Thói quen mút ngón tay và những tác động tiêu cực đến răng miệng

Đối với một số trẻ, thói quen mút ngón tay sẽ tồn tại trong những năm đầu đời. Tuy nhiên, cha mẹ cần biết rằng, nếu thói quen mút ngón tay cứ tiếp tục diễn ra trong thời thơ ấu hoặc thậm chí ở tuổi trưởng thành, nó có thể gây ra các vấn đề răng miệng nghiêm trọng, bao gồm cả răng hàm mọc lệch. Nhiều người không biết, mút ngón tay thời gian dài sẽ gây áp lực lên răng và hàm, dẫn đến các vấn đề cần điều trị chỉnh nha.

Tại sao trẻ hay có thói quen mút ngón tay?

Ngay sau khi sinh, trẻ sơ sinh phát triển phản xạ nuốt và bám víu, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển và định hướng ban đầu của trẻ. Phản xạ nuốt đảm bảo cho dạ dày của bé được no nên phát triển hơn phản xạ bám.

Khi trẻ lớn lên, chúng học về thế giới xung quanh thông qua các giác quan: Nghe, nhìn và cho đồ vật vào miệng. Hành vi này giúp chúng phân biệt được đặc tính của đồ vật và làm giảm cơn đói. Kinh nghiệm dạy cho trẻ rằng việc cho đồ vật vào miệng, đặc biệt là những đồ vật mềm và ấm, thường mang lại cảm giác ăn ngon và dễ chịu. Do đó, khi trẻ cảm thấy đói, bất an, mệt mỏi hoặc khó chịu, trẻ có xu hướng mút ngón tay.

Nói cách khác, thói quen mút ngón tay là một hành vi tự nhiên, tự xoa dịu, mang lại sự thoải mái và an toàn cho trẻ trong các giai đoạn phát triển khác nhau.

Mút ngón tay kéo dài có thể dẫn đến lệch răng hàm

Mút ngón tay là phản xạ tự nhiên của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Tuy nhiên, việc chấm dứt thói quen mút ngón tay trước khi răng cửa vĩnh viễn đầu tiên mọc lên là điều quan trọng để tránh các vấn đề về răng miệng. Trường hợp việc mút ngón tay vẫn tiếp tục khi răng cửa vĩnh viễn đầu tiên mọc lên, nó có thể dẫn đến rối loạn mọc răng, căn chỉnh răng hoặc cả hai.

Khi thói quen mút ngón tay kéo dài cho đến thời điểm 8 - 10 tuổi, nó có thể gây ra tình trạng lệch răng hàm cùng các vấn đề răng miệng khác. Tuy nhiên, hầu hết các hậu quả đều có thể khắc phục được nếu dừng thói quen này ở độ tuổi này. Mức độ sai khớp cắn thường nhẹ và bất kỳ sự chậm trễ mọc răng nào thường có thể được giải quyết bằng sự can thiệp nha khoa kịp thời.

Để đảm bảo sức khỏe răng miệng cho con bạn, hãy khuyến khích trẻ ngừng mút ngón tay sớm và tham khảo ý kiến ​​​​nha sĩ nhi khoa để có lời khuyên và lựa chọn điều chỉnh phù hợp. Hướng dẫn đúng cách và can thiệp kịp thời có thể giúp duy trì một bộ răng khỏe mạnh, thẳng hàng cho con bạn.

Khi nào mút ngón tay trở thành một vấn đề cần điều trị?

Mút ngón tay là một thói quen tự nhiên ở trẻ em, có thể bắt đầu ngay từ tuần thứ 15 của thai nhi. Hành động này có thể nhìn thấy được qua siêu âm và tiếp tục từ khi sinh ra cho đến những năm đầu đời. Khoảng 2/3 số trẻ em sẽ tự bỏ thói quen mút ngón tay khi được 4 - 5 tuổi. Tuy nhiên, một số trẻ vẫn tiếp tục mút ngón tay khi còn nhỏ hoặc thậm chí là trưởng thành, điều này có thể dẫn đến các vấn đề về răng miệng như răng hàm lệch cần phải điều trị.

Những thay đổi về răng và khớp cắn do mút ngón tay khác nhau tùy thuộc vào cường độ, tần suất và thời gian của thói quen cũng như vị trí của ngón tay trong miệng. Thời gian thực hiện thói quen mút ngón tay đóng vai trò quan trọng nhất. Nghiên cứu chỉ ra rằng, trẻ mút ngón tay ít nhất 4 - 6 giờ mỗi ngày với lực vừa phải sẽ khiến răng di chuyển, trong khi mút ngón tay cái với lực mạnh nhưng ngắt quãng thì không.

Vị trí của ngón tay và điểm tiếp xúc của nó trên răng hoặc xương ổ răng xác định hướng của lực tác dụng. Các răng hàm trên có thể mọc nghiêng về phía môi gây ra khoảng cách, trong khi các răng hàm dưới lại nghiêng về phía lưỡi, làm tăng tình trạng cắn sâu và cắn hở. Sự lệch lạc này cản trở sự phát triển của các răng cửa nơi ngón tay tựa vào, đôi khi khiến các răng cửa bị lún xuống trong khi các răng hàm vẫn phát triển bình thường.

Hàm trên có thể bị hẹp do mất cân bằng giữa cơ miệng và cơ lưỡi. Khi mút, lưỡi bị đẩy xuống, không chạm vào vòm miệng, không cân bằng trương lực cơ má dẫn đến cơ má bị chèn ép. Điều này đẩy các răng hàm trên về phía lưỡi, gây ra tình trạng cắn chéo của các răng sau ở cả hai bên.

Cơ cằm co lại khiến môi và lưỡi ép vào phía sau răng cửa hàm trên khi nuốt, làm tăng độ cắn sâu. Răng cửa hàm trên nghiêng quá về phía môi nên dễ bị gãy khi bị thương. Cắn hở có thể đẩy lưỡi về phía trước, khiến việc phát âm trở nên khó khăn. Khi khám cho trẻ thường thấy ngón tay bị mút to ra, phẳng và ướt.

Mút ngón tay cái làm tăng độ cắn sâu và khớp cắn hở ở toàn bộ vùng răng cửa, gây ra khoảng cách giữa các răng và khiến hàm trên bị thu hẹp. Nếu con bạn tiếp tục mút ngón tay cái sau 5 tuổi, điều cần thiết là phải theo dõi chặt chẽ sự phát triển răng miệng của chúng. Việc tư vấn với nha sĩ nhi khoa có thể đưa ra hướng dẫn về thời điểm cần can thiệp để ngăn ngừa các biến chứng răng miệng lâu dài và đảm bảo răng mọc lên thẳng hàng, khỏe mạnh.

Điều chỉnh thói quen mút ngón tay

Cha mẹ không nên quá lo lắng khi trẻ có thói quen mút ngón tay. Hầu hết trẻ em thường ngừng mút ngón tay cái trước 4 - 5 tuổi và không cần điều trị. Nếu trẻ tiếp tục duy trì thói quen này thì cần phải xem xét thời điểm điều chỉnh. Thời điểm thích hợp là từ 4 đến 6 tuổi, trước khi răng vĩnh viễn mọc lên.

Đối với những trẻ vừa trải qua căng thẳng hoặc những thay đổi lớn trong cuộc sống (chuyển nhà, chuyển trường) thì nên trì hoãn việc điều chỉnh.

Có nhiều phương pháp điều chỉnh thói quen khác nhau như trò chuyện, nhắc nhở, khen thưởng và các thiết bị phức tạp.

Trò chuyện

Giải thích cho trẻ những tác động tiêu cực của việc mút ngón tay ảnh hưởng như thế nào đến răng và mặt của trẻ. Bạn có thể cho trẻ xem hình ảnh minh họa để giúp trẻ hiểu rõ hơn. Cần giải thích cho trẻ hiểu rằng mút ngón tay là hành vi bất lịch sự khi giao tiếp và cần phải dừng lại. Khi trẻ hiểu ra, trẻ có thể chủ động từ bỏ thói quen này, đặc biệt là những trẻ lớn hơn đã có hiểu biết.

Nhắc nhở

Để nhắc nhở trẻ, bạn có thể dán một miếng băng dính chống thấm hoặc quấn vải quanh ngón tay trẻ hay mút, hoặc cho trẻ đeo găng tay. Nếu tất cả các biện pháp trên đều không thành công và trẻ thực sự muốn bỏ thói quen, hãy dùng băng cao su quấn quanh khuỷu tay vào ban đêm để tay trẻ không thể cử động tự do để đưa ngón tay vào miệng. Cần giải thích cho trẻ hiểu rằng đó không phải là hình phạt mà chỉ giúp trẻ bỏ những thói quen xấu. Tổng thời gian điều chỉnh là 6 - 8 tuần. Hãy nhớ khen thưởng kịp thời để khuyến khích trẻ.

Khí cụ trong miệng

Tùy theo độ tuổi, hệ răng và sự hợp tác của trẻ mà lựa chọn loại khí cụ cố định hoặc tháo lắp phù hợp. Khi trẻ chỉ mới mọc răng sữa hoặc đang ở giai đoạn đầu của bộ răng hỗn hợp, răng vĩnh viễn chưa mọc hoàn toàn nên việc đặt móc của khí cụ tháo lắp gặp nhiều khó khăn. Khí cụ tháo lắp rất dễ sử dụng và điều chỉnh, tránh cho trẻ cảm giác nặng nề khi phải đeo hàm cố định nhưng điều này phụ thuộc rất nhiều vào nhận thức của trẻ.

Các thiết bị trong miệng có tác dụng giúp trẻ ngừng mút ngón tay, khiến miệng bớt kín khí. Chúng còn giúp răng thẳng hàng, mang lại cho trẻ cảm giác thích thú nên trẻ sẽ háo hức bỏ thói quen mút ngón tay dễ dàng hơn.

Hy vọng những thông tin trong bài viết này đã giúp cha mẹ ỏi rõ hơn về thói quen mút ngón tay ở trẻ và khi nào cần xử lý để tránh những tác động tiêu cực đến sức khỏe răng miệng. Khi xử lý thói quen mút ngón tay ở trẻ, cha mẹ hãy nhớ không gây áp lực cho trẻ, không để trẻ rơi vào trạng thái lo lắng, căng thẳng, sợ hãi. bên cạnh việc đưa trẻ đi khám, tư vấn thì cha mẹ có thể hướng dẫn trẻ tham gia các hoạt động, trò chơi khác để quên đi thói quen này.