Phù Quincke là gì? Nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị

Nguyên nhân của phù Quincke có thể xuất phát từ nhiều nguồn, nhưng thường liên quan đến dị ứng do sử dụng thuốc. Đây thường là một hiện tượng dễ bị nhầm lẫn với các triệu chứng dị ứng khác như: Mề đay hay phù nề.

Phù Quincke là gì?

Phù Quincke hay còn được biết đến với tên gọi phù mạch, là một trạng thái dị ứng phổ biến, đặc trưng bởi sự sưng to của niêm mạc, da, và các cấu trúc dưới da một cách đột ngột, rõ ràng, và dễ dàng nhận biết. Sự tổn thương của da thường đi kèm với cảm giác ngứa và đôi khi gây ra đau nhức nhẹ. Điều đặc biệt là, Phù Quincke là một bệnh tự giới hạn và có khả năng giảm nhẹ sau khoảng 72 giờ, tên gọi này được đặt theo tên của giáo sư người Đức Heinrich Quincke trong nửa cuối thế kỷ 19 (1882).

Thực tế, phù mạch xuất phát do hiện tượng dịch chất lỏng tràn vào các mô kẽ, đặc biệt là các cấu trúc mô liên kết lỏng lẻo như: Thanh quản, mặt và cơ quan sinh dục... Trong một số trường hợp, tình trạng này cũng có thể ảnh hưởng đến thành ruột, niêm mạc phế quản, thanh quản, bàng quang và âm đạo.

Phù Quincke có thể xuất hiện độc lập hoặc đi kèm với triệu chứng mề đay. Mặc dù tình trạng này không phổ biến, nhưng nó cũng có thể là một trong những biểu hiện của sốc phản vệ, đây một tình trạng dị ứng nghiêm trọng có thể dẫn đến suy hô hấp và thậm chí gây tử vong nếu không được xử lý kịp thời. Bạn cũng cần chú ý phân biệt mề đay phù quincke để chủ động trong việc nhận biết tình trạng sức khỏe của mình và người thân.

Biểu hiện của tình trạng phù Quincke

Một số dấu hiệu nhận biết phù Quincke (phù mạch) bao gồm:

• Đặc trưng bởi sự sưng nề ở tầng biểu bì, dưới da và niêm mạc, ảnh hưởng chủ yếu đến các khu vực có mô liên kết lỏng lẻo như: Mặt, mô quanh miệng, mắt, lưỡi, bộ phận sinh dục, hầu họng, bàn tay và bàn chân.
• Sự sưng nề có thể tập trung ở một số vị trí cụ thể hoặc lan tỏa rộng trên da, tiến triển từ vài phút đến vài giờ.
• Sưng nề da đi kèm với cảm giác ngứa nhẹ, đau căng và tê bì do dịch tràn chèn ép lên các dây thần kinh.
• Triệu chứng của phù Quincke có thể nhầm lẫn với mề đay, nhưng thường có màu hồng nhạt, ranh giới không rõ. Ngược lại, mề đay có các sẩn cục đặc trưng, bề mặt cứng chắc và ranh giới rõ ràng.
• Khi có ma sát, cọ xát, sự sưng nề có thể tăng lên, nhưng màu sắc thường trở nên nhạt nhợt hơn.
• Tổn thương da do phù Quincke tồn tại trong khoảng 72 giờ và biến mất hoàn toàn mà không để lại dấu vết hay di chứng.
• Ngoài ra, phù Quincke có thể gây ra miệng khát, mệt mỏi không kèm sốt, đau đầu, và buồn nôn.

Các triệu chứng ít gặp của phù Quincke theo từng trường hợp cụ thể bao gồm:

• Phù Quincke đường tiết niệu có thể gây ra triệu chứng tương tự như viêm bàng quang cấp.
• Phù Quincke niêm mạc tử cung kéo theo tình trạng đau bụng dưới, xuất huyết bất thường.
• Phù mạch ở niêm mạc đường tiêu hóa có thể gây đau bụng dữ dội, buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy và nổi mề đay ngoài da.
• Phù Quincke niêm mạc phế quản gây khó thở kiểu hen suyễn và tiếng tít.
• Phù mạch thanh quản có thể gây nghẹt đường thở và tử vong, với các triệu chứng như: Khàn giọng, ho khan, khó thở, lo lắng và mặt bị tím tái.

Lưu ý rằng các triệu chứng của phù Quincke có thể trở nên nghiêm trọng hơn dưới tác động của các yếu tố kích thích như ánh nắng mặt trời, tác động cơ học, cồn, thức ăn có mùi tanh, nhiệt độ và lạnh.

Nguyên nhân gây phù Quincke

Nguyên nhân gây phát sinh phù Quincke có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm:

• Các tình trạng phù mạch có thể xuất hiện sau các sự kiện chấn thương.
• Việc tiếp xúc với một số chất hít phải như thuốc gây mê toàn thân có thể gây ra phản ứng phù mạch.
• Một số thuốc như: Thuốc ức chế men chuyển, thuốc kháng sinh nhóm beta-lactam, sulfamid, NSAID, thuốc cản quang có thể gây ra phản ứng dị ứng và dẫn đến phù Quincke.
• Sự tiếp xúc với một số thức ăn, nọc độc của côn trùng (dị ứng côn trùng), hoặc lông súc vật có thể là nguyên nhân của tình trạng phù mạch.
• Một số bệnh nhiễm trùng cũng có thể góp phần vào sự xuất hiện của phù Quincke.

Trong một số trường hợp, phù mạch có thể liên quan đến yếu tố di truyền, ví dụ như: Thiếu chất ức chế C1-esterase, làm kích thích phản ứng dị ứng. Do đó, phù Quincke thường được phân loại thành hai dạng: Liên quan đến di truyền và không di truyền.

Phương pháp chẩn đoán phù Quincke

Để chẩn đoán phù Quincke, bác sĩ thường sử dụng biểu hiện lâm sàng và tiếp xúc với bệnh sử. Sau đó, để có kết luận chính xác hơn, bạn sẽ được yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm. Các xét nghiệm này có thể kể đến là:

• Test lẩy da từ các dị nguyên/ chất gây dị ứng.
• Xét nghiệm định lượng các kháng thể IgE đặc hiệu với các dị nguyên nghi ngờ.
• Xét nghiệm nước tiểu, máu (thường ít có thay đổi ở người bị phù Quincke).

Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ tiến hành đánh giá và phân biệt tình trạng này với các vấn đề khác có thể có dấu hiệu và triệu chứng tương tự, chẳng hạn như: Phù do suy tim, phù bạch huyết... để đảm bảo sự chẩn đoán chính xác.

Phương pháp điều trị phù Quincke

Việc sử dụng thuốc được xem là lựa chọn hàng đầu trong quá trình điều trị phù Quincke, được áp dụng rộng rãi để dứt điểm các triệu chứng không chỉ của bệnh phù Quincke mà còn của các bệnh lý khác. Dưới đây là một số nhóm thuốc được sử dụng để kiểm soát các triệu chứng của bệnh:

• Adrenalin: Được áp dụng trong trường hợp phù Quincke do sưng nề ở đường hô hoặc giảm huyết áp.
• Glucocorticoid: Được sử dụng trong điều trị cả phù mạch cấp tính và mãn tính, cũng như có thể được dùng để ngăn ngừa tái phát bệnh.
• Thuốc kháng Histamin: Áp dụng cho các trường hợp phù Quincke cấp và mãn tính do cơ chế dị ứng. Các thuốc trong nhóm này bao gồm Chlorpheniramin, Diphenhydramin, Doxepin, Hydroxyzin, Ketotifen, Acrivastin, Cetirizin, Desloratadin, Ebastin, Fexofenadin, Levocetirizin, Loratadin, Mizolastin, và nhiều loại khác.

Việc sử dụng các loại thuốc kháng sinh cần phải tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ hoặc dược sĩ chuyên nghiệp, trước khi bắt đầu điều trị bằng thuốc, bác sĩ sẽ đánh giá về tình trạng sức khỏe và mức độ nghiêm trọng của bệnh từ đó lựa chọn các loại thuốc phù hợp. Trong một số tình huống khẩn cấp, khi nguy cơ đe dọa tính mạng do phù nề ở đường hô hấp không phản ứng đủ với liệu pháp điều trị bằng thuốc, bác sĩ có thể quyết định thực hiện việc đặt nội khí quản hoặc mở khí quản.

Mong rằng những thông tin mà nhà thuốc Long Châu chia sẻ có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về hội chứng phù Quincke và các vấn đề liên quan. Đây là một bệnh lý da liễu phổ biến, với tỷ lệ người mắc cao, do đó, nếu gặp bất kỳ biểu hiện nào không bình thường, điển hình như các trường hợp hiếm gặp nói trên, bạn cần chủ động thăm khám càng sớm càng tốt, tránh để bệnh có thời gian phát triển từ đó gây khó khăn trong quá trình điều trị.