Siêu âm Duplex là gì? Có thể phát hiện được những bệnh gì?

Siêu âm Duplex là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh được áp dụng trong việc chẩn đoán các bệnh lý về mạch máu như suy giãn tĩnh mạch chi dưới, huyết khối tĩnh mạch sâu, tắc động mạch,... Hãy tham khảo bài viết sau để tìm hiểu về hình thức siêu âm mới này.

Siêu âm Duplex là gì?

Siêu âm Duplex hay siêu âm mạch máu là sự kết hợp giữa phương pháp siêu âm bình thường và siêu âm Doppler. Phương pháp siêu âm là một phương tiện chẩn đoán dễ thực hiện, không gây đau, hiệu quả, an toàn nên được áp dụng rộng rãi trong y khoa. Nguyên tắc của siêu âm là dùng một đầu dò phát ra tín hiệu âm thanh ở các tần số cao, quét qua các cơ quan trong cơ thể và sau đó gửi tín hiệu về, chuyển tải qua phần mềm máy tính để phân tích, tái hiện các tín hiệu thu được thành hình ảnh. Qua hình ảnh thu được, các bác sĩ có thể diễn giải và chẩn đoán bệnh.

Siêu âm Doppler là một hình thức siêu âm mang tên của một nhà toán học người Áo, ông đã phát hiện ra nguyên lý có thể giúp khảo sát sự di chuyển dòng máu trong cơ thể. 

Kỹ thuật siêu âm Duplex được dùng để khảo sát hình thái, cấu trúc mạch máu, đồng thời đánh giá được sự chuyển động của dòng máu trong cơ thể. Trong đó, siêu âm Duplex giúp chẩn đoán những bệnh liên quan đến các mạch máu là bệnh tim mạch gồm động mạch, tĩnh mạch và mao mạch. Vì thế, siêu âm Duplex để chẩn đoán các bệnh lý tim mạch nói chung, cũng như bệnh tĩnh mạch nói riêng rất hiệu quả.

Bác sĩ chỉ định siêu âm Duplex khi nào?

Các bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm Duplex trong trường hợp bệnh nhân có dấu hiệu hoặc triệu chứng của tình trạng giảm lưu lượng máu đến cổ, cánh tay hoặc chi dưới, chẳng hạn như bệnh động mạch, động mạch cảnh ngoài sọ, tĩnh mạch ngoại biên. Khi huyết khối trong lòng động tĩnh mạch làm hạn chế lưu lượng máu sẽ xảy ra tình trạng này.

Bệnh động mạch ngoại biên có thể gây ra những tình trạng sau:

• Bàn chân hoặc phần dưới của chân bị lạnh;
• Chân bị yếu hoặc tê;
• Chuột rút ở bắp chân hoặc hông gây đau đớn khi đi bộ hoặc leo cầu thang;
• Da thay đổi màu sắc của da;
• do kém hấp thu dưỡng chất nên da chân có màu sáng.

Bệnh mạch máu ngoài sọ có thể gây ra:

• Yếu hoặc tê nửa người;
• Mắt nhắm không kín, méo miệng;
• Hoa mắt, chóng mặt, đau đầu,...

Nhìn chung, bác sĩ có thể yêu cầu kỹ tiến hành kỹ thuật siêu âm Duplex trong các trường hợp:

• Bệnh nhân có nghi ngờ đang bị tổn thương mạch máu;
• Bệnh nhân đang được điều trị các bệnh lý liên quan mạch máu;
• Bị đột quỵ gần đây. Bác sĩ sẽ kiểm tra lưu lượng máu cung cấp cho não, các yếu tố nguy cơ hình thành các cục huyết khối bằng siêu âm đánh giá bệnh lý tim.

Siêu âm Duplex phát hiện bệnh lý gì?

Các bác sĩ dùng siêu âm Duplex để kiểm tra, chẩn đoán các bệnh lý khác nhau, ví dụ kiểm tra:

Bệnh huyết khối tĩnh mạch sâu

Tình trạng hình thành cục máu đông trong lòng tĩnh mạch gây nên bệnh huyết khối tĩnh mạch sâu. Theo thời gian, những cục máu đông này sẽ lớn dần, làm tắc dòng chảy tĩnh mạch, gây phù chân và có thể di chuyển lên phổi dẫn đến thuyên tắc động mạch phổi.

Siêu âm Duplex là phương pháp chẩn đoán qua hình ảnh máu đông trong lòng tĩnh mạch, các tĩnh mạch giãn hay cung cấp những hình ảnh tĩnh mạch không thể đè xẹp như bình thường. Ngoài ra, qua hình ảnh siêu âm Duplex, bác sĩ có thể thấy thành tĩnh mạch dày hơn, xơ hóa nhiều.

Bệnh lý tắc động mạch

Bệnh lý tắc động mạch ngoại vi xảy ra khi mảng xơ vữa, huyết khối làm tắc một nửa hoặc hoàn toàn khẩu kính lòng mạch.

Bác sĩ chỉ định siêu âm động mạch nhằm xác định tình trạng nội mạc động mạch dày, thành động mạch dày lên, xác định tình trạng các cục nghẽn mạch,...

Siêu âm Duplex động mạch xác định được những thay đổi của dòng máu lưu thông trong động mạch bị viêm tắc như giảm lưu lượng máu, giảm tốc độ dòng máu, xuất hiện các cục nghẽn,...

Ngoài ra, kỹ thuật siêu âm Duplex còn giúp các bác sĩ chẩn đoán một số bệnh tĩnh mạch hiếm gặp khác như bệnh phình động - tĩnh mạch, biến đổi giải phẫu mạch máu, u thành mạch máu, chèn ép động- tĩnh mạch,...

Bệnh lý suy giãn tĩnh mạch chi dưới

Kỹ thuật siêu âm sẽ giúp đánh giá dòng chảy ngược trong các tĩnh mạch sâu, các tĩnh mạch nông nằm giữa các lớp cơ cẳng chân và đánh giá cả các tĩnh mạch xuyên, nối giữa tĩnh mạch nông và sâu.

Dựa vào kết quả siêu âm Duplex và một số dấu hiệu khác, nếu dòng chảy ngược ở một đoạn tĩnh mạch nào đó dài hơn thời gian bình thường, các bác sĩ sẽ có một hướng điều trị phù hợp.

Hỗ trợ điều trị ít xâm lấn

Sự hỗ trợ của siêu âm Duplex đối với các thủ thuật điều trị tĩnh mạch gồm điều trị suy tĩnh mạch (đốt RF tĩnh mạch hiển lớn, tĩnh mạch hiển bé), lấy cục huyết khối trong tĩnh mạch sâu,... Cụ thể, siêu âm Duplex nhận diện các tĩnh mạch cần can thiệp, kiểm tra các thao tác kỹ thuật có chính xác không qua hình ảnh tương ứng và kiểm tra tính hiệu quả sau thực hiện thủ thuật.

Quy trình thực hiện siêu âm Duplex

Để thực hiện siêu âm Duplex, người bệnh theo quy trình sau:

• Người bệnh nằm trên giường, để lộ bộ phận cần khảo sát, bác sỹ siêu âm sẽ đặt đầu dò siêu âm trên da tại bộ phận của cơ thể cần được kiểm tra.
• Bôi gel lên vùng da cần khảo sát để giúp đầu dò có thể tiếp xúc tốt với cơ thể. Thiết bị đầu dò sẽ phát và thu các sóng siêu âm, hình ảnh được xử lý thông qua một máy siêu âm thu được các hình ảnh bệnh lý và hiển thị trên màn hình siêu âm.

Do hình ảnh này được cập nhật liên tục nên siêu âm Duplex cho thấy sự chuyển động của các cấu trúc như các dòng máu chảy, tình trạng các lá van đóng mở. Nhờ đó bác sĩ siêu âm có thể chẩn đoán được các bệnh lý bên trong cơ thể.

Quy trình siêu âm có thể mất khoảng 15 - 30 phút, tùy thuộc vào các bộ phận cần được kiểm tra và không gây đau đớn. Hình ảnh siêu âm ghi được có thể được lưu lại bằng hình ảnh hoặc video.

Rủi ro và biến chứng sau siêu âm Duplex 

Do siêu âm mạch máu dùng sóng âm để hiển thị hình ảnh của các bộ phận trong cơ thể nên được đánh giá rất an toàn cho sức khỏe của người bệnh. Đến nay, chưa có trường hợp ghi nhận nào về biến chứng của siêu âm nói chung và siêu âm mạch máu nói riêng.

Nếu xảy ra rủi ro từ kỹ thuật siêu âm Duplex thì nguyên nhân liên quan đến trang thiết bị thực hiện. Nếu thiết bị và dụng cụ siêu âm không đạt tiêu chuẩn chất lượng, có thể kết quả siêu âm sẽ không chính xác hoặc gây đau cho người bệnh trong quá trình thực hiện. Để hạn chế nguy cơ xảy ra các rủi ro này, người bệnh cần thực hiện siêu âm tại cơ sở y tế uy tín với trang thiết bị siêu âm hiện đại.

Tóm lại, siêu âm Duplex hay siêu âm mạch máu là kỹ thuật siêu âm hiện đại, hiệu quả, an toàn giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác các bệnh lý về mạch máu. Do đó, người bệnh có thể yên tâm khi chọn phương pháp siêu âm này.

Xem thêm: 

• Siêu âm gan có cần nhịn ăn không?
• Mẹ bầu có thai mấy tuần thì đi siêu âm được?