Tại sao trẻ tiêm phòng về ngủ nhiều​? Có nguy hiểm không?

Hiện tượng trẻ ngủ li bì sau khi tiêm vắc xin là tình trạng khá phổ biến ở trẻ nhỏ. Điều này khiến nhiều phụ huynh băn khoăn và lo lắng. Bài viết dưới đây sẽ giúp làm rõ nguyên nhân, mức độ ảnh hưởng và những dấu hiệu cần theo dõi để đảm bảo sức khỏe cho trẻ sau tiêm.

Vì sao trẻ tiêm phòng về ngủ nhiều​?

Sau tiêm chủng, hiện tượng trẻ ngủ nhiều hơn bình thường là phản ứng khá thường gặp và đa phần mang tính sinh lý, không nguy hiểm. Về mặt tâm lý thần kinh, quá trình tiêm phòng có thể khiến trẻ sợ hãi, lo lắng và phản kháng mạnh, dẫn đến tiêu hao nhiều năng lượng. Sau đó, cơ thể trẻ cần thời gian nghỉ ngơi để phục hồi, nên trẻ có xu hướng buồn ngủ và ngủ sâu hơn.

Bên cạnh yếu tố tâm lý, đáp ứng miễn dịch sau tiêm vắc xin cũng là nguyên nhân quan trọng. Khi vắc xin được đưa vào cơ thể, hệ miễn dịch sẽ được kích hoạt để tạo kháng thể, kèm theo các phản ứng toàn thân như sốt nhẹ, mệt mỏi, đau nhức hoặc chán ăn. Những phản ứng này làm tăng nhu cầu nghỉ ngơi, khiến trẻ ngủ nhiều hơn nhằm hỗ trợ quá trình hồi phục và điều hòa thân nhiệt.

Ngoài ra, trong trạng thái căng thẳng khi tiêm, cơ thể trẻ tiết ra hormone adrenaline. Sau khi nồng độ hormone này giảm dần, trẻ có thể rơi vào tình trạng mệt lả, buồn ngủ kéo dài.

Trẻ sau khi tiêm phòng ngủ nhiều có sao không?

Theo các chuyên gia y tế, trẻ ngủ nhiều sau tiêm phòng thường không phải là dấu hiệu nguy hiểm mà là một phản ứng sinh lý bình thường của cơ thể. Sau khi vắc xin được đưa vào, hệ miễn dịch của trẻ sẽ được kích hoạt để tạo kháng thể, quá trình này tiêu hao nhiều năng lượng và dễ gây mệt mỏi, buồn ngủ.

Nhiều nghiên cứu cho thấy khoảng 24-48 giờ sau tiêm, thời gian ngủ của trẻ có thể tăng lên nhằm hỗ trợ phục hồi và tăng cường đáp ứng miễn dịch. Nếu trẻ vẫn bú/ăn được, dễ đánh thức và không kèm theo các dấu hiệu bất thường như sốt cao kéo dài, co giật hay lừ đừ khó gọi, phụ huynh có thể yên tâm theo dõi và chăm sóc trẻ tại nhà.

Bố mẹ cần làm gì?

Sau tiêm chủng, trẻ buồn ngủ và ngủ nhiều là phản ứng sinh lý bình thường. Để giúp cơ thể trẻ phục hồi tốt hơn và đảm bảo đáp ứng miễn dịch tối ưu, cha mẹ nên lưu ý chăm sóc đúng cách thay vì cố gắng đánh thức trẻ. Cụ thể:

• Giúp trẻ ngủ ngon: Giấc ngủ giúp cơ thể tái tạo năng lượng và tăng cường miễn dịch, vì vậy không nên đánh thức trẻ đột ngột nếu trẻ ngủ sâu và vẫn đáp ứng khi được lay nhẹ.
• Bổ sung dinh dưỡng hợp lý: Ưu tiên các thực phẩm giàu protein, chất béo lành mạnh, vitamin và khoáng chất như thịt nạc, cá béo, sữa chua, rau xanh, trái cây tươi để hỗ trợ quá trình hồi phục sau tiêm.
• Đảm bảo đủ nước và sữa: Cho trẻ uống đủ nước hoặc bú mẹ thường xuyên nhằm bù nước, cải thiện tuần hoàn và chuyển hóa, từ đó giúp trẻ ngủ ngon và sâu hơn.
• Tạo môi trường ngủ thoải mái: Cho trẻ mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, thấm hút mồ hôi tốt; tránh ủ ấm quá mức vì sau tiêm trẻ có thể sốt nhẹ.
• Theo dõi sát trong khi ngủ: Quan sát biểu hiện toàn thân, nhiệt độ và phản ứng của trẻ; nếu xuất hiện dấu hiệu bất thường như sốt cao kéo dài, lơ mơ khó đánh thức, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.

Trường hợp nào bé ngủ nhiều sau khi tiêm vắc xin cần được đưa đến bệnh viện?

Thông thường, trẻ buồn ngủ sau tiêm là phản ứng sinh lý bình thường. Tuy nhiên, cha mẹ cần đặc biệt cảnh giác và đưa trẻ đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế uy tín khi tình trạng ngủ nhiều đi kèm các dấu hiệu bất thường, vì đây có thể là biểu hiện của phản ứng sau tiêm cần được can thiệp y tế kịp thời. Cụ thể gồm:

• Ngủ li bì kéo dài, khó đánh thức, gọi hoặc lay nhẹ nhưng trẻ không đáp ứng.
• Sốt cao trên 38,5°C, sốt liên tục, không hạ dù đã áp dụng các biện pháp hạ sốt thông thường.
• Biểu hiện suy hô hấp hoặc rối loạn toàn thân như tím tái, khó thở, thở rít, co kéo lồng ngực, co giật, mệt lả.
• Quấy khóc dữ dội, khóc thét kéo dài trên 3 giờ không rõ nguyên nhân.
• Bú kém, bỏ bú, kèm phát ban hoặc các phản ứng sau tiêm kéo dài quá 24 giờ.

Lưu ý về một số phản ứng phụ khác sau khi trẻ tiêm phòng

Sau tiêm chủng, hệ miễn dịch của trẻ bắt đầu được kích hoạt để tạo kháng thể bảo vệ. Quá trình này có thể đi kèm nhiều phản ứng phụ với mức độ từ nhẹ đến nặng. Phần lớn là phản ứng sinh lý bình thường và sẽ tự khỏi, tuy nhiên cha mẹ cần phân biệt rõ để theo dõi và xử trí kịp thời. Dưới đây là những phản ứng thường gặp:

Phản ứng thường gặp

Sau khi tiêm vắc xin, cơ thể trẻ sẽ khởi động cơ chế miễn dịch nhằm tạo kháng thể bảo vệ. Quá trình này thường đi kèm một số phản ứng phụ nhẹ như:

• Tại chỗ tiêm: Đau, sưng, nóng, đỏ, ngứa, có thể nổi cục cứng hoặc chai nhẹ trong thời gian ngắn.
• Toàn thân: Sốt nhẹ, ho, sổ mũi, buồn ngủ, mệt mỏi, đau đầu, ớn lạnh.
• Hành vi sinh hoạt: Quấy khóc, cáu kỉnh, bú kém, chán ăn, khó chịu.
• Tiêu hóa: tiêu chảy nhẹ, buồn nôn, nôn, đau bụng thoáng qua.
• Vắc xin lao có thể để lại sẹo nhỏ tại chỗ tiêm.
• Vắc xin sởi, quai bị, rubella có thể gây phát ban nhẹ.
• Vắc xin viêm não mô cầu có thể gây ngủ gà, mệt mỏi, nhức đầu trong thời gian ngắn.

Phản ứng bất thường

Bên cạnh các phản ứng thông thường, một số trường hợp hiếm có thể xuất hiện dấu hiệu bất thường như:

• Sốt cao trên 39°C, sốt liên tục không đáp ứng thuốc hạ sốt.
• Thần kinh: Co giật, lơ mơ, lịm dần, không phản ứng khi gọi.
• Hô hấp tuần hoàn: Tím tái, khó thở, thở rít, thở nhanh, thở lõm lồng ngực.
• Hành vi bất thường: Quấy khóc thét dữ dội, kéo dài nhiều giờ.
• Tiêu hóa: Bú kém, xanh xao, phát ban, mẩn ngứa kéo dài trên 24 giờ.
• Biến chứng hiếm gặp: Sốc phản vệ, lồng ruột, rối loạn đông máu.

Hy vọng bài viết trên đã giúp ba mẹ hiểu rõ tại sao trẻ tiêm phòng về ngủ nhiều và nhận biết khi nào hiện tượng này là phản ứng sinh lý bình thường hay dấu hiệu cần theo dõi thêm. Phần lớn trường hợp, trẻ ngủ nhiều sau tiêm chỉ là cách cơ thể nghỉ ngơi, phục hồi năng lượng và tăng cường đáp ứng miễn dịch, hoàn toàn không nguy hiểm. Tuy nhiên, ba mẹ vẫn nên quan sát sát sao các biểu hiện đi kèm và đưa trẻ đến cơ sở y tế khi có dấu hiệu bất thường để đảm bảo an toàn và sức khỏe tốt nhất cho bé.