Nhân sâm kỵ gì​? Những người nên thận trọng khi sử dụng nhân sâm

Nhân sâm từ lâu đã được coi là “thần dược” trong y học cổ truyền, với tác dụng bồi bổ sức khỏe và hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể sử dụng nhân sâm một cách an toàn và hiệu quả. Việc dùng sai cách hoặc không tuân thủ các lưu ý có thể dẫn đến những tác hại khôn lường. Vậy nhân sâm kỵ gì, và những ai cần thận trọng khi sử dụng loại dược liệu quý giá này? Hãy cùng tìm hiểu để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của bạn và gia đình.

Thành phần của cây nhân sâm là gì?

Nhân sâm là một loại cây thảo dược sống lâu năm, có chiều cao trung bình khoảng 0,6m có rễ phát triển thành củ lớn, được coi là phần giá trị nhất. Nhân sâm bắt đầu ra hoa từ năm thứ ba. Hoa mọc thành cụm dạng tán ở đầu cành, xuất hiện vào mùa hạ (tháng 3-5), có màu xanh nhạt với 5 cánh hoa, 5 nhị, và bầu hạ gồm 2 núm.

Quả của nhân sâm là loại quả mọng, hơi dẹt, có kích thước tương đương hạt đậu xanh. Khi chín, quả chuyển sang màu đỏ và chứa 2 hạt bên trong. Hạt từ cây 3 năm tuổi thường không đạt chất lượng tốt, nên người trồng thường loại bỏ hoa và quả, đợi đến khi cây đạt 4-5 năm mới thu hoạch hạt làm giống.

Nhân sâm chứa các thành phần hóa học phong phú, đặc biệt là saponin – nhóm hoạt chất chính mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Các ginsenosides như Ro, Re, Rg1, Rg2, Rg3, Rh1, Rh2, Ra1, Ra2… có nhiều tác dụng:

• Bảo vệ sức khỏe: Giải độc, chống viêm gan, kiểm soát kết tập tiểu cầu, và hỗ trợ chống tiểu đường.
• Tăng cường thể lực: Làm giảm đau liên quan đến thần kinh, tăng cường sinh lý, và chống loét dạ dày.
• Ngăn ngừa ung thư: Rh2 và Rg3 có khả năng khống chế sự phát triển của khối u, hỗ trợ phòng ngừa và điều trị ung thư.
• Ngoài ra, các thành phần như Malnonyl Rb1, Rb2, Rc, Rd giúp chống lão hóa, duy trì sức khỏe, và kéo dài tuổi xuân. Những hoạt chất này đã được ứng dụng rộng rãi trong ngành làm đẹp, tạo ra các sản phẩm như kem chống lão hóa từ hồng sâm.
• Nhân sâm còn chứa 7 hợp chất polyacetylen, 17 loại axit béo (như axit palmitic, stearic, oleic) – trong đó có 8 axit thiết yếu cho cơ thể – cùng với 20 nguyên tố vi lượng như Fe, Mn, Co, Se, K. Những thành phần này kết hợp cung cấp đầy đủ vi chất quan trọng, giúp cải thiện sức khỏe toàn diện.

Nhân sâm kỵ gì​?

Nhân sâm là một loại dược liệu quý với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, nếu không sử dụng đúng cách, nhân sâm không chỉ mất đi giá trị dinh dưỡng mà còn gây nguy hiểm cho sức khỏe.

Không dùng đồ kim loại để nấu nhân sâm

Khi chế biến thực phẩm, chúng ta thường sử dụng nồi, chảo, và thìa bằng kim loại. Tuy nhiên, khi nấu nhân sâm, việc này là điều tuyệt đối cần tránh. Lý do là kim loại có thể hòa tan vào nước trong quá trình nấu, không chỉ làm mất tác dụng của nhân sâm mà còn tạo ra những hợp chất có thể gây độc hại. Do đó, hãy sử dụng nồi đất hoặc sứ để giữ nguyên giá trị của nhân sâm.

Không kết hợp nhân sâm với các loại trà

Trà chứa nhiều hợp chất có thể phản ứng với nhân sâm, làm giảm hiệu quả của loại dược liệu này. Khi sử dụng trà và nhân sâm cùng lúc, tính bổ dưỡng của nhân sâm bị suy giảm đáng kể. Vì vậy, tốt nhất bạn nên uống trà và sử dụng nhân sâm cách nhau khoảng 2 - 3 tiếng để cả hai đều phát huy công dụng tối đa.

Không dùng nhân sâm sau bữa ăn hải sản

Theo Y học cổ truyền, nhân sâm có tính bổ khí, trong khi hải sản lại mang tính hạ khí. Hai loại thực phẩm này không chỉ không bổ trợ cho nhau mà còn triệt tiêu lẫn nhau, gây hại cho sức khỏe. Hải sản có tính hàn lạnh thường được chế biến cùng các gia vị ấm nóng như gừng hoặc sả để cân bằng. Do đó, việc ăn hải sản và dùng nhân sâm ngay sau đó có thể gây đau bụng hoặc thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

Không dùng nhân sâm với củ cải

Củ cải cũng mang tính hạ khí, tương tự như hải sản. Khi kết hợp với nhân sâm, một loại dược liệu bổ khí hai loại này triệt tiêu lẫn nhau, làm mất tác dụng và có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Vì vậy, hãy tránh ăn củ cải ngay sau khi dùng nhân sâm.

Không dùng quá 200g nhân sâm hàng ngày

Dù nhân sâm rất bổ dưỡng, việc sử dụng quá nhiều có thể dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng. Dùng quá 200g mỗi ngày có thể gây ra tình trạng “âm suy hỏa vượng,” với các triệu chứng như ngứa, sốt, nổi ban, và phù nước. Ngoài ra, việc lạm dụng nhân sâm còn gây căng thẳng thần kinh, mất ngủ và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tổng thể.

Nhân sâm là một vị thuốc quý, nhưng cần sử dụng đúng cách và liều lượng phù hợp để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Hãy tham khảo ý kiến chuyên gia y học nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến việc sử dụng nhân sâm.

Những người nên thận trọng khi sử dụng nhân sâm

Nhân sâm được biết đến như một loại thảo dược quý, giúp bồi bổ sức khỏe và tăng cường khí lực. Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp để sử dụng nhân sâm, và việc sử dụng không đúng cách có thể gây ra những tác dụng phụ nguy hiểm. Dưới đây là các nhóm đối tượng cần thận trọng hoặc tránh dùng nhân sâm:

Người gặp vấn đề tiêu hóa

Những người thường xuyên bị đầy hơi, trướng bụng, đau bụng, sôi bụng, hoặc có vấn đề về tiêu hóa như phân nát, lỏng hoặc tiêu chảy nên tránh sử dụng nhân sâm. Đặc biệt, với người đang trong tình trạng đau bụng hoặc tiêu chảy, việc dùng nhân sâm có thể làm tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn và thậm chí gây nguy hiểm đến tính mạng.

Người bị nôn mửa và trào ngược dạ dày

Nhân sâm không thích hợp cho những người đang gặp vấn đề nôn mửa hoặc trào ngược dạ dày. Tính kích thích của nhân sâm có thể làm tăng cảm giác khó chịu, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.

Người mắc bệnh tăng huyết áp

Nhân sâm có tác động hai chiều đến huyết áp: Ban đầu có thể làm tăng huyết áp, nhưng sau đó lại có tác dụng hạ huyết áp. Do đó, những người bị tăng huyết áp có nguy cơ cao đối mặt với biến chứng nguy hiểm như tai biến mạch máu não nếu sử dụng nhân sâm.

Phụ nữ trước khi sinh nở

Phụ nữ mang thai, đặc biệt trong giai đoạn trước khi sinh, không nên sử dụng nhân sâm. Các thành phần trong nhân sâm có thể gây ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của mẹ và thai nhi.

Người mất ngủ

Những người thường xuyên mất ngủ nhưng có sức đề kháng yếu vẫn có thể sử dụng nhân sâm với liều lượng thấp (khoảng 2-3g/ngày) và vào buổi sáng. Tuy nhiên, cần tránh sử dụng lô sâm (phần đầu núm rễ của củ sâm) vì có thể gây buồn nôn.

Trẻ em

Trẻ em có thể trạng yếu, biếng ăn, hoặc chậm phát triển có thể dùng nhân sâm để cải thiện sức khỏe. Tuy vậy, việc sử dụng cần được kiểm soát chặt chẽ, tránh lạm dụng vì có thể kích thích quá trình dậy thì sớm ở trẻ.

Hy vọng qua nội dung bài viết bạn đã có thêm thông tin về nhân sâm kỵ gì? Việc sử dụng nhân sâm cần được cân nhắc kỹ lưỡng, đặc biệt đối với những nhóm đối tượng trên. Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y học trước khi sử dụng là cách tốt nhất để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Xem thêm

• Các cách dùng nhân sâm tươi có lợi cho sức khỏe
• Có nên uống sâm trước khi đi ngủ không?