Phình động mạch chủ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Phình động mạch chủ là một căn bệnh tim mạch nghiêm trọng có thể đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tình trạng này xảy ra khi thành động mạch chủ bị yếu và giãn rộng ra, tạo nên nguy cơ vỡ động mạch, gây chảy máu ồ ạt và tử vong. Hiểu rõ về phình động mạch chủ, nguyên nhân và triệu chứng là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe, đặc biệt với những người thuộc nhóm nguy cơ cao. Trong bài viết này, Nhà thuốc Long Châu sẽ giúp bạn nắm rõ hơn về căn bệnh này và các phương pháp điều trị hiệu quả.

Phình động mạch chủ là gì?

Phình động mạch chủ là một trong những bệnh lý tim mạch phức tạp và nguy hiểm, có thể gây tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng lúc. Động mạch chủ, đường ống máu lớn nhất trong cơ thể, bắt đầu từ tim và chạy dọc theo cơ thể, cung cấp máu giàu oxy cho các cơ quan khác nhau. Khi một phần của động mạch này giãn ra bất thường, nó được gọi là "phình động mạch chủ".

Phình động mạch chủ được chia thành hai loại chính là phình động mạch chủ ngực và phình động mạch chủ bụng. Phình động mạch chủ ngực xảy ra ở phần động mạch chạy qua ngực, trong khi phình động mạch chủ bụng xảy ra ở phần động mạch nằm trong bụng. Mỗi loại có những biểu hiện và nguy cơ riêng, đòi hỏi các phương pháp chẩn đoán và điều trị khác nhau để quản lý hiệu quả và an toàn. Việc nhận biết sớm và xử lý kịp thời có thể giúp ngăn ngừa các hậu quả nghiêm trọng, giúp bảo vệ sức khỏe và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ gây ra phình động mạch chủ

Hiểu rõ nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ gây phình động mạch chủ có thể giúp phòng ngừa và điều trị kịp thời. Dưới đây là một số nguyên nhân và yếu tố nguy cơ chính liên quan đến tình trạng này:

• Thoái hóa động mạch: Theo thời gian, thành động mạch có thể yếu đi do quá trình lão hóa tự nhiên hoặc thoái hóa do các yếu tố khác, dẫn đến phình mạch.
• Rối loạn mô liên kết: Các rối loạn di truyền như hội chứng Marfan, hội chứng Loeys-Dietz và hội chứng Ehlers-Danlos làm tăng nguy cơ giãn và phình của động mạch do sự yếu ớt của mô liên kết.
• Yếu tố gia đình: Khoảng 20% bệnh nhân mắc phình động mạch chủ ngực có tiền sử gia đình mắc phình mạch, cho thấy có yếu tố di truyền trong một số trường hợp mắc bệnh.
• Nhiễm trùng: Nhiễm trùng động mạch như trong trường hợp viêm động mạch (arteritis) hoặc nhiễm trùng cấp tính như sử dụng ma túy tiêm, có thể dẫn đến giả phình, một loại phình động mạch chủ khác.
• Chấn thương: Chấn thương nặng ở ngực có thể gây giả phình động mạch chủ, nơi động mạch chủ bị tổn thương và không còn giữ được cấu trúc ba lớp nguyên vẹn.

Các yếu tố nguy cơ tim mạch khác có thể gây ra phình động mạch chủ, bao gồm:

• Giới tính nam: Nam giới có nguy cơ phình động mạch chủ cao hơn phụ nữ.
• Tuổi tác: Nguy cơ mắc bệnh tăng lên khi tuổi tác càng cao, đặc biệt là sau 65 tuổi.
• Hút thuốc: Hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ quan trọng, có tác động trực tiếp đến sức khỏe của động mạch.
• Tăng huyết áp: Áp lực máu cao làm tăng gánh nặng lên thành động mạch, có thể thúc đẩy sự phát triển của phình động mạch chủ.
• Rối loạn mỡ máu: Mức cholesterol cao và các vấn đề về lipid máu khác có thể góp phần vào sự hình thành của xơ vữa động mạch, làm yếu thành mạch và tăng nguy cơ phình động mạch.

Triệu chứng thường gặp khi bị phình động mạch chủ

Phình động mạch chủ là một trong những tình trạng bệnh lý tim mạch nghiêm trọng, thường diễn tiến thầm lặng mà không có triệu chứng rõ ràng cho đến khi bệnh tiến triển hoặc có biến chứng. Tuy nhiên, hiểu biết về các dấu hiệu sớm có thể giúp chẩn đoán kịp thời và ngăn chặn các hậu quả đáng tiếc. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp mà người bệnh có thể trải qua khi bị phình động mạch chủ:

• Đau ngực: Đặc biệt đối với phình động mạch chủ ngực, đau ngực là một trong những triệu chứng thường gặp nhất. Cơn đau có thể lan ra sau lưng, giữa các xương vai hoặc xuống tay.
• Đau lưng hoặc đau bụng: Khi phình động mạch chủ bụng phát triển, người bệnh có thể cảm thấy đau âm ỉ hoặc dữ dội ở vùng bụng hoặc lưng. Đau có thể gia tăng với các hoạt động vật lý hoặc khi nằm xuống.
• Cảm giác nặng nề hoặc áp lực ở ngực hoặc bụng: Người bệnh có thể cảm nhận được sự nặng nề hoặc áp lực không bình thường ở vùng ngực hoặc bụng, thường xuyên hơn khi có sự thay đổi về tư thế.
• Khó thở hoặc khàn tiếng: Khi khối phình chèn ép vào dây thanh quản hoặc các cấu trúc khác trong lồng ngực, người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc thở hoặc thay đổi giọng nói.
• Khó nuốt: Đối với phình động mạch chủ ngực, nếu khối phình đủ lớn để chèn ép vào thực quản, người bệnh có thể gặp phải triệu chứng khó nuốt.
• Ho ra máu hoặc ho khan: Trong một số trường hợp, khối phình có thể chèn ép vào cây khí quản, gây ho hoặc thậm chí ho ra máu.
• Phù chi trên: Khi phình động mạch chủ chèn ép vào tĩnh mạch chủ, có thể gây phù ở vùng mặt, cổ và các chi trên.

Các phương pháp điều trị phình động mạch chủ

Việc lựa chọn phương pháp điều trị phình động mạch chủ phụ thuộc vào kích thước, vị trí của khối phình và tổng thể sức khỏe của bệnh nhân. Dưới đây là các phương pháp điều trị chính được áp dụng trong việc quản lý phình động mạch chủ:

Điều trị nội khoa

Đối với các trường hợp phình động mạch chủ nhỏ (dưới 5cm) và không có triệu chứng, điều trị nội khoa thường được ưu tiên. Phương pháp này bao gồm việc sử dụng các loại thuốc như thuốc chẹn beta và thuốc chẹn kênh canxi để giảm huyết áp và làm giãn mạch máu. Điều này giúp giảm áp lực lên thành động mạch và ngăn chặn sự phát triển của khối phình. Bệnh nhân cũng được khuyến khích tránh các hoạt động gây áp lực đột ngột lên vùng động mạch bị ảnh hưởng để giảm nguy cơ vỡ khối phình.

Can thiệp nội mạch

Khi phình động mạch chủ tiếp tục phát triển hoặc khi bệnh nhân bắt đầu xuất hiện các triệu chứng, can thiệp nội mạch có thể được cân nhắc. Phương pháp này bao gồm việc đặt stent graft qua một thủ thuật xâm lấn tối thiểu. Stent graft là một ống lưới kim loại bọc vải được đưa vào động mạch chủ thông qua một ống thông nhỏ. Stent này giúp tăng cường và hỗ trợ động mạch từ bên trong, ngăn ngừa khối phình vỡ và ổn định dòng chảy máu.

Phẫu thuật mở

Trong trường hợp khối phình lớn hoặc nếu có dấu hiệu cấp tính như đau nghiêm trọng hoặc dọa vỡ, phẫu thuật mở là cần thiết. Phương pháp này bao gồm việc mở khu vực bụng hoặc ngực để trực tiếp loại bỏ khối phình và thay thế nó bằng một đoạn mạch nhân tạo. Đây là một thủ thuật phức tạp và chỉ được thực hiện tại các trung tâm y tế chuyên khoa có đội ngũ bác sĩ phẫu thuật tim mạch và mạch máu giàu kinh nghiệm.

Theo dõi định kỳ

Đối với những bệnh nhân chưa cần can thiệp ngay, việc theo dõi định kỳ qua các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như CT scan, MRI hoặc siêu âm là rất quan trọng. Theo dõi này giúp xác định xem phình động mạch có tiếp tục phát triển hay không và quyết định thời điểm phù hợp để can thiệp.

Phình động mạch chủ là một bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể được kiểm soát tốt nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Nếu bạn nằm trong nhóm có nguy cơ cao hoặc xuất hiện các triệu chứng bất thường, hãy đến ngay cơ sở y tế để được kiểm tra. Sự chủ động trong việc theo dõi và chăm sóc sức khỏe là chìa khóa giúp phòng tránh các biến chứng nguy hiểm từ phình động mạch chủ.