Tăng huyết áp ở người cao tuổi và những điều cần biết

Trong thế giới hiện nay, tình trạng già hóa dân số diễn ra ngày càng nhanh chóng, số người trên 65 tuổi chiếm tỷ lệ ngày càng nhiều. Song song với tình trạng già hóa dân số là tỉ lệ người có bệnh tăng huyết áp cũng gia tăng không ngừng. Đặc biệt, tăng huyết áp ở người cao tuổi đang là nguyên nhân hàng đầu gây ra nhiều bệnh lý khác nhau và tỉ lệ tử vong cao.

Tình trạng tăng huyết áp trên thế giới

Tăng huyết áp hay cao huyết áp là tình trạng áp lực dòng chảy của máu lên thành động mạch tăng cao. Tăng huyết áp là một bệnh lý nguy hiểm có thể gây tổn thương tim, não, mắt, mạch máu, thận và gây ra nhiều bệnh mạn tính khác.

Viện Tim Mạch Quốc gia Việt Nam cho biết, năm 2015 tỷ lệ tăng huyết áp là 47.3%. Bệnh tăng huyết áp ở người cao tuổi đã chiếm đến 60% đối với người trên 60 tuổi, người trên 80 tuổi đã chiếm tới 80%.

Bệnh tăng tuyến áp là hệ quả của việc rối loạn nhiều yếu tố, nhưng chỉ số cao huyết áp ở người cao tuổi có sự khác biệt như:

• Tăng độ nhạy với muối natri;
• Giảm hoạt tính hệ Renin-angiotensin-aldosterone (RAA);
• Tăng độ cứng của thành mạch;
• Rối loạn chức năng nội mô;
• Hiệu ứng tăng huyết áp áo choàng trắng.

Yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh tăng huyết áp ở người cao tuổi

Bệnh tăng huyết áp được được chẩn đoán bằng cách sử dụng máy đo huyết áp. Người bệnh có thể tự theo dõi huyết áp bằng cách dùng máy đo huyết áp tại nhà. Có rất nhiều yếu tố nguy cơ trong bệnh tăng huyết áp ở người cao tuổi như:

Các yếu tố nguy cơ không thể điều chỉnh

Đây là các yếu tố mà bệnh nhân không thể cải thiện được:

• Yếu tố gia đình: Vì tăng huyết áp có tính di truyền, nên trong gia đình bạn có cha mẹ, anh em ruột có bệnh tăng huyết áp thì bạn cần cho bác sĩ biết điều này.
• Giới tính: Với bệnh tăng huyết áp, đàn ông dễ mắc bệnh hơn phụ nữ. Nhưng phụ như sau khi mãn kinh dễ mắc bệnh cao huyết áp hơn trước đó.
• Tuổi tác: Huyết áp tăng theo tuổi nên tuổi càng cao nguy cơ tăng huyết áp càng cao. Tuy nhiên, tăng huyết áp người trẻ hiện nay cũng là một vấn rất được quan tâm.
• Chủng tộc: So với người da trắng, tỷ lệ tăng huyết áp ở người da đen cao hơn và mức độ tăng huyết áp cũng nghiêm trọng hơn. 
• Mắc các bệnh lý khác như: Đái tháo đường type 2, rối loạn lipid máu và béo phì.

Các yếu tố nguy cơ có thể điều chỉnh

Là các yếu tố bệnh nhân có thể cải thiện để giảm tỷ lệ mắc bệnh tăng huyết áp, đặc biệt là tăng huyết áp ở người cao tuổi. Đa số các yếu tố này là về chế độ trong cuộc sống của bệnh nhân đều có thể cải thiện được:

• Chế độ ăn: Có rất nhiều thức ăn tăng huyết áp mà người bệnh nên tránh như đồ ăn giàu natri, nghèo kali. Đồng nghĩa với việc đồ ăn quá mặn, ít rau và ít bổ sung trái cây. Ngoài ra, việc ăn nhiều chất béo làm tăng nguy cơ tăng huyết áp. 
• Béo phì: Có mối liên quan mật thiết giữa thừa cân và tăng huyết áp. Khi cân nặng thực tế hơn cân nặng lý tưởng với chiều cao và dáng người 30% thì nguy cơ tăng huyết áp cao hơn.
• Nghiện rượu: Các nghiên cứu cho thấy sử dụng bia rượu hay thức uống có cồn trong thời gian dài làm gia tăng nguy cơ tăng huyết áp.
• Ít vận động: Vận động thể lực có mối tương quan đối với nguy cơ tăng huyết áp dựa theo các nghiên cứu về dịch tễ.

Những biến chứng nguy hiểm

Bệnh tăng huyết áp được mệnh danh là kẻ giết người thầm lặng vì không có triệu chứng rõ ràng cho bệnh tăng huyết áp. Đối với người cao tuổi, sức khỏe suy giảm, người bệnh sẽ có thể xuất hiện những biến chứng nguy hiểm như sau:

• Suy tim là biến chứng đầu tiên, là biến chứng thường gặp nhất tại bệnh nhân cao tuổi. Đồng thời, đây cũng là biến chứng nguy hiểm nhất. Trong thời gian dài, suy tim diễn ra thầm lặng, nguy cơ tử vong cực kì cao nên cần được phát hiện sớm để điều trị kịp thời.
• Các biến chứng về não cũng cực kỳ nguy hiểm. Tăng huyết áp ở người cao tuổi có thể gặp nhồi máu não, xuất huyết não hay thiếu máu não, thậm chí là đột quỵ.
• Tăng huyết áp cộng thêm việc bệnh nhân đã có tuổi cao thì khả năng rất cao sẽ gây ra suy thận.
• Biến chứng mạch máu bị tổn thương đặc biệt là mạch máu võng mạc dẫn đến xuất huyết võng mạc, nặng nhất là dẫn đến mù lòa.
• Bệnh đái tháo đường và bệnh tăng huyết áp thường đi kèm với nhau, chính vì vậy người bệnh tăng huyết áp cần được tầm soát thêm bệnh đái tháo đường.

Người bệnh huyết áp cao cần đi khám bác sĩ thường xuyên. Các bác sĩ có thể hỗ trợ bạn trong việc kiểm soát tốt huyết áp và cũng giúp bạn điều trị bệnh tăng huyết áp tốt hơn. Đặc biệt đối với tăng huyết áp ở người cao tuổi cần được gặp bác sĩ thường xuyên vì tiến triển bệnh tăng huyết áp ở người cao tuổi phức tạp và cần sự giám sát và đưa lời khuyên của bác sĩ. 

Xem thêm: Người bị tăng huyết áp nên ăn gì? Một số lưu ý cho người cao huyết áp

Kim Huệ

Nguồn: Tổng hợp