát từ việc sử dụng rượu, cần kiêng cữ thức uống chứa cồn, không hút thuốc lá và tuân thủ chỉ định của bác sĩ. Trong trường hợp vàng mắt do vấn đề về máu, truyền máu có thể giúp cải thiện tình trạng này.

Trong bệnh lý gan, người bệnh nên tìm hiểu các sản phẩm bổ trợ, thực phẩm chức năng cho gan và nâng cao sức khỏe của bộ phận này để giảm tình trạng vàng mắt. Có thể ưu tiên các sản phẩm chứa các thành phần sau:

• Vitamin E: Hợp chất chống oxy hóa cao, giúp bảo vệ gan khỏi tổn thương.
• Phospholipid thiết yếu: Hợp chất quan trọng giúp tái tạo và sửa chữa tế bào gan bị tổn thương.
• Vitamin nhóm B (B1, B2, B3, B6 và B12): Tăng cường sức khỏe gan và giúp giải độc. Các vitamin nhóm B cũng có thể hỗ trợ cải thiện các triệu chứng như mất ngon miệng, chóng mặt và buồn nôn.

Bên cạnh đó, để bảo vệ mắt, bạn còn nên tìm hiểu khoảng cách từ mắt đến màn hình máy tính sao cho hợp lý cũng như các loại thực phẩm tốt cho mắt.

Hy vọng với các thông tin trên đã có thể giúp bạn giải đáp được những thắc mắc mắt vàng là bệnh gì. Nếu bạn gặp phải tình trạng này trong thời gian dài hoặc là đi kèm với những triệu chứng bất thường khác, thì tốt nhất bạn nên đến bác sĩ để được khám và điều trị kịp thời nhất.