Nguyên nhân và biểu hiện trẻ nói ngọng là gì?

Trẻ nói ngọng là tình trạng thường gặp ở nhiều trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ từ 2 đến 4 tuổi. Hầu hết trẻ nói ngọng sẽ dần cải thiện theo thời gian, nhưng cũng có nhiều trường hợp nếu không can thiệp kịp thời thì tật nói ngọng sẽ trở thành thói quen khi trưởng thành.

Nói ngọng là gì?

Nói ngọng là rối loạn phát âm thường gặp ở nhiều trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ đang trong giai đoạn tập nói và chưa phát triển đầy đủ khả năng sử dụng ngôn ngữ, chủ yếu là trẻ từ 2 đến 4 tuổi. Nói ngọng thường được gọi với nhiều tên khác nhau như phát âm sai, phát âm lêch.

Trẻ nhỏ mắc bệnh này thường nói không rõ ràng, phát âm chưa chuẩn, nói không rõ ràng dễ gây nhầm lẫn cho những người xung quanh. Tuy nhiên, hầu hết các tình trạng này có thể cải thiện khi trẻ lớn lên, khi cấu trúc lưỡi, môi, hàm và răng của trẻ phát triển toàn diện.

Tuy nhiên, có thể có nhiều nguyên nhân khiến trẻ bị nói ngọng. Một số trẻ vẫn nói ngọng cho đến những năm về sau và phát triển thói quen này khi trưởng thành. Đây có thể là một dấu hiệu nguy hiểm cần chú ý vì nó có thể cảnh báo trẻ rằng đang có một số vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Nguyên nhân trẻ nói ngọng

Nói ngọng ở trẻ có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể chủ quan hoặc khách quan. Dựa trên nhiều nghiên cứu và điều tra thực tế, các nhà khoa học chỉ ra một số lý do phổ biến, chẳng hạn như:

Bẩm sinh

Không phải đứa trẻ nào cũng may mắn phát triển bình thường và ổn định ngay từ khi mới sinh ra. Một số trẻ có các khuyết tật về môi, răng, hàm như sứt môi, hở hàm ếch, tật lưỡi, cắn chéo, răng khấp khểnh… Những vấn đề này sẽ gây nhiều trở ngại cho quá trình phát âm của trẻ. Đây là nguyên nhân nhiều trẻ mắc bệnh nói ngọng mãn tính.

Mất thính lực

Nếu chức năng thính giác không được đảm bảo, trẻ không nghe được hoặc nghe kém cũng sẽ dẫn đến nói không rõ hoặc nói sai. Trẻ nhỏ cũng phát triển ngôn ngữ bằng cách lắng nghe và bắt chước. Vì vậy, nếu trẻ nghe kém sẽ khó bắt chước chính xác các âm thanh, dễ dẫn đến nói ngọng. Ngoài ra, trẻ nói không rõ ràng cũng có thể liên quan đến bệnh viêm tai giữa. Nếu viêm tai giữa nghiêm trọng, tình trạng nói ngọng có thể kéo dài mãi mãi và không thể phục hồi được.

Do bắt chước

Trẻ nhỏ thường học ngôn ngữ thông qua việc bắt chước, và nếu thường xuyên tiếp xúc với những người nói ngọng, trẻ sẽ dễ phát âm những từ giống họ hơn.

Thói quen

Nhiều trẻ mắc chứng ngọng vì chúng hình thành thói quen thủ thỉ và nói chuyện trong thời gian dài kể từ khi mới học nói. Nếu tình trạng này không được can thiệp và điều chỉnh tốt, trẻ rất có thể sẽ hình thành thói quen cho đến khi đi học và lớn lên.

Do ngậm núm vú giả

Trẻ nhỏ thường thích ngậm núm vú giả, nhiều trẻ tiếp tục ngậm núm vú giả mọi lúc mọi nơi và duy trì thói quen này cho đến khi trưởng thành. Tuy nhiên, việc duy trì thói quen ngậm núm vú giả sẽ khiến lưỡi của trẻ luôn thè ra và bẹt lưỡi, do đó, khi nói, trẻ cũng có thói quen này, dẫn đến âm thanh bị méo, không chuẩn.

Mắc các bệnh hô hấp

Các vấn đề y tế liên quan đến hô hấp như nghẹt mũi, hen suyễn và khó thở khiến nhiều trẻ liên tục thở bằng miệng, điều này theo thời gian có thể ảnh hưởng đến khả năng nói và dẫn đến nói ngọng. Khi nói, trẻ sẽ gặp khó khăn trong việc im lặng nên việc phát âm “z” và “s” sẽ khó và thường mất nhiều thời gian hơn bình thường, khiến âm thanh bị lệch so với quy chuẩn.

Rối loạn hành vi

Thói quen nhìn liên tục vào điện thoại di động, tivi, máy tính, iPad của trẻ nhỏ ngày nay cũng có thể là yếu tố làm tăng nguy cơ nói ngọng ở trẻ. Nếu bình thường trẻ nhỏ học ngôn ngữ bằng cách nghe và nói thì hiện nay trẻ có xu hướng học bằng cách nhìn và nói, dẫn đến rối loạn ngôn ngữ. Hơn nữa, nhiều trẻ còn kèm theo những hành vi tiêu cực như la hét, chống đối, cáu kỉnh, cáu kỉnh, hiếu động thái quá.

Các bộ phận phát âm chưa phát triển đầy đủ

Trẻ dưới 4 tuổi thường có lưỡi, răng, môi, hàm chưa phát triển đầy đủ nên cách phát âm, lời nói có phần chưa rõ ràng và chính xác. Tình trạng này có thể cải thiện dần dần theo thời gian mà không cần can thiệp nhiều.

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tật nói ngọng ở trẻ em. Nói ngọng ở trẻ từ 2 đến 4 tuổi được coi là bình thường và không phải là nguyên nhân đáng lo ngại. Nhưng nếu đứa trẻ 5 tuổi của bạn vẫn còn nói ngọng thì nó cần được quan tâm và chăm sóc nhiều hơn. Cha mẹ cũng nên tích cực đưa con đi khám để tìm ra nguyên nhân và kê đơn thuốc phù hợp.

Dấu hiệu trẻ nói ngọng

Trẻ chậm nói có những dấu hiệu rất rõ ràng và dễ nhận biết. Cha mẹ hoặc người nhà có thể dễ dàng nhận biết trẻ nói ngọng thông qua các dấu hiệu sau:

• Âm thanh phát ra khi nói không rõ ràng.
• Âm tiết có thể bị mất hoặc bị bóp méo.
• Trẻ nói rất nhanh nhưng khó nghe rõ, khiến người khác khó hiểu được trẻ muốn diễn đạt điều gì.
• Một số trẻ gặp khó khăn khi nói và phát âm, nói rất chậm, từng từ một.
• Khó khăn khi di chuyển lưỡi, môi, hàm...
• Thở không ổn định và khó thở khi cố gắng nói hoặc phát âm các từ.

Nói ngọng ở trẻ em là tình trạng phổ biến ở nhiều trẻ nhỏ và cần được can thiệp, hỗ trợ kịp thời để tránh những hậu quả nghiêm trọng và di chứng sau này trong cuộc sống. Hy vọng với những thông tin trong bài viết, bạn đọc có thể hiểu rõ hơn về tình trạng nói ngọng ở trẻ em.

Xem thêm:

• Sau phẫu thuật hở hàm ếch trẻ có hết nói ngọng không?
• Hướng dẫn cha mẹ cách dạy trẻ hết nói ngọng đơn giản
• Cách chữa nói ngọng cho người lớn hiệu quả