Nói lắp trẻ 4 tuổi: Nguyên nhân, cách điều trị

Nói lắp ảnh hưởng tới quá trình học tập, giao tiếp của trẻ em, cần điều chỉnh kịp thời để trẻ vượt qua giai đoạn này, nếu không nói lắp sẽ trở thành mãn tính, đi cùng trẻ nhỏ cả cuộc đời.

Biểu hiện nói lắp ở trẻ 4 tuổi

Nói lắp có thể bắt gặp ở mọi lứa tuổi, có nói lắp ở trẻ em, có nói lắp ở người lớn nhưng mức độ phổ biến cao ở trẻ nhỏ trong độ tuổi đang tập nói từ 2 - 5 tuổi. Theo nghiên cứu các bác sĩ nhi khoa trên thế giới có khoảng 80% trẻ nói lắp sẽ tự khỏi trong 2 năm, còn lại khỏi sau khi đi học và số trẻ tiếp tục nói lắp đến khi trưởng thành chiếm đến 5%.

Tình trạng rối loạn ngôn ngữ này được đặc trưng bởi sự lặp đi lặp lại của một âm thanh, một âm tiết hoặc một từ. Trẻ nói lắp thường kéo dài một âm và làm cho lời nói bị gián đoạn, cảm giác như bị chặn lại. Trẻ vẫn biết chính xác những gì mình sắp nói nhưng lại gặp khó khăn để diễn đạt một cách trôi chảy và tạo ra một câu nói bình thường. Nói lắp trẻ 4 tuổi thường ở các dạng khác nhau như:

• Lặp lại một âm tiết, một phần của từ: Con m - m - m - muốn ăn kẹo.
• Lặp lại cả từ: Đi học - học - học.
• Kéo dài âm thanh: Con m - m - muốn xem ti vi.
• Ngắt quãng câu nói: Con… không thích.

Biểu hiện nói lắp trẻ 4 tuổi thường là kéo dài âm tiết và lặp từ nhiều lần

Các triệu chứng, mức độ nói lắp có thể thay đổi đáng kể phụ thuộc vào nhiều yếu tố môi trường, và đặc biệt là yếu tố tâm lý. Khi phấn khích hoặc căng thẳng lo lắng quá mức như khi phải đứng trước nhiều người lạ, khi bị bố mẹ mắng, trẻ dễ bị nói lắp nhiều hơn. Tuy nhiên khi tập hát, tập đọc thơ, triệu chứng lại có thể giảm đi.

Việc nói không trôi chảy căng làm trẻ căng thẳng, sợ hãi hơn khi phải nói chuyện. Đôi khi, làm trẻ trở nên khép mình hơn, tự ti, không hòa đồng với mọi người xung quanh. Điều này làm ảnh hưởng quá trình học tập, phát triển các kỹ năng của trẻ.

Nguyên nhân nói lắp trẻ 4 tuổi

Hiện nay, các bác sĩ nhi khoa đều chưa thể tìm được chính xác nguyên nhân khiến cho trẻ nói lắp là gì. Nhưng có một số yếu tố nguy cơ thúc đẩy làm trẻ nói lắp sau đây:

• Di truyền: Phần lớn các chuyên gia cùng đồng ý rằng nói lắp mang tính di truyền. Theo thống kê từ các trường hợp trẻ nhỏ nói lắp, có đến 60% trẻ có bố mẹ hoặc các thành viên trong gia đình nói lắp.
• Quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ: Nhiều trẻ phát hiện nói lắp khi bắt đầu bước vào giai đoạn từ 2 tuổi đến 5 tuổi. Đây chính là giai đoạn hình thành, phát triển ngôn ngữ mạnh mẽ ở trẻ nhỏ. Trong khoảng thời gian này, nhiều khi trẻ do chưa tìm được từ ngữ phù hợp để diễn tả ý muốn của mình. Trẻ nói lắp cũng giống như vậy. Hiện tượng này thường sẽ được trẻ nhỏ tự khắc phục được, chỉ tạm thời trong một thời gian ngắn.
• Yếu tố thần kinh: Đây là nguyên nhân còn gây tranh cãi nhiều ngay trong y học. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng trung tâm phân tích, xử lý ngôn ngữ ở não bộ của những trẻ nói lắp không giống với trẻ nói chuyện bình thường. Tuy nhiên vẫn chưa có đủ bằng chứng khoa học nào chứng minh được những giả thuyết này cho tình trạng nói lắp.
• Giới tính: Theo các thống kê khoa học phát hiện ra rằng trẻ nam có nhiều khả năng nói lắp gấp 2 đến 3 lần so với trẻ gái.
• Tính cách: Với những trẻ hay kích động, khi bị căng thẳng, lo lắng dễ khiến trẻ nói lắp nhiều hơn. Tình trạng nói lắp khi căng thẳng khá thường gặp. Khi ai đó quá chú ý đến câu nói của trẻ, càng làm tăng tình trạng nói lắp.

Nguyên nhân nói lắp do di truyền khá thường gặp

Cách điều trị nói lắp trẻ 4 tuổi

Nói lắp trẻ 4 tuổi: Khi nào cần điều trị?

Làm thế nào để phụ huynh có thể biết được tình trạng nói lắp ở con mình sẽ tự hết chỉ là tạm thời hay có thể diễn biến mãn tính và cần được điều trị can thiệp? Phụ huynh có thể theo dõi các yếu tố sau để xác định được mức độ trầm trọng trong hiện tượng rối loạn ngôn ngữ của trẻ.

• Gia đình: Nếu trong nhà có thành viên đã trưởng thành mắc chứng nói lắp thì trẻ có nguy cơ cao cũng có thể trở thành nói lắp mãn tính, do nói lắp có liên quan yếu tố di truyền.
• Độ tuổi: Tình trạng nói lắp xảy ra quá sớm trước khi trẻ được 2 tuổi hay kéo dài sau 5 tuổi có thể làm trở nên nghiêm trọng hơn sau này.
• Thời gian nói lắp kéo dài: Nếu tật nói lắp của trẻ kéo dài hơn 6 tháng đến 1 năm thì trẻ rất cần có được sự can thiệp kịp thời.
• Giới tính: Trẻ trai có nguy cơ nói lắp kéo dài gấp trẻ gái từ 3 - 4 lần.
• Rối loạn ngôn ngữ kèm theo: Nếu trẻ còn có thêm những vấn đề trong quá trình nghe, hiểu, diễn đạt thông tin thì trẻ cần được đi khám ngay vì có thể có những bất thường hệ thống thần kinh.

Điều trị nói lắp trẻ 4 tuổi như thế nào?

Tập tại nhà

Ban đầu có thể cho trẻ tham gia các hoạt động nói chuyện, giao tiếp trong gia đình nhưng được sự hướng dẫn của cha mẹ. Khi trò chuyện với trẻ, nên nói chuyện trong không khí thoải mái, vui vẻ, bình tĩnh và nói chậm giúp cho trẻ bắt kịp và hiểu những gì người lớn nói. Khi đến lượt trẻ nói, người lớn cần kiên nhẫn lắng nghe trẻ, để cho con hoàn thành hết câu nói, không làm ngắt quãng câu nói của trẻ, không trả lời hoặc nói chèn vào trước khi trẻ nói xong. Ngoài ra, cùng tập hát với trẻ những bài hát mà trẻ yêu thích. Quá trình này đòi hỏi bố mẹ thật sự kiên nhẫn.

Bố mẹ cần kiên trì dạy trẻ để cải thiện tình trạng nói lắp

Ngôn ngữ trị liệu

Khi bố mẹ đã áp dụng các biện pháp giúp trẻ đỡ nói lắp tại nhà mà không hiệu quả, thì nên đến với các chuyên gia ngôn ngữ trị liệu. Các chuyên gia ngôn ngữ sẽ đánh giá, kiểm tra xem trẻ nói lắp đến mức độ nào. Với mỗi tính trạng khác nhau, các chuyên gia sẽ lựa chọn phương pháp thích hợp nhất. Khi trẻ được tham các buổi trị liệu, sẽ mang lại nhiều lợi ích như giảm ảnh hưởng của tình trạng nói lắp trong giao tiếp hàng ngày. Sau đó, các chuyên gia sẽ hướng dẫn trẻ cùng bố mẹ các bài tự tập luyện trong đời sống bình thường. Bên cạnh đó, việc trị liệu cũng tác động đến cả những người xung quanh trẻ, để họ hiểu về bệnh, giúp đỡ không gây áp lực cho trẻ.

Trị liệu ngôn ngữ giúp cải thiện tình trạng nói lắp

Nói lắp có thể kéo dài vài tuần đến một vài tháng. Phần lớn các trường hợp nói lắp trẻ 4 tuổi đều tự khỏi được. Dù vậy, nói lắp cũng có thể đi cùng với trẻ đến khi lớn nếu phụ huynh không có đủ kiến thức và kiên trì để cùng con vượt qua giai đoạn này.

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp