Ợ hơi có sao không? Cách khắc phục tình trạng ợ hơi

Ợ hơi là một hiện tượng phổ biến mà hầu hết mọi người đều trải qua ít nhất một lần trong đời. Mặc dù đây là một phản ứng tự nhiên của cơ thể, nhưng khi tình trạng ợ hơi xảy ra thường xuyên hoặc kèm theo các triệu chứng khác, nó có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về hiện tượng ợ hơi cũng như các biện pháp khắc phục hiệu quả để giúp cải thiện tình trạng này.

Ợ hơi là hiện tượng gì?

Trong quá trình ăn uống, hành động nhai và nuốt làm giãn cơ thắt thực quản dưới, đồng thời đưa một lượng không khí từ bên ngoài vào cơ thể, dẫn đến việc tích tụ khí dư. Khi lượng khí này tích tụ đủ lớn, cơ thể sẽ đẩy chúng ra ngoài thông qua hiện tượng ợ hơi.

Do đó, không khí từ dạ dày được đẩy ngược lên thực quản và thoát ra ngoài qua miệng, tạo ra âm thanh đặc trưng của việc ợ.

Ợ hơi bệnh lý

Nếu hiện tượng ợ hơi không chỉ xuất hiện sau bữa ăn mà còn diễn ra liên tục, kèm theo các triệu chứng khác như ợ có mùi chua, cảm giác buồn nôn, nóng rát ở vùng bụng, táo bón,... thì điều này có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý như trào ngược dạ dày - thực quản, viêm loét dạ dày hoặc nhiễm khuẩn Hp.

Ợ hơi sinh lý

Ợ hơi sinh lý là một hiện tượng tự nhiên, không gây hại cho cơ thể. Tình trạng này thường xảy ra sau bữa ăn khi bạn ăn quá mức, ăn vội vàng hoặc tiêu thụ nhiều thực phẩm chua cay.

Triệu chứng nào thường đi kèm ợ hơi?

Khi ợ hơi kèm theo một số triệu chứng khác, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý. Dưới đây là một số biểu hiện thường gặp đi cùng với ợ hơi:

Ợ hơi có mùi chua

Ợ hơi có mùi chua thường đi kèm cảm giác nóng rát ở vùng ngực và vị chua đắng trong miệng. Những bệnh lý phổ biến gây ra hiện tượng này bao gồm thoát vị hoành, u hạt, xơ cứng bì, hoặc trào ngược dạ dày thực quản. Tuy nhiên, nếu tình trạng này chỉ xuất hiện không quá hai lần mỗi tuần, bạn không cần quá lo lắng.

Ợ hơi kèm buồn nôn

Triệu chứng ợ hơi buồn nôn xảy ra khi nhu động dạ dày bị rối loạn, khiến cơ co bóp đẩy thức ăn ngược lên thực quản. Ngoài ra, các vấn đề liên quan đến hệ thần kinh thực vật hoặc niêm mạc dạ dày trở nên nhạy cảm hơn cũng có thể dẫn đến cảm giác buồn nôn.

Ợ hơi kèm đau tai

Ợ hơi gây đau tai có thể là dấu hiệu của các bệnh về tiêu hóa hoặc dạ dày như trào ngược dạ dày thực quản, viêm thực quản, viêm loét dạ dày, hoặc hội chứng ruột kích thích.

Ợ hơi kèm khó thở

Khi hiện tượng ợ hơi kèm theo khó thở xảy ra mà không phải do ăn quá nhiều hoặc ăn no, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý liên quan đến dạ dày. Những tình trạng thường gặp bao gồm trào ngược dạ dày thực quản, viêm thực quản, viêm loét dạ dày, hoặc hội chứng ruột kích thích.

Bệnh lý nào thường có triệu chứng ợ hơi?

Ợ hơi có thể là dấu hiệu cảnh báo cơ thể bạn đang gặp phải một số vấn đề sức khỏe dưới đây:

Trào ngược acid dạ dày - thực quản

Đây là tình trạng acid từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ra các triệu chứng như ợ hơi, ợ có mùi chua, ợ nóng. Tình trạng này thường làm người bệnh cảm thấy khó chịu, ăn uống kém, dẫn đến suy nhược cơ thể.

Viêm loét dạ dày

Viêm loét dạ dày là những tổn thương viêm hoặc loét xuất hiện ở niêm mạc dạ dày. Triệu chứng phổ biến ở giai đoạn đầu bao gồm ợ hơi kèm buồn nôn, ợ nóng, và ợ chua.

Thoát vị hoành

Thoát vị hoành xảy ra khi một phần dạ dày trượt lên qua lỗ cơ hoành. Trong trường hợp nặng, tình trạng này có thể làm tăng nguy cơ trào ngược acid, dẫn đến các triệu chứng như ợ hơi, ợ chua, đầy hơi, và cảm giác khó chịu ở dạ dày hoặc thực quản.

Không dung nạp đường Lactose

Khi cơ thể thiếu enzyme Lactase trong ruột non, đường Lactose sẽ không được tiêu hóa đúng cách. Mặc dù không gây nguy hiểm, nhưng tình trạng này có thể dẫn đến các triệu chứng như đầy hơi, ợ hơi kèm buồn nôn, và tiêu chảy, gây khó chịu cho người bệnh.

Sự phát triển bất thường của hệ vi sinh vật đường ruột

Số lượng vi khuẩn trong đường ruột được điều hòa bởi nhiều yếu tố, trong đó có acid dạ dày. Khi dạ dày không sản xuất đủ acid cần thiết, vi khuẩn đường ruột có cơ hội phát triển vượt mức bình thường, dẫn đến hội chứng loạn khuẩn ở ruột non.

Tình trạng này làm cản trở quá trình tiêu hóa thức ăn, khiến thức ăn tồn đọng trong dạ dày bị lên men và sinh ra khí, gây hiện tượng ợ hơi liên tục.

Nhiễm khuẩn Hp

Nhiễm khuẩn Hp xảy ra khi vi khuẩn Helicobacter pylori tấn công đường tiêu hóa, gây loét niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng và trong trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến ung thư dạ dày. Tổn thương ở hệ tiêu hóa do nhiễm khuẩn Hp thường đi kèm các triệu chứng như đau âm ỉ vùng bụng, ợ hơi buồn nôn, sốt, hoặc bụng chướng to.

Viêm tụy

Viêm tụy xảy ra khi các enzyme tiêu hóa tự tấn công và làm tổn thương tuyến tụy, gây viêm và sưng. Tình trạng này dẫn đến nhiều triệu chứng khó chịu, trong đó ợ hơi liên tục là dấu hiệu phổ biến.

Nếu tình trạng ợ hơi xảy ra thường xuyên và gây ảnh hưởng đến sức khỏe hoặc sinh hoạt hàng ngày, bạn nên nhanh chóng tìm gặp bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán nguyên nhân và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp.

Làm thế nào để hết tình trạng ợ hơi?

Ợ hơi thường xuất hiện sau khi ăn hoặc uống. Nếu bạn gặp tình trạng ợ hơi nhiều sau bữa ăn, hãy thử một số phương pháp sau để giúp dạ dày loại bỏ không khí dư thừa:

• Đi bộ hoặc thực hiện các bài tập nhẹ nhàng sau bữa ăn, vì hoạt động thể chất có thể hỗ trợ quá trình tiêu hóa.
• Nằm nghiêng hoặc áp dụng tư thế gập đầu gối sát ngực, tương tự tư thế giảm đầy hơi, cho đến khi khí thoát ra ngoài.
• Sử dụng thuốc kháng acid để trung hòa axit dạ dày và giảm nguy cơ ợ nóng gây ra ợ hơi. Thuốc chứa bismuth subsalicylate (như Pepto-Bismol) đặc biệt hiệu quả trong việc giảm ợ hơi có mùi lưu huỳnh.
• Dùng thuốc chống đầy hơi như simethicone (Gas-X), loại thuốc này giúp gom các bong bóng khí trong dạ dày lại, giúp bạn ợ hơi dễ dàng hơn.
• Uống trà gừng sau khi ăn, vì gừng có khả năng làm dịu đường tiêu hóa và ngăn axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
• Nhai hạt thì là sau bữa ăn. Dù chưa có nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh, nhưng thì là được cho là giúp đẩy khí ra khỏi đường ruột và hỗ trợ tiêu hóa.
• Thưởng thức trà hoa cúc, loại trà này được cho là có thể ngăn ngừa trào ngược axit.
• Hạn chế các thói quen như cười quá nhiều hoặc uống nước quá nhanh, vì chúng khiến bạn nuốt không khí một cách nhanh chóng.

Mẹo ngăn ngừa ợ hơi hiệu quả

Bạn có thể giảm hiện tượng ợ hơi bằng cách hạn chế lượng không khí nuốt vào cơ thể.

Thay đổi thói quen ăn uống

Hãy áp dụng những gợi ý sau để tránh nuốt quá nhiều không khí:

• Ăn uống chậm rãi.
• Tránh nói chuyện trong khi nhai thức ăn.
• Không sử dụng ống hút khi uống.
• Ăn các khẩu phần nhỏ hơn.

Điều chỉnh chế độ ăn

Điều chỉnh chế độ ăn sao cho khoa học bằng cách:

• Hạn chế đồ uống có ga, kể cả bia, vì khí carbon dioxide trong những thức uống này có thể gây đầy hơi và ợ hơi.
• Tránh nhai kẹo cao su hoặc kẹo cứng, vì chúng khiến bạn vô tình nuốt không khí nhiều hơn.
• Giảm tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều tinh bột, đường, hoặc chất xơ gây đầy hơi. Một số thực phẩm thường gây đầy bụng gồm: Đậu lăng, bông cải xanh, hành, cải bắp, súp lơ trắng, bánh mì nguyên cám, chuối, rượu đường (sorbitol, mannitol, xylitol),...
• Tránh tiêu thụ sữa nếu bạn bị không dung nạp lactose.
• Hạn chế các thực phẩm dễ gây ợ nóng như: Cà phê, các đồ uống chứa cafein, cà chua, trái cây họ cam quýt, rượu,...

Thay đổi thói quen trong lối sống của bạn

Một số thay đổi thói quen trong lối sống của bạn:

• Ngừng hút thuốc: Khi hút thuốc, bạn không chỉ hít khói mà còn nuốt cả không khí. Việc bỏ thuốc lá có thể khó khăn, nhưng bác sĩ có thể hỗ trợ bạn xây dựng một kế hoạch cai thuốc phù hợp.
• Kiểm tra răng giả: Nếu bạn sử dụng răng giả, hãy đảm bảo chúng được lắp vừa vặn. Hàm giả không khít có thể khiến bạn nuốt không khí nhiều hơn khi ăn.
• Giảm căng thẳng: Căng thẳng quá mức có thể khiến bạn nuốt không khí một cách vô thức, đồng thời dễ gây chứng ợ nóng, làm tăng tình trạng ợ hơi. Những giai đoạn lo lắng cũng có thể dẫn đến hiện tượng thở nông, khiến bạn nuốt nhiều không khí hơn.
• Điều trị nghẹt mũi: Sử dụng thuốc thông mũi như pseudoephedrine (Sudafed) hoặc thuốc xịt mũi nước muối để giảm nghẹt mũi. Nghẹt mũi và tắc nghẽn xoang do cảm lạnh, dị ứng, hoặc nhiễm trùng xoang có thể khiến bạn vô tình nuốt không khí nhiều hơn.

Điều chỉnh thói quen của bạn

Nghiên cứu chỉ ra rằng ợ hơi đôi khi có thể là một thói quen hoặc hành vi đã được hình thành. Các phương pháp điều trị đã cho thấy hiệu quả trong việc giảm tình trạng ợ hơi quá mức, bao gồm:

• Thở bằng cơ hoành: Thực hành thở sâu bằng cơ hoành có thể giúp giảm tình trạng ợ hơi.
• Liệu pháp hành vi nhận thức: Phương pháp này giúp thay đổi các thói quen không tốt liên quan đến việc nuốt không khí.
• Phản hồi sinh học: Đây là một kỹ thuật giúp người bệnh nhận thức được những thay đổi trong cơ thể mình để điều chỉnh hành vi.

Trong một nghiên cứu nhỏ, 5 người tham gia mắc chứng ợ hơi mãn tính đã được yêu cầu thở chậm và sâu, với miệng hơi mở ra khi nằm, sau đó thực hiện lại khi ngồi. Kết quả cho thấy liệu pháp này đã giúp họ chữa khỏi hoàn toàn chứng ợ hơi.

Ợ hơi mặc dù là một hiện tượng tự nhiên của cơ thể, nhưng khi xảy ra thường xuyên hoặc kèm theo các triệu chứng khác, nó có thể là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe cần được chú ý. Việc hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp khắc phục thích hợp như thay đổi thói quen ăn uống, giảm căng thẳng, hoặc điều trị bệnh lý tiềm ẩn sẽ giúp bạn kiểm soát tốt tình trạng này và nâng cao chất lượng cuộc sống. Nếu triệu chứng không thuyên giảm hoặc có dấu hiệu bất thường, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.