Nói lắp người lớn và những vấn đề liên quan

Nói lắp là một chứng rối loạn ngôn ngữ, nó làm ảnh hưởng tới hơn 70 triệu người trên toàn thế giới và có thể kéo dài suốt đời nếu không có biện pháp chữa trị hợp lý. Đối với nói lắp người lớn, một số nguyên nhân như căng thẳng, áp lực hay mệt mỏi có thể làm chứng rối loạn này trở nên tồi tệ hơn.

Trước tiên, hãy cùng Nhà Thuốc Long Châu tìm hiểu những thông tin cơ bản về nói lắp người lớn, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa trị các bạn nhé!

Nói lắp người lớn là gì?

Nói lắp là một chứng rối loạn lời nói, đặc trưng bởi sự gián đoạn mạch nói bình thường, xuất hiện tình trạng nói lặp lại âm thanh, từ, âm tiết hoặc kéo dài âm thanh, cùng với những biểu hiện hoặc cử động bất thường. Những người gặp phải tình trạng nói lắp hiểu những điều họ muốn nói, nhưng khó khăn trong việc phát âm trôi chảy.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng nói lắp ở người lớn: Nguyên nhân do thần kinh, do căng thẳng, do nói lắp từ thời thơ ấu tái phát, nói lắp vô căn...

• Nói lắp do thần kinh: Đây là dạng phổ biến nhất xảy ra ở người lớn. Điều này có thể xảy ra sau đột quỵ, chấn thương não, u não, viêm não, viêm màng não… Sau chấn thương, chứng rối loạn ngôn ngữ xuất hiện trong vài giờ hoặc kéo dài hơn.
• Nói lắp khi căng thẳng: Căng thẳng do các vấn đề về xã hội, gia đình… có thể gây ra chứng rối loạn ngôn ngữ. Hầu hết các trường hợp xảy ra do nguyên nhân này sẽ có xu hướng giảm và tự khỏi khi hết vấn đề căng thẳng.
• Nói lắp từ thời thơ ấu tái phát: Trẻ đã từng bị nói lắp, sau khi lớn lên, trong cuộc sống có thể mắc bệnh nói lắp khởi phát bất ngờ. Thông thường, người có tiền sử nói lắp thường né tránh những vấn đề mang đến rắc rối cho họ. Tuy nhiên, trong một thời gian dài, tình trạng này có thể xuất hiện trở lại.
• Nói lắp vô căn: Nói lắp loại này không xác định được nguyên nhân và thường được chẩn đoán bằng cách loại trừ tất cả các nguyên nhân kể trên.

Nói lắp thường do căng thẳng tâm lý gây nên

Dấu hiệu của nói lắp ở người lớn

Người lớn bị nói lắp cũng có những dấu hiệu ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp trôi chảy giống như các đối tượng khác. Các dấu hiệu đó có thể bao gồm:

• Lặp lại âm tiết, âm thanh khi nói.
• Kéo dài âm thanh bao gồm nguyên âm và phụ âm.
• Tạm dừng giữa các từ, các câu khi nói.
• Khó bắt đầu một từ.
• Căng thẳng quá mức thể hiện bởi phần trên cơ thể để tạo ra một từ.
• Các triệu chứng kèm theo có thể bao gồm: Nắm chặt tay, căng da mặt, run tay, run môi, run hàm… khi nói.

Triệu chứng nói lắp có rất nhiều, thường trở nên nặng hơn khi phải giao tiếp với nhiều người

Các dấu hiệu nói lắp có thể thay đổi trong các thời điểm trong ngày. Giao tiếp trước một đám đông, vấn đề nói lắp có thể trở nên nghiêm trọng hơn; trong khi hát, đọc đồng thanh có thể giảm hoặc mất tình trạng này.

Vì sao người lớn nói lắp?

Tỷ lệ người lớn nói lắp khoảng 2% trong độ tuổi từ 21 đến 49 tuổi, dưới 2% ở người từ 50 tuổi trở lên. Nói lắp ở người lớn do một số lý do sau:

• Xảy ra sau chấn thương sọ não, khối u não, phẫu thuật não.
• Thay đổi liều lượng thuốc hiện có đột ngột, chẳng hạn như thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc.
• Xảy ra sau một sự kiện sang chấn tâm lý, tình cảm kéo dài.
• Các vấn đề sức khỏe như: Tai biến mạch máu não, thoái hóa thần kinh…
• Có tiền sử giao tiếp không trôi chảy.

Nói lắp xảy ra ở người lớn thường liên quan đến vấn đề sức khỏe

Một hoặc nhiều yếu tố trong các vấn đề này có thể gây khởi phát nói lắp ở người lớn. Không thể xác định rõ nguyên nhân một cách chính xác nếu nói lắp diễn ra đột ngột mà người bệnh không được kiểm tra sức khỏe đầy đủ.

Nói lắp người lớn có chữa được không?

Cách chữa trị nói lắp ở độ tuổi trưởng thành phụ thuộc vào bản chất mắc bệnh của bạn.

Nói lắp liên quan đến thần kinh thường do rối loạn hay tổn thương cấu trúc và chức năng não hoặc hệ thống dẫn truyền thần kinh. Bác sĩ chuyên khoa thần kinh có thể đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Tuy nhiên, để cải thiện nói lắp do thần kinh ở người lớn, cũng không thể thiếu sự đóng góp của bác sĩ, chuyên gia ngôn ngữ học.

Nói lắp do tâm lý có thể cần đến sự trợ giúp của bác sĩ tâm thần, bác sĩ tâm lý học hoặc chuyên gia trị liệu nhận thức hành vi. Các chuyên gia sẽ khuyên bạn dùng thuốc tạm thời để cải thiện triệu chứng và tần suất nói lắp.

Nói lắp do thuốc thường do tác dụng phụ của thuốc. Việc sử dụng thuốc không chỉ làm nói lắp tồi tệ hơn mà còn gây ra khởi phát nói lắp ở người bình thường. Nếu bạn đang bắt đầu sử dụng một loại thuốc mới hoặc thay đổi liều lượng thuốc, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ về những vấn đề liên quan đến nó. Thông thường, vấn đề này có thể được giải quyết bằng cách thay thế hoặc điều chỉnh liều lượng của thuốc.

Không có phương pháp nào có thể khẳng định chữa khỏi hoàn toàn tật nói lắp ở thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, có một số phương pháp có thể sử dụng để trị liệu một cách hiệu quả, tùy theo nguyên nhân và cá thể hóa việc điều trị.

Cách chữa nói lắp ở người lớn hiệu quả

Nghiên cứu lâm sàng cho thấy có một số phương pháp sau đây để điều trị nói lắp ở người lớn:

• Trị liệu ngôn ngữ: Việc can thiệp ngôn ngữ để điều trị được thay đổi để phù hợp với từng đối tượng, dựa trên đánh giá của chuyên gia về khả năng giao tiếp trôi chảy, yếu tố ngôn ngữ, cảm xúc và tác động ngôn ngữ đến cuộc sống.
• Liệu pháp hành vi - nhận thức: Giúp cân bằng và cải thiện chất lượng cuộc sống bằng cách tư vấn cách giải quyết những vấn đề làm bạn lo lắng, sợ hãi liên quan đến gia đình và xã hội, tăng cường kỹ năng nói và tương tác với người khác.

Ngoài ra, có một số can thiệp đã và đang được nghiên cứu, có thể được áp dụng trong tương lai như:

• Thiết bị phản hồi thính giác thay đổi: Ghi âm và thay đổi, điều chỉnh giọng nói trôi chảy hơn, làm người sử dụng cảm giác như đang đọc, hát đồng thanh với người khác, từ đó tự tin hơn khi nói.
• Thuốc: Thuốc chống trầm cảm, lo âu, thuốc ngủ… có tác dụng kiểm soát lo lắng các trường hợp nói lắp do nhận thức – hành vi.

Khi nào người lớn bị nói lắp nên đến gặp bác sĩ?

Nói lắp ở người lớn khi có một trong các dấu hiệu sau nên đến gặp ngay bác sĩ, chuyên gia ngôn ngữ học để được trị liệu tốt nhất:

• Nói lắp kéo dài hơn 6 tháng.
• Nói lắp xảy ra thường xuyên hơn trong các cuộc giao tiếp.
• Căng cơ mặt và phần trên cơ thể kèm theo nói lắp.
• Khó khăn về mặt cảm xúc khi tham gia giao tiếp.
• Nói lắp ảnh hưởng trực tiếp đến bản thân và chất lượng cuộc sống của bạn.

Khi nào người lớn bị nói lắp nên đến gặp bác sĩ?

Lời nói có vai trò quan trọng trong việc truyền đạt những suy nghĩ, cảm xúc và ý tưởng của bản thân với người khác. Vì vậy, nói lắp có thể làm ảnh hưởng tiêu cực tới cuộc sống của bạn. Hãy đến gặp ngay các chuyên gia khi bạn gặp phải các vấn đề nghiêm trọng này để được chữa trị sớm nhất.

Qua bài viết trên đây, Nhà Thuốc Long Châu đã cung cấp những thông tin cơ bản cho bạn đọc về nói lắp người lớn và những vấn đề liên quan. Mong rằng bài viết trên có thể đem lại cho bạn lời giải đáp về vấn đề mà bạn đang tìm kiếm. Đừng quên theo dõi trang web của Nhà Thuốc Long Châu để cập nhật thêm nhiều thông tin sức khỏe khác bạn nhé!

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp