Nguyên nhân gây nên béo phì ở trẻ em là gì?

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới thì tỷ lệ trẻ em thừa cân, béo phì trên toàn cầu đã tăng gấp đôi trong 40 năm qua. Tình trạng béo phì ở trẻ em có thể được điều trị hiệu quả bằng cách kết hợp chế độ dinh dưỡng khoa học, vận động thường xuyên, thay đổi thói quen sinh hoạt và can thiệp y tế nếu cần thiết.

Nguyên nhân gây nên béo phì ở trẻ em

Béo phì ở trẻ em đang trở thành vấn đề nhức nhối, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Hiểu rõ nguyên nhân là bước đầu tiên để cha mẹ và xã hội chung tay phòng ngừa và đẩy lùi căn bệnh này.

Chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học

• Thực phẩm không lành mạnh: Trẻ ăn nhiều thức ăn nhanh, đồ chiên rán, đồ ngọt, nước ngọt có ga…, nhưng lại thiếu hụt rau xanh, trái cây và các thực phẩm giàu chất xơ. Những loại thực phẩm này cung cấp nhiều calo nhưng ít chất dinh dưỡng dẫn đến tích tụ mỡ thừa và gây béo phì.
• Thói quen ăn uống không hợp lý: Bỏ bữa sáng, ăn vặt nhiều, ăn khuya…, khiến trẻ nạp nhiều calo nhưng lại không vận động tiêu hao năng lượng dẫn đến thừa cân, béo phì.

Lối sống ít vận động

• Nghiện thiết bị điện tử: Trẻ dành quá nhiều thời gian cho tivi, điện thoại, máy tính…, thay vì tham gia các hoạt động thể chất. Việc thụ động tiếp nhận thông tin qua màn hình khiến trẻ ít vận động, trao đổi chất chậm dẫn đến tích tụ mỡ thừa.
• Giảm vận động do học tập: Lịch học tập căng thẳng, ít thời gian vui chơi vận động ngoài trời cũng khiến trẻ dễ béo phì.

Yếu tố di truyền

• Tiền sử gia đình: Nếu bố mẹ hoặc người thân trong gia đình bị béo phì, trẻ có nguy cơ cao mắc bệnh hơn do di truyền các gen liên quan đến quá trình trao đổi chất và tích trữ mỡ thừa.
• Cơ địa bẩm sinh: Một số trẻ có cơ địa dễ tăng cân, hấp thu tốt chất dinh dưỡng, do đó nếu không có chế độ ăn uống và vận động hợp lý trẻ có thể dễ mắc bệnh béo phì.

Yếu tố tâm lý

• Căng thẳng,: Khi trẻ căng thẳng cơ thể sẽ tăng hormone cortisol, một loại hormone kích thích sự thèm ăn dẫn đến việc trẻ ăn nhiều hơn và dễ béo phì.
• Thiếu ngủ: Ngủ không đủ giấc khiến cơ thể trẻ rối loạn nội tiết tố, tăng hormone ghrelin kích thích cảm giác thèm ăn và giảm hormone leptin tạo cảm giác no dẫn đến việc trẻ ăn nhiều hơn và dễ tích tụ mỡ thừa.

Giải pháp điều trị béo phì ở trẻ em

Có nhiều giải pháp hiệu quả giúp trẻ giảm cân an toàn và lấy lại vóc dáng khỏe mạnh như:

Thay đổi chế độ dinh dưỡng

• Chế độ ăn cân bằng: Cung cấp đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể trẻ bao gồm: Tinh bột, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Ưu tiên thực phẩm tươi ngon, ít chế biến sẵn, hạn chế thức ăn nhanh, đồ ngọt, đồ chiên rán.
• Tăng cường trái cây, rau xanh: Trái cây và rau xanh cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ thiết yếu cho cơ thể, đồng thời tạo cảm giác no lâu giúp trẻ kiểm soát lượng calo nạp vào.
• Giảm lượng calo: Lượng calo nạp vào mỗi ngày cần phù hợp với nhu cầu và độ tuổi của trẻ. Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng chế độ ăn giảm calo phù hợp.
• Uống đủ nước: Nước giúp thanh lọc cơ thể, hỗ trợ trao đổi chất và tạo cảm giác no lâu. Khuyến khích trẻ uống nước lọc hoặc nước trái cây ít đường thay vì nước ngọt có ga.
• Chia nhỏ bữa ăn: Chia nhỏ bữa ăn thành 5 đến 6 bữa mỗi ngày giúp trẻ kiểm soát lượng calo nạp vào và tránh cảm giác đói quá mức.

Khuyến khích vận động

• Tập thể dục thường xuyên: Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể chất ít nhất 60 phút mỗi ngày như: Đi bộ, chạy bộ, bơi lội, đạp xe, chơi thể thao... Vận động giúp đốt cháy calo, tăng cường trao đổi chất và hỗ trợ giảm cân hiệu quả.
• Hạn chế thời gian sử dụng thiết bị điện tử: Hạn chế thời gian trẻ xem tivi, chơi điện thoại, máy tính…, để tăng cường hoạt động thể chất và giảm nguy cơ béo phì.
• Tham gia các hoạt động vui chơi ngoài trời: Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động vui chơi ngoài trời như: Chơi trò chơi vận động, đi dã ngoại, leo núi…, vừa giúp trẻ giải trí, vừa tăng cường vận động và hỗ trợ giảm cân.

Thay đổi thói quen sinh hoạt

• Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ giấc giúp cơ thể trẻ điều hòa nội tiết tố, giảm hormone ghrelin kích thích cảm giác thèm ăn và tăng hormone leptin tạo cảm giác no từ đó hỗ trợ giảm cân hiệu quả.
• Giảm căng thẳng: Căng thẳng có thể khiến trẻ thèm ăn và dễ béo phì. Cha mẹ nên giúp trẻ giải tỏa căng thẳng bằng các hoạt động thư giãn như: Nghe nhạc, đọc sách, tập các bài tập yoga...
• Tạo môi trường sống lành mạnh: Hạn chế thức ăn nhanh, đồ ngọt, đồ uống có ga trong nhà. Tạo điều kiện cho trẻ vui chơi vận động ngoài trời.

Can thiệp y tế nếu cần thiết

• Trường hợp béo phì nặng hoặc có kèm theo các vấn đề sức khỏe: Bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc hỗ trợ giảm cân hoặc phẫu thuật giảm cân cho trẻ. Tuy nhiên, đây là biện pháp cuối cùng và cần được cân nhắc kỹ lưỡng bởi bác sĩ chuyên khoa.
• Việc điều trị béo phì ở trẻ em cần được thực hiện một cách khoa học, an toàn và phù hợp với độ tuổi, tình trạng sức khỏe của trẻ. Cha mẹ cần kiên nhẫn, đồng hành và hỗ trợ trẻ trong suốt quá trình điều trị.

Trên đây là những thông tin về nguyên nhân gây nên béo phì ở trẻ em mà bạn có thể tham khảo. Cha mẹ cần phối hợp chặt chẽ với bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng chương trình điều trị phù hợp, giúp trẻ lấy lại vóc dáng khỏe mạnh và phát triển toàn diện.