Những tác hại của thiếu ngủ ảnh hưởng đến sức khỏe

Nhiều người thường xuyên thức khuya để làm việc, học tập hoặc giải trí, nhưng ít ai nhận ra rằng thiếu ngủ có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe. Vậy những tác hại của thiếu ngủ là gì?

Giấc ngủ quan trọng như thế nào?

Giấc ngủ đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe thể chất, tinh thần và chất lượng cuộc sống của con người. Dưới đây là những lý do cho thấy giấc ngủ không thể thiếu đối với mỗi người:

• Phục hồi thể lực và tinh thần: Giấc ngủ là thời gian cơ thể tự tái tạo và phục hồi sau một ngày làm việc và hoạt động. Trong khi ngủ, cơ thể sẽ thực hiện quá trình sửa chữa mô, tăng cường hệ miễn dịch, phục hồi cơ bắp và tái tạo năng lượng.
• Cải thiện trí nhớ và khả năng học tập: Khi ngủ, não sẽ xử lý và lưu trữ những thông tin đã tiếp nhận trong ngày, giúp tăng cường trí nhớ dài hạn và khả năng tập trung. 
• Hỗ trợ điều hòa cảm xúc: Một giấc ngủ đủ và chất lượng giúp kiểm soát cảm xúc tốt hơn. Khi ngủ đủ giấc, chúng ta thường có tâm trạng thoải mái, tích cực hơn, dễ xử lý stress và áp lực hàng ngày. 
• Tăng cường hệ miễn dịch: Giấc ngủ là yếu tố quan trọng để tăng cường hệ miễn dịch. Khi ngủ, cơ thể sản xuất ra các cytokine – protein cần thiết để chống lại nhiễm trùng, viêm nhiễm và các bệnh khác.
• Giúp duy trì cân nặng và chuyển hóa: Giấc ngủ ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa và điều hòa hormone trong cơ thể. 
• Hỗ trợ sức khỏe tim mạch: Ngủ đủ giấc giúp duy trì huyết áp ổn định và giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như cao huyết áp, đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

Tác hại của thiếu ngủ

Thiếu ngủ không chỉ dẫn đến cảm giác mệt mỏi mà còn gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng cho sức khỏe thể chất và tinh thần. Dưới đây là các tác hại của thiếu ngủ đối với cơ thể:

Gây tăng cân

Một trong những tác hại của thiếu ngủ là khiến bạn dễ bị tăng cân hơn. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng việc không đủ giấc có thể gây rối loạn chuyển hóa. Người thiếu ngủ thường có xu hướng bỏ bữa sáng và tìm đến những thực phẩm ngọt, mặn, béo và tinh bột để bổ sung năng lượng. 

Làm thay đổi tâm trạng

Thiếu ngủ và mất ngủ có thể gây ra những thay đổi lớn về tâm trạng. Tình trạng này dễ khiến một người cảm thấy lo lắng, chán nản, cáu kỉnh và có những suy nghĩ tiêu cực. Việc thiếu ngủ kéo dài có thể làm tăng nguy cơ rối loạn lo âu và trầm cảm.

Ảnh hưởng đến trí nhớ

Thiếu ngủ gây ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh và làm suy yếu chức năng não bộ. Người thường xuyên không ngủ đủ giấc có trí nhớ kém hơn và khó tập trung hơn do bị tổn thương thần kinh ở vùng hải mã, một phần não liên quan đến học tập và trí nhớ. Theo nghiên cứu, chỉ một đêm thiếu ngủ có thể dẫn đến sự tích tụ protein beta amyloid, nguyên nhân chính gây bệnh Alzheimer, làm tăng nguy cơ mắc bệnh này.

Ảnh hưởng đến sức khỏe đường ruột

Đường tiêu hóa, bao gồm dạ dày và ruột, rất nhạy cảm với tình trạng thiếu ngủ. Nghiên cứu cho thấy việc thiếu ngủ có liên quan đến việc giảm số lượng lợi khuẩn trong ruột, làm tăng nguy cơ đầy hơi, khó tiêu và viêm dạ dày.

Biến chứng thai kỳ

Phụ nữ mang thai gặp phải tình trạng thiếu ngủ có nguy cơ cao đối mặt với các biến chứng thai kỳ, bao gồm tiền sản giật, huyết áp cao, tiểu đường thai kỳ, sinh non và tỷ lệ mổ lấy thai cao hơn. Ngoài ra, trẻ sinh ra từ những người mẹ không ngủ đủ giấc cũng có thể nhẹ cân và chậm phát triển.

Tăng nguy cơ đột quỵ

Những người ngủ ít hơn 5 tiếng mỗi đêm có nguy cơ đột quỵ cao gấp 3 lần so với những người ngủ 7 tiếng. Thiếu ngủ làm huyết áp thay đổi và dễ dẫn đến tăng huyết áp, thừa cân và béo phì, tất cả đều là yếu tố làm tăng nguy cơ đột quỵ.

Tăng nguy cơ ung thư

Thiếu ngủ kéo dài có thể làm tăng nguy cơ mắc các loại ung thư. Thời gian ngủ không đủ được cho là có liên quan đến nguy cơ mắc polyp đại tràng, dễ phát triển thành ung thư đại tràng. Ngoài ra, ở người lớn tuổi, việc giảm thời gian ngủ có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày, tuyến giáp và bàng quang.

Mắc các bệnh về mắt

Khi thiếu ngủ, người bệnh có thể gặp tình trạng khô mắt, ngứa hoặc đỏ mắt, và mắt có thể tiết ra ít nước mắt hơn. Điều này làm tăng nguy cơ nhiễm trùng mắt và có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng về mắt như bệnh tăng nhãn áp.

Ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch

Thiếu ngủ làm tăng huyết áp và viêm, gây ra nguy cơ cao mắc các bệnh tim mạch. Nghiên cứu cho thấy những người ngủ ít hơn 6 giờ mỗi đêm có nguy cơ đau tim cao hơn 20% so với người ngủ 6 - 9 giờ.

Cách khắc phục tình trạng thiếu ngủ

Dưới đây là một số cách khắc phục tình trạng thiếu ngủ hiệu quả:

• Tạo không gian ngủ thoải mái: Đảm bảo giường ngủ thoải mái, phòng ngủ tối và yên tĩnh. 
• Giảm ánh sáng xanh: Hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính, TV ít nhất một giờ trước khi đi ngủ, vì ánh sáng xanh có thể ức chế sản xuất melatonin, hormone giúp điều hòa giấc ngủ.
• Thực hiện các bài tập thư giãn: Tham gia các hoạt động thư giãn như yoga, thiền hoặc hít thở sâu trước khi đi ngủ để giảm căng thẳng và chuẩn bị cho giấc ngủ.
• Tránh thực phẩm kích thích: Hạn chế tiêu thụ caffeine và nicotine, đặc biệt là vào buổi chiều và buổi tối. 
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ, nhưng cần tránh tập luyện cường độ cao ngay trước giờ ngủ. 

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn hiểu thêm về những tác hại của thiếu ngủ. Thiếu ngủ không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe hiện tại mà còn gây ra những hậu quả lâu dài. Hãy ưu tiên dành đủ thời gian cho giấc ngủ, tạo một không gian ngủ thoải mái và xây dựng thói quen đi ngủ đều đặn.