Sốt mò ở trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng và biện pháp phòng ngừa

Bệnh sốt mò là một trong những căn bệnh dễ lây lan và có thể gây nguy hiểm cho trẻ em nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Mặc dù không phải là bệnh phổ biến, nhưng tình trạng này đang ngày càng được chú ý nhiều hơn trong cộng đồng, đặc biệt là ở những khu vực có điều kiện vệ sinh kém. Vậy sốt mò là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa ra sao?

Tìm hiểu về bệnh sốt mò ở trẻ em

Sốt mò là một bệnh lý nhiễm trùng cấp tính do vi khuẩn ký sinh trùng nội bào (Orientia tsutsugamushi) gây ra. Vi khuẩn này có thể lây truyền qua vật trung gian là các loài gặm nhấm và thú thỏ như sóc, chuột, thỏ, chồn, gia súc, các loại chim… Sốt mò ở trẻ là tình trạng nhiễm bệnh do tiếp xúc với vật trung gian mang vi khuẩn, đặc biệt trong những điều kiện sinh sống thiếu vệ sinh, không sạch sẽ.

Bệnh sốt mò truyền sang người thông qua vật trung gian là ấu trùng mò. Ấu trùng mò thường đốt 2 - 3 ngày kể từ khi bám vào người, sau đó nó quay trở lại mặt đất và trưởng thành rồi sản sinh ra thế hệ sau. Người mang mầm bệnh không có khả năng truyền bệnh sốt mò sang cho người khác.

Khi trẻ bị nhiễm phải vi khuẩn ký sinh trùng này, hệ thống miễn dịch của trẻ sẽ phản ứng và gây ra các triệu chứng đặc trưng như sốt cao, phát ban và các vấn đề về hô hấp. Nếu không được chữa trị kịp thời, bệnh sốt mò có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, tổn thương nội tạng hoặc thậm chí tử vong.

Triệu chứng của bệnh sốt mò ở trẻ em

Triệu chứng của sốt mò có thể xuất hiện từ 5 - 14 ngày sau khi trẻ bị nhiễm vi khuẩn ký sinh trùng gây bệnh. Các triệu chứng chủ yếu của bệnh bao gồm:

• Sốt cao: Trẻ có thể bị sốt đột ngột, nhiệt độ cơ thể tăng cao lên đến 38 - 40°C. Sốt là dấu hiệu đầu tiên và nổi bật nhất của bệnh sốt mò.
• Phát ban: Sau khi sốt, trẻ thường bị phát ban đỏ trên cơ thể. Ban có thể xuất hiện đầu tiên ở vùng ngực, nách, bụng, rồi lan ra khắp cơ thể. Các nốt ban thường có màu đỏ hoặc hồng, đôi khi có mụn nước.
• Đau đầu và mệt mỏi: Trẻ sẽ cảm thấy mệt mỏi, đau đầu, không muốn ăn uống hoặc vận động. Điều này có thể kéo dài trong suốt quá trình bệnh.
• Khó thở: Trong một số trường hợp, vi khuẩn gây bệnh có thể ảnh hưởng đến hệ thống hô hấp của trẻ, gây khó thở hoặc ho.
• Đau cơ và khớp: Trẻ cũng có thể bị đau cơ, khớp hoặc cảm giác cứng nhức cơ thể.
• Nổi hạch: Trẻ có thể bị nổi hạch, gây sưng đau tại các khu vực bị viêm loét khi trẻ bắt đầu bị sốt hoặc sau 2 - 3 ngày.

Ngoài ra, một số trẻ có thể gặp phải các triệu chứng nghiêm trọng hơn như viêm phổi, suy giảm chức năng tim, viêm não, viêm màng não, nhiễm độc gan, viêm thận hoặc sốc nhiễm khuẩn… nếu không được điều trị kịp thời.

Chẩn đoán bệnh sốt mò ở trẻ em

Bệnh sốt mò ở trẻ em là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do khó phát hiện và chẩn đoán. Chẩn đoán sốt mò ở trẻ thường dựa trên các triệu chứng lâm sàng kết hợp với các xét nghiệm cận lâm sàng. Bác sĩ sẽ cần hỏi về tiền sử bệnh và môi trường sống của trẻ, đặc biệt là liệu trẻ có tiếp xúc với các rận mò hay không. Những khu vực có điều kiện vệ sinh kém, đông đúc là nơi mà nguy cơ mắc bệnh sốt mò cao.

Các xét nghiệm thường được thực hiện bao gồm:

• Xét nghiệm máu: Nhằm phát hiện kháng thể chống lại vi khuẩn Orientia tsutsugamushi.
• Xét nghiệm huyết thanh học: Nhằm đo lượng kháng thể được có thể sản sinh ra trong quá trình chống lại vi khuẩn.
• Xét nghiệm PCR: Nhằm phát hiện sự có mặt của vi khuẩn trong máu một cách nhanh nhất.

Điều trị bệnh sốt mò ở trẻ em như thế nào?

Điều trị bệnh sốt mò ở trẻ thường bao gồm việc sử dụng thuốc kháng sinh. Thuốc kháng sinh thường được chỉ định sử dụng cho trẻ em như azithromycin hoặc chloramphenicol. Azithromycin là loại thuốc đầu tay để điều trị sốt mò ở trẻ em và giúp tiêu diệt vi khuẩn Orientia tsutsugamushi trong cơ thể trẻ. Các loại thuốc kháng sinh thường phát huy hiệu quả điều trị bệnh rất nhanh, giúp cải thiện các triệu chứng bệnh một cách rõ rệt.

Ngoài việc sử dụng kháng sinh, các bác sĩ cũng có thể áp dụng các biện pháp hỗ trợ khác như:

• Giảm sốt: Sử dụng thuốc hạ sốt như paracetamol giúp giảm nhiệt độ cơ thể, giảm đau và giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn.
• Bù nước và điện giải: Trẻ bị sốt cao và mất nước nhanh chóng, vì vậy việc bù nước và điện giải là rất quan trọng.
• Điều trị các triệu chứng khác: Các bác sĩ có thể kê thêm thuốc giảm đau, thuốc chống viêm hoặc thuốc điều trị các triệu chứng liên quan đến hô hấp.

Điều quan trọng là việc điều trị phải được thực hiện kịp thời để phòng ngừa trẻ có thể gặp phải các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, suy tim, thậm chí là tử vong.

Biện pháp phòng ngừa bệnh sốt mò ở trẻ em

Để phòng ngừa bệnh sốt mò, các bậc phụ huynh cần chú ý đến những biện pháp bảo vệ cơ thể và duy trì vệ sinh tốt cho trẻ. Một số biện pháp phòng ngừa cơ bản gồm:

• Giữ vệ sinh môi trường sống sạch sẽ: Loại bỏ các vật dụng bẩn, rác thải, nơi ẩm ướt có thể là nơi trú ẩn của rận mò. Dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, khử trùng các bề mặt và giặt giũ quần áo thường xuyên.
• Sử dụng thuốc diệt côn trùng: Đảm bảo trẻ không tiếp xúc với các loài côn trùng gây bệnh như rận mò bằng cách sử dụng các sản phẩm diệt côn trùng hoặc các biện pháp bảo vệ như mặc quần áo dài tay khi ra ngoài.
• Giữ vệ sinh cá nhân cho trẻ: Hướng dẫn trẻ rửa tay thường xuyên, đặc biệt trước khi ăn và sau khi tiếp xúc với vật nuôi hoặc các vật dụng có thể bị nhiễm bẩn. Giữ cơ thể của trẻ luôn sạch sẽ và khô ráo.
• Nếu đến các khu vực có nguy cơ, cha mẹ hãy cho trẻ mặc quần áo dài tay, đi tất và tránh tiếp xúc trực tiếp với bờ bụi hay gốc cây.
• Chăm sóc sức khỏe định kỳ: Đưa trẻ đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh lý có thể xảy ra.

Sốt mò ở trẻ là một căn bệnh nguy hiểm có thể gây ra nhiều biến chứng cho trẻ em nếu không được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, bệnh này hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu các biện pháp bảo vệ, chăm sóc và vệ sinh môi trường sống được thực hiện đúng cách. Việc tăng cường nhận thức về bệnh sốt mò, đặc biệt ở những khu vực có điều kiện vệ sinh kém, sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh cho trẻ em và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.