Sốt xuất huyết ở người tiểu đường có nguy hiểm không? Dấu hiệu cảnh báo và nguyên tắc điều trị

Trong bối cảnh số ca sốt xuất huyết đang có xu hướng gia tăng ở nhiều địa phương, người bệnh đái tháo đường cần nhận thức rõ các dấu hiệu cảnh báo, nguy cơ biến chứng và các nguyên tắc xử trí phù hợp. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu sâu hơn về mối liên hệ giữa hai bệnh lý sốt xuất huyết ở người tiểu đường và đưa ra các hướng dẫn thiết thực trong chăm sóc và điều trị.

Sốt xuất huyết ở người tiểu đường có nguy hiểm không?

Đái tháo đường là một rối loạn chuyển hóa đặc trưng bởi tình trạng tăng glucose máu mạn tính, kéo theo sự suy giảm hệ miễn dịch và khả năng chống chọi với nhiễm trùng. Khi một người bệnh tiểu đường mắc thêm sốt xuất huyết, cơ thể rơi vào trạng thái viêm cấp tính và mất nước, khiến quá trình kiểm soát đường huyết trở nên khó khăn hơn rất nhiều.

Một số yếu tố khiến sốt xuất huyết ở người tiểu đường trở nên nguy hiểm hơn:

• Giảm khả năng miễn dịch: Bệnh nhân tiểu đường thường có rối loạn chức năng tế bào bạch cầu, làm chậm quá trình loại bỏ virus Dengue.
• Biến chứng mạch máu: Người bệnh đái tháo đường dễ bị tổn thương vi mạch và đại mạch, làm tăng nguy cơ chảy máu nội tạng khi tiểu cầu giảm sâu.
• Khó kiểm soát đường huyết: Sốt, nôn ói, chán ăn và mất nước là những yếu tố làm đường huyết dao động bất thường.
• Tăng nguy cơ toan ceton và nhiễm trùng thứ phát: Tình trạng viêm toàn thân có thể kích hoạt các biến chứng chuyển hóa nặng.

Dấu hiệu cảnh báo sốt xuất huyết ở người tiểu đường

Triệu chứng sốt xuất huyết nhìn chung không khác biệt nhiều ở người tiểu đường so với người bình thường. Tuy nhiên, sốt xuất huyết ở người tiểu đường cần được chú ý kỹ hơn đến các dấu hiệu nặng, bao gồm:

• Sốt cao đột ngột (trên 39°C), không đáp ứng tốt với thuốc hạ sốt thông thường.
• Đau đầu, đau cơ, đau hốc mắt, nhưng ở người tiểu đường có thể xuất hiện kèm lú lẫn, mệt mỏi nhiều hơn do hạ đường huyết.
• Chảy máu dưới da, chảy máu mũi, chảy máu chân răng hoặc bầm tím không rõ nguyên nhân.
• Tiểu ít, khô môi, mắt trũng, tụt huyết áp - dấu hiệu của mất nước và sốc.
• Nôn nhiều, không ăn uống được, gây nguy cơ nhiễm toan ceton nếu không bổ sung insulin hợp lý.
• Tăng hoặc hạ đường huyết thất thường, không ổn định dù vẫn duy trì liều thuốc cũ.

Một số bệnh nhân có thể chỉ biểu hiện bằng sốt và mệt mỏi, nhưng nếu có bệnh nền đái tháo đường thì không nên chủ quan. Bất kỳ thay đổi nào về ý thức, nhịp tim, lượng nước tiểu hay chỉ số đường huyết đều cần được đánh giá y tế kịp thời.

Nguyên tắc điều trị sốt xuất huyết ở người tiểu đường

Việc điều trị sốt xuất huyết ở người tiểu đường cần phải phối hợp chặt chẽ giữa kiểm soát nhiễm virus Dengue và đảm bảo ổn định đường huyết.

Theo dõi sát các chỉ số sinh tồn:

• Huyết áp, mạch, nhiệt độ, số lượng nước tiểu, và các dấu hiệu sốc phải được theo dõi thường xuyên.
• Cần xét nghiệm công thức máu định kỳ để đánh giá tiểu cầu, hematocrit, và điện giải đồ.

Duy trì cân bằng nước và điện giải:

• Người tiểu đường có nguy cơ mất nước cao hơn, nên cần được bù dịch đúng mức.
• Tuyệt đối tránh truyền dịch quá nhanh hoặc quá nhiều vì dễ gây quá tải tuần hoàn, đặc biệt trong giai đoạn hồi phục.

Điều chỉnh thuốc hạ đường huyết:

• Khi bệnh nhân không ăn uống được hoặc có biểu hiện nôn nhiều, cần ngừng tạm thời thuốc hạ đường huyết đường uống (đặc biệt là metformin).
• Insulin tác dụng ngắn được khuyến cáo sử dụng trong giai đoạn cấp để kiểm soát đường huyết linh hoạt hơn.
• Kiểm tra đường huyết nhiều lần trong ngày và điều chỉnh liều insulin phù hợp.

Không sử dụng thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs)

• Các thuốc như ibuprofen, aspirin... làm tăng nguy cơ xuất huyết tiêu hóa ở bệnh nhân tiểu đường có tổn thương mạch máu nền.
• Paracetamol là thuốc hạ sốt an toàn được ưu tiên trong mọi trường hợp sốt xuất huyết.

Khi nào cần nhập viện?

Với người bình thường, nhiều trường hợp sốt xuất huyết nhẹ có thể điều trị ngoại trú. Tuy nhiên, với sốt xuất huyết ở người tiểu đường, tiêu chuẩn nhập viện phải nghiêm ngặt hơn:

• Tiểu cầu < 100.000/mm³ kèm dấu hiệu chảy máu.
• Có biến động lớn về đường huyết, không kiểm soát được bằng thuốc tại nhà.
• Nôn nhiều, ăn uống kém, có dấu hiệu mất nước.
• Có dấu hiệu lâm sàng của sốc (mạch nhanh, huyết áp kẹp).
• Bệnh nhân lớn tuổi hoặc có thêm các bệnh lý nền khác (tăng huyết áp, bệnh thận, bệnh tim...).

Việc nhập viện sớm sẽ giúp bác sĩ điều chỉnh phác đồ điều trị phù hợp và xử trí kịp thời các biến chứng nguy hiểm.

Phòng ngừa sốt xuất huyết ở người tiểu đường

Người bệnh đái tháo đường cần chủ động phòng tránh muỗi đốt để giảm nguy cơ mắc sốt xuất huyết. Các biện pháp hiệu quả bao gồm:

• Ngủ mùng, mặc áo dài tay, sử dụng kem chống muỗi, nhất là vào sáng sớm và chiều tối.
• Dọn dẹp nơi cư trú, diệt lăng quăng, úp các vật chứa nước sau mưa.
• Chủ động theo dõi sức khỏe, đo đường huyết thường xuyên trong mùa dịch.
• Không tự ý dùng thuốc khi nghi ngờ mắc bệnh - nên đến cơ sở y tế để được chẩn đoán chính xác.

Sốt xuất huyết ở người tiểu đường là tình trạng nguy hiểm, đòi hỏi sự giám sát y khoa chặt chẽ và cá nhân hóa trong điều trị. Những biến chứng có thể xảy ra nhanh chóng và nặng nề hơn so với người khỏe mạnh, do đó tuyệt đối không nên chủ quan. Nhận diện sớm triệu chứng, kiểm soát tốt đường huyết và chủ động nhập viện khi cần thiết chính là chìa khóa bảo vệ sức khỏe và tính mạng của người bệnh trong mùa dịch.