Nhãn viêm đồng cảm: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Nhãn viêm đồng cảm là một tình trạng viêm mắt hiếm gặp, thường xảy ra sau khi một mắt bị chấn thương xuyên hoặc phẫu thuật nội nhãn. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến mắt bị tổn thương mà còn lan sang mắt còn lại, gây nguy cơ mù cả hai mắt nếu không được điều trị kịp thời. Vậy nhãn viêm đồng cảm là gì? Nguyên nhân, phương pháp điều trị bệnh ra sao? Hãy cùng tìm hiểu thông tin rõ hơn trong bài viết này của Nhà thuốc Long Châu nhé.

Nhãn viêm đồng cảm là gì?

Nhãn viêm đồng cảm (nhãn viêm giao cảm) là một dạng viêm màng bồ đào u hạt ở cả hai mắt. Màng bồ đào là một lớp mô mỏng bao quanh nhãn cầu, có vai trò nuôi dưỡng và bảo vệ mắt. Khi màng bồ đào bị viêm, mắt sẽ bị sưng, đau, đỏ và giảm thị lực.

Bệnh thường bắt đầu từ một mắt bị chấn thương xuyên hoặc phẫu thuật nội nhãn, khiến màng bồ đào bị tổn thương và tiết ra các chất gây dị ứng. Cơ thể sẽ tạo ra các kháng thể để tấn công các chất này, gây ra phản ứng viêm. Sau đó, các kháng thể này sẽ lưu thông trong máu và tấn công màng bồ đào của mắt còn lại, gây ra nhãn viêm đồng cảm.

Cơ chế bệnh nhãn viêm đồng cảm là một dạng phản ứng miễn dịch đặc hiệu, hay còn gọi là phản ứng quá mẫn cảm. Đây là cơ chế tương tự như trong bệnh Vogt-Koyanagi-Harada, một bệnh lý liên quan đến sự mất dung hòa giữa hệ miễn dịch và các tế bào chứa melanin trong cơ thể.

Nguyên nhân gây ra bệnh nhãn viêm đồng cảm

Nhãn viêm đồng cảm thường xảy ra sau khi mắt bị chấn thương xuyên hoặc phẫu thuật nội nhãn. Những nguyên nhân gây bệnh có thể là:

• Chấn thương nhãn cầu với tổn thương màng bồ đào, bao gồm đụng dập nặng, củng mạc, chấn thương xuyên thủng nhãn cầu có hoặc không có liên quan trực tiếp đến màng bồ đào và loét thủng giác mạc.
• Phẫu thuật tại nhãn cầu, bao gồm cắt bè, kẹt mống mắt, đốt thể mi bằng laser, lạnh đông, mổ lấy thể thủy tinh đặt thể thủy tinh nhân tạo, đặc biệt khi mống mắt kẹt vào vết mổ.
• Ngoài ra có một số trường hợp bệnh nhân nhãn viêm đồng cảm không xác định được nguyên nhân.

Theo ước tính, nhãn viêm đồng cảm xảy ra ở 0,5% chấn thương xuyên nhãn cầu và trong khoảng 0,03% phẫu thuật nội nhãn. Thời gian xuất hiện nhãn viêm đồng cảm trung bình là từ 4 đến 8 tuần sau khi chấn thương hoặc phẫu thuật.

Triệu chứng bệnh nhãn viêm đồng cảm

Nhãn viêm đồng cảm có thể gây ra các triệu chứng liên quan đến bất kỳ hoặc tất cả các phần của mắt. Những dấu hiệu thường gặp bao gồm:

• Đau mắt, nhức mắt, cảm giác có vật lạ trong mắt.
• Mắt bị đỏ, sưng và chảy nước mắt hoặc mưng mủ.
• Thị lực giảm, mờ, nhìn mờ, nhìn đôi, nhìn lóa, nhìn không rõ màu sắc.
• Nhìn thấy ruồi bay, đốm đen, đốm sáng, đốm màu hoặc vệt sáng.
• Khô mắt, mỏi, mệt, khó mở hoặc khó nhắm.
• Mắt bị nhạy cảm với ánh sáng, đặc biệt là ánh sáng mạnh hoặc chói.
• Mắt bị co cứng, khó di chuyển, khó nhìn xa hoặc gần.
• Mắt bị biến dạng, bị lồi ra, bị thâm quầng hoặc bị thay đổi màu sắc.

Các triệu chứng của nhãn viêm đồng cảm có thể xuất hiện từ từ hoặc nhanh chóng, có thể thay đổi theo thời gian, có thể ảnh hưởng đến một hoặc cả hai mắt. Nếu không chủ động tiếp cận điều trị đúng lúc, bệnh có thể gây ra các bệnh lý phức tạp và nghiêm trọng cho mắt, như:

• Viêm giác mạc, viêm kết mạc, viêm túi lệ, viêm mi mắt, viêm mí mắt.
• Viêm tuyến tiền liệt, viêm tuyến tiết lệ, viêm tuyến mỡ, viêm tuyến mồ hôi.
• Viêm giác quang, viêm đồng tử, viêm cầu mắt, viêm hắc mạc, viêm võng mạc, viêm tế bào thái dương, viêm tế bào sao, viêm tế bào cầu vồng, viêm tế bào môi.
• Viêm thể thủy tinh, viêm thể kế, viêm thể trước, viêm thể sau, viêm thể trung, viêm thể ngoài, viêm thể trong. Đây là các phần của thể thủy tinh, một chất lỏng trong suốt nằm giữa giác quang và võng mạc. Khi thể thủy tinh bị viêm, mắt sẽ bị đục, giảm thị lực, nhìn thấy các sợi hay hạt bẩn.
• Viêm mạch máu võng mạc: Đây là một biến chứng nghiêm trọng, có thể gây mù hoàn toàn. Võng mạc là một lớp mô nhạy sáng ở phía sau mắt, có vai trò chuyển đổi ánh sáng thành tín hiệu thần kinh để gửi đến não. Khi mạch máu võng mạc bị viêm, võng mạc sẽ bị sưng, xuất huyết, hoại tử hoặc bong ra.

Cách điều trị nhãn viêm đồng cảm

Nhãn viêm đồng cảm là một bệnh lý cấp cứu, cần được điều trị ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ. Nếu để bệnh tiến triển, mắt có thể bị mù vĩnh viễn hoặc phải cắt bỏ. Cách điều trị bệnh bao gồm:

• Điều trị tại chỗ: Xử lý vết thương nhãn cầu nếu có kẹt tổ chức hoặc không kín. Dùng thuốc nhỏ mắt có chứa kháng sinh, corticoid và atropine để giảm viêm, ngăn ngừa nhiễm trùng và giãn đồng tử.
• Điều trị toàn thân: Dùng thuốc kháng sinh, giãn mạch và corticoid đường uống để ức chế phản ứng miễn dịch và giảm viêm. Liều corticoid phải cao và duy trì trong thời gian dài, không được giảm liều hoặc ngừng thuốc đột ngột. Cần theo dõi chặt chẽ huyết áp và đường máu khi dùng corticoid.
• Điều trị phẫu thuật: Trong trường hợp chấn thương nhãn cầu nặng, có thể phải cắt bỏ nhãn cầu để giảm nguy cơ nhãn viêm đồng cảm lan sang mắt còn lại. Tuy nhiên, chỉ nên cắt bỏ nhãn cầu khi mắt bị thương đã mất chức năng và trong vòng 2 tuần sau khi giảm thị lực.

Phòng ngừa nhãn viêm đồng cảm

Để phòng ngừa nhãn viêm đồng cảm, bạn cần chú ý đến các biện pháp sau:

• Bảo vệ mắt khi làm việc, chơi thể thao hoặc tham gia giao thông để tránh chấn thương nhãn cầu.
• Nếu bị chấn thương nhãn cầu, cần đến bệnh viện ngay để được xử lý kịp thời và chính xác. Không tự ý dùng thuốc hoặc bó bột mắt.
• Nếu phải phẫu thuật nội nhãn, cần chọn bệnh viện uy tín, có kỹ thuật phẫu thuật an toàn và hiện đại. Thực hiện đúng theo hướng dẫn của bác sĩ trước và sau khi phẫu thuật.
• Nếu có dấu hiệu bất thường ở mắt như đau, đỏ, sưng, giảm thị lực, nhìn mờ, nhìn đôi, nhìn lóa, nhìn không rõ màu sắc, nhìn thấy ruồi bay, đốm đen, đốm sáng, đốm màu hoặc vệt sáng, cần đến bệnh viện khám và điều trị sớm.

Nhãn viêm đồng cảm là một bệnh lý nguy hiểm, có thể gây mù cả hai mắt nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bạn cần nâng cao ý thức bảo vệ mắt, phòng ngừa chấn thương, nhiễm trùng và thường xuyên kiểm tra thị lực để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.

Xem thêm:

• Thuốc Polydeson là gì? Công dụng, liều dùng và tác dụng phụ
• Phù võng mạc là gì? Biểu hiện, nguyên nhân và giải pháp