Thoát vị khe hoành là gì? Phân loại, nguyên nhân, triệu chứng và phòng ngừa bệnh

Thoát vị khe hoành là gì?

Thoát vị khe hoành xảy ra khi phần trên của dạ dày lấn qua lỗ hở ở cơ hoành vào khoang ngực. Cơ hoành là hàng rào cơ ngăn cách khoang bụng với khoang ngực. Thoát vị là khi bất kỳ cơ quan hoặc mô nào đẩy qua một điểm yếu trong hàng rào mô chứa nó. Thoát vị là phổ biến và thoát vị khe hoành là một trong những loại phổ biến nhất.

Thoát vị khe hoành đẩy qua lỗ đã tồn tại từ trước ở cơ hoành, lỗ mà thực quản đi qua để thông nối với dạ dày. Căng thẳng và áp lực có thể khiến lỗ này mở rộng ra theo thời gian. Tình trạng này thường phát triển chậm trong nhiều năm.

Có hai loại thoát vị khe hoành chính: Thoát vị khe hoành trượt và thoát vị khe hoành cạnh thực quản. Hầu hết mọi người đều mắc loại thoát vị trượt, thuộc loại 1. Tất cả ba loại còn lại đều là thoát vị cạnh thực quản.

• Loại 1: Còn được gọi là thoát vị khe hoành trượt, cho đến nay là loại phổ biến nhất, chiếm 95% trong tổng số các trường hợp thoát vị khe hoành. Trong loại này, chỗ thực quản nối với dạ dày (tâm vị) đôi khi trượt lên qua khe hở rồi lại trượt xuống.
• Loại 2: Loại 2, 3, 4 được gọi là thoát vị khe hoành cạnh thực quản. Cạnh thực quản có nghĩa là vị trí thoát vị ở bên cạnh thực quản. Ở loại 2, phần trên của dạ dày bị đẩy lên dọc theo thực quản, tạo thành một khối phình bên cạnh nó. Đây còn được gọi là thoát vị khe hoành kiểu cuốn.
• Loại 3: Loại 3 là sự kết hợp của hai loại đầu tiên.
• Loại 4: Loại 4 hiếm gặp và phức tạp hơn. Trong loại này, khoảng trống cơ hoành đủ rộng để hai cơ quan khác nhau thoát vị qua nó. Thoát vị liên quan đến dạ dày cùng với một cơ quan khác trong bụng, chẳng hạn như ruột, tụy hoặc lách.

Những dấu hiệu và triệu chứng của thoát vị khe hoành

Nếu bạn chỉ bị thoát vị khe hoành trượt, có thể bạn sẽ không nhận biết được. Không giống như các loại thoát vị khác, bạn không thể nhìn thấy khối phình từ bên ngoài.

Nhiều người mắc bệnh không bao giờ xuất hiện triệu chứng của thoát vị khe hoành. Nhưng khi người bệnh có triệu chứng, các triệu chứng phổ biến nhất có liên quan đến chứng trào ngược axit mạn tính (bệnh trào ngược dạ dày thực quản hay GERD). Bao gồm:

• Ợ nóng, cảm giác nóng rát ở ngực, đặc biệt là sau khi ăn.
• Đau ngực không do tim, đau ngực tái đi tái lại có cảm giác giống như đau thắt ngực nhưng không phải.
• Khó tiêu, cảm thấy đầy bụng ngay sau khi ăn, kèm theo cảm giác đau tức ở bụng.
• Ợ hơi và trào ngược; thức ăn, khí và axit trào ngược lên cổ họng.
• Khó nuốt hoặc cảm giác nuốt nghẹn.
• Đau họng và khàn giọng do bị kích thích bởi axit.

Không phải tất cả mọi người bị thoát vị khe hoành đều bị trào ngược axit và không phải ai bị trào ngược axit đều bị thoát vị khe hoành. Nhưng nếu gần đây bạn bắt đầu nhận thấy những triệu chứng này thường xuyên hơn thì chúng có thể có liên quan.

Các dấu hiệu cảnh báo khác có thể có của thoát vị khe hoành bao gồm:

• Buồn nôn, do dạ dày bị áp lực và/hoặc trào ngược axit.
• Khó thở nếu thoát vị gây chèn ép phổi.
• Nặng tức bụng hoặc đau ở vùng bụng trên hoặc dưới ngực.

Những triệu chứng này có nhiều khả năng xảy ra với loại thoát vị khe hoành cạnh thực quản hơn.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh thoát vị khe hoành

Vấn đề phổ biến nhất mà thoát vị khe hoành gây ra là trào ngược axit mạn tính. Trào ngược axit mạn tính có thể gây tổn thương thực quản theo thời gian, nếu tình trạng nghiêm trọng và thuốc không kiểm soát đủ tốt.

Các biến chứng của trào ngược axit mạn tính có thể bao gồm:

• Viêm thực quản: Axit vào trong thực quản gây viêm niêm mạc thực quản. Viêm mạn tính có thể gây đau, khó nuốt, loét và thậm chí xuất huyết.
• Hẹp thực quản: Viêm mạn tính có thể gây sẹo các mô thực quản. Mô sẹo có thể cản trở động tác nuốt và khiến thực quản bị thu hẹp.
• Barrett thực quản: Viêm mạn tính cuối cùng có thể dẫn đến những thay đổi mô học gọi là thực quản Barrett. Bản thân tình trạng này không có hại nhưng được coi là tiền ung thư.

Hiếm gặp hơn, thoát vị khe hoành có thể gây ra các biến chứng nếu nó bị kẹt hoặc bị chèn ép trong lúc bị thoát vị lên trên cơ hoành. Điều này thường chỉ xảy ra với các loại thoát vị khe hoành ít gặp. Các biến chứng khác của thoát vị khe hoành có thể gặp bao gồm:

• Tắc đường tiêu hóa: Dạ dày hoặc cơ quan khác có thể bị kẹt hoặc xoắn trong lúc thoát vị, tạo ra tắc nghẽn trong đường tiêu hóa.
• Viêm dạ dày: Axit bị tồn đọng trong phần thoát vị của dạ dày có thể gây viêm, loét dạ dày và xuất huyết bên trong.
• Thiếu máu cục bộ: Thoát vị có thể bị kẹt chặt đến mức nó bị cắt đứt nguồn cung cấp máu, dẫn đến tình trạng viêm, đau và cuối cùng là chết mô tế bào.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào của thoát vị khe hoành nêu trên xảy ra, bạn nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám và tư vấn điều trị. Chẩn đoán và điều trị sớm thoát vị khe hoành sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến thoát vị khe hoành

Nguyên nhân chính xác của một số trường hợp thoát vị khe hoành vẫn chưa được biết rõ. Ở một số người, chấn thương hoặc các tổn thương khác có thể làm suy yếu mô cơ. Điều này làm cho dạ dày có thể bị đẩy qua cơ hoành.

Một nguyên nhân khác là gây áp lực quá lớn, liên tục lên các cơ xung quanh dạ dày. Có thể xảy ra khi:

• Ho hoặc hắt hơi mạn tính;
• Nôn mửa nhiều, thường xuyên;
• Rặn khi đại tiện (táo bón);
• Mang thai và sinh con;
• Béo phì mãn tính (BMI lớn hơn 30);
• Tập thể dục cường độ cao;
• Nâng vật nặng.

Một số người sinh ra với một khoảng lỗ trống thoát vị lớn bất thường, điều này khiến dạ dày di chuyển qua nó dễ dàng hơn.