Những điều cần biết về sự phát triển thị giác của trẻ

Thị giác của trẻ em phát triển qua nhiều giai đoạn quan trọng từ khi mới sinh đến khi trưởng thành. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá những điều cần biết về sự phát triển thị giác của trẻ, từ các mốc phát triển quan trọng đến các dấu hiệu bất thường ảnh hưởng đến mắt của trẻ.

Khi nào thị giác của trẻ phát triển?

Thị giác của trẻ bắt đầu phát triển từ khi còn trong bụng mẹ. Ngay từ tuần thứ 16 thai kỳ, mắt của bé đã hình thành và bắt đầu nhạy cảm với ánh sáng. Tuy nhiên, phải đến sau khi sinh, thị giác của bé mới thực sự phát triển và hoàn thiện dần theo thời gian.

Mặc dù mắt của trẻ sơ sinh đã phát triển đủ để nhìn thấy, nhưng não bộ của trẻ cần thời gian để học cách xử lý và diễn giải thông tin thị giác.

Sự phát triển thị giác của trẻ diễn ra như thế nào?

Sự phát triển thị giác của trẻ là một quá trình liên tục và phức tạp, cha mẹ cần hiểu rõ về các giai đoạn dưới đây để có thể hỗ trợ tốt hơn cho sự phát triển thị giác của con:

Sơ sinh (0 - 1 tháng tuổi)

Mắt trẻ sơ sinh chỉ có thể nhìn rõ các vật ở khoảng cách từ 20 đến 30cm, chủ yếu nhận ra khuôn mặt của người đang ôm mình. Trẻ có thể phát hiện ánh sáng, hình dạng và chuyển động, nhưng mọi thứ đều khá mờ. Khuôn mặt của cha mẹ là thứ dễ thấy nhất đối với trẻ ở độ tuổi này, tiếp theo là các họa tiết có độ tương phản cao.

1 tháng tuổi

Khi mới sinh, trẻ chưa biết cách sử dụng đôi mắt của mình, chúng có thể vận động một cách ngẫu nhiên hoặc đưa hai mắt về cùng một phía. Trong 1 tháng tuổi hoặc tháng tiếp theo, trẻ sẽ có thể tập trung liên tục cả hai mắt và theo dõi một đối tượng chuyển động.

2 tháng tuổi

Mặc dù có thể nhìn thấy màu sắc ngay từ khi sinh ra, trẻ thường gặp khó khăn trong việc phân biệt các tông màu tương tự, chẳng hạn như đỏ và cam. Trẻ thích các mẫu đen trắng hoặc có độ tương phản cao.

Trong vài tháng tiếp theo, não của trẻ sẽ phát triển để học cách phân biệt màu sắc, trẻ sẽ bắt đầu tỏ ra thích thú với những màu cơ bản tươi sáng và các thiết kế phức tạp hơn.

4 tháng tuổi

Trẻ bắt đầu phát triển nhận thức về chiều sâu, có thể xác định vị trí, kích thước và hình dạng của một vật thể. Trẻ có thể nhận được thông điệp từ não đến tay để nắm lấy đồ vật. Cha mẹ có thể giúp con luyện tập bằng cách đưa cho con những món đồ chơi dễ cầm nắm như lục lạc.

5 tháng tuổi

Trẻ làm tốt hơn trong việc phát hiện các đồ vật rất nhỏ và theo dõi các đồ vật chuyển động. Trẻ có thể phân biệt giữa các màu đậm tương tự và bắt đầu nhận ra những khác biệt tinh tế hơn giữa các màu phấn.

8 tháng tuổi

Vào độ tuổi này, thị giác của trẻ gần như đã trưởng thành về độ nét và nhận thức. Trẻ có thể tập trung hơn vào các vật thể ở gần, nhưng tầm nhìn đủ xa để nhận ra mọi người và các đồ vật trong phòng.

12 - 18 tháng tuổi

Trẻ đã biết nhìn chằm chằm vào vật mà mình đang cầm trên tay và sử dụng hai tay để khám phá. Có khả năng nhìn nhận tranh đơn giản và có thể quan sát và khám phá vật thể nếu thích thú. Trẻ bắt đầu tìm kiếm và xác định các hình ảnh trong sách tranh.

24 - 36 tháng tuổi

Trẻ thích quan sát các vật thể chuyển động nhanh, biết bắt chước và tô màu trên giấy.

40 - 48 tháng tuổi

Sự phát triển thị giác của trẻ tiếp tục được cải thiện, trẻ biết đưa mắt và đầu gần sách khi đọc, nhận diện hình dạng và vẽ được các hình đơn giản như vòng tròn trên giấy. Trẻ đã có khả năng nhắm mắt hoặc nháy một bên mắt khi được yêu cầu, biểu hiện sự phát triển của các phản xạ thị giác.

Nhận biết các triệu chứng bất thường về thị giác của trẻ

Việc phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường về thị giác của trẻ là vô cùng cần thiết để có thể điều trị kịp thời, tránh ảnh hưởng đến sự phát triển thị giác sau này của bé. Dưới đây là một số triệu chứng cha mẹ cần lưu ý:

• Mắt không mở to hoặc mở không đều.
• Mắt không di chuyển theo vật thể chuyển động.
• Mắt nhạy cảm với ánh sáng.
• Đồng tử có kích thước khác nhau.
• Mí mắt sụp xuống (sụp mí bẩm sinh).
• Nước mắt chảy nhiều hoặc có ghèn.
• Trẻ không phản ứng khi nhìn vào khuôn mặt của bạn.
• Lác (lé).
• Nhíu mắt thường xuyên.
• Dụi mắt thường xuyên.
• Nhìn chằm chằm vào một vật thể trong thời gian dài.
• Khó khăn khi theo dõi vật thể chuyển động.
• Tránh nhìn vào ánh sáng.
• Cúi đầu khi nhìn vật thể.
• Va vào đồ vật.
• Nheo mắt hoặc nhíu mày khi nhìn.
• Hay nhức đầu.
• Mỏi mắt sau khi đọc sách hoặc nhìn màn hình tivi, điện thoại.
• Khó phân biệt màu sắc.
• Khó nhìn vào ban đêm.
• Có các triệu chứng như trên nhưng kèm theo khó khăn khi học đọc hoặc viết.
• Mất tập trung khi nhìn xa.

Hy vọng bài viết trên đã giúp cha mẹ hiểu hơn về sự phát triển thị giác của trẻ, đồng thời nhận biết được các dấu hiệu bất thường về thị giác để kịp thời điều trị và ngăn ngừa các biến chứng ảnh hưởng xấu đến thị lực.