6 thói quen nhiều người mắc phải đang âm thầm tàn phá não bộ

Não bộ là trung tâm điều khiển mọi hoạt động của cơ thể, nhưng ít ai biết rằng các thói quen hằng ngày có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của nó. Những thói quen tưởng chừng như vô hại, thậm chí là những điều chúng ta làm mỗi ngày như thức khuya, ăn uống không lành mạnh hay thiếu vận động, lại đang âm thầm tàn phá chức năng của não bộ. Vậy làm thế nào để nhận diện và thay đổi những thói quen này? Hãy cùng tìm hiểu 6 thói quen đang "âm thầm" gây hại cho trí não của bạn, và cách để bảo vệ sức khỏe não bộ hiệu quả hơn trong bài viết này nhé.

Thiếu vận động, không uống đủ nước, ăn nhiều đồ ngọt... là những thói quen phổ biến nhưng lại gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe não bộ và cơ thể nói chung.

Lười vận động

Việc duy trì hoạt động thể chất có vai trò quan trọng trong việc tăng cường trí nhớ và khả năng tập trung, đồng thời thúc đẩy quá trình tạo tế bào thần kinh mới. Khi không vận động đủ, chúng ta dễ gặp tình trạng trì trệ tinh thần, có nguy cơ suy giảm nhận thức và gặp khó khăn trong việc tập trung. Thói quen lười vận động còn liên quan đến mức độ căng thẳng và lo âu cao hơn do giảm sản xuất endorphin, hormone tạo cảm giác hạnh phúc. Từ đó, não bộ thiếu đi sự điều chỉnh cảm xúc cần thiết, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần. Do đó, việc tập thể dục đều đặn là yếu tố quan trọng giúp duy trì sức khỏe não bộ và tinh thần ổn định.

Nghe nhạc lớn

Thói quen nghe nhạc ở âm lượng quá lớn có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến thính giác và làm tăng mức căng thẳng. Khi vùng vỏ não thính giác phải xử lý âm thanh lớn liên tục, nó có thể trở nên quá tải, làm giảm khả năng tập trung và ảnh hưởng đến trí nhớ. Ngoài ra, âm lượng lớn cũng kích thích sản sinh cortisol, hormone căng thẳng, gây tác động xấu đến tâm lý, làm tăng cảm giác lo âu. Dù âm nhạc có khả năng cải thiện tâm trạng, việc nghe nhạc ở mức âm lượng hợp lý là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe thính giác và chức năng não bộ.

Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm có đường

Lượng đường dư thừa trong chế độ ăn có thể tác động xấu đến chức năng não, bao gồm suy giảm trí nhớ và giảm khả năng học tập. Đường không chỉ gây viêm mà còn tạo ra stress oxy hóa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các tế bào thần kinh và góp phần làm tăng nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh.

Chế độ ăn nhiều đường cũng có thể dẫn đến kháng insulin, gây rối loạn quá trình trao đổi chất của não và giảm hiệu suất nhận thức. Ngoài ra, việc tiêu thụ đường thường xuyên còn ảnh hưởng đến sự cân bằng cảm xúc, làm tăng nguy cơ mắc các rối loạn tâm thần như lo âu và trầm cảm. Việc kiểm soát lượng đường và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp não bộ duy trì sự minh mẫn và ổn định tinh thần.

Thiếu tiếp xúc với ánh sáng mặt trời

Ánh sáng mặt trời đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tâm thần và sự ổn định cảm xúc. Khi cơ thể ít tiếp xúc với ánh nắng, quá trình sản xuất serotonin và melatonin – hai chất dẫn truyền thần kinh quan trọng giúp điều chỉnh tâm trạng và cải thiện giấc ngủ – sẽ bị gián đoạn. Serotonin tăng lên khi tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên, giúp giảm nguy cơ trầm cảm và tăng cường cảm giác tích cực. Ngược lại, thiếu ánh nắng có thể dẫn đến tình trạng rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD), làm gia tăng mức độ căng thẳng, lo lắng và trầm cảm.

Không chỉ dừng lại ở đó, ánh sáng mặt trời còn giúp cơ thể tổng hợp vitamin D – dưỡng chất thiết yếu cho sự phát triển và duy trì chức năng nhận thức. Vitamin D được cho là có tác động tích cực đến sức khỏe não bộ, thúc đẩy sự cân bằng tinh thần và hiệu suất nhận thức. Theo các chuyên gia, việc dành thời gian tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên mỗi ngày giúp cơ thể và trí não duy trì trạng thái khỏe mạnh.

Mất nước mãn tính

Cơ thể mất nước thường xuyên có thể gây tổn hại lớn đến sức khỏe não bộ. Não là cơ quan rất nhạy cảm với sự thiếu hụt nước, và chỉ cần mất nước nhẹ cũng có thể làm suy yếu các chức năng nhận thức như khả năng tập trung, trí nhớ và độ minh mẫn. Khi cơ thể không đủ nước, quá trình truyền dẫn giữa các tế bào thần kinh bị ảnh hưởng, làm giảm khả năng xử lý và ghi nhớ thông tin.

Việc mất nước mãn tính cũng dẫn đến sự gia tăng căng thẳng, khiến não bộ hoạt động kém hiệu quả, gây khó khăn trong việc tập trung và xử lý công việc hàng ngày. Thiếu nước còn có thể dẫn đến tình trạng đau đầu, thay đổi tâm trạng, và giảm sự tỉnh táo. Để bảo vệ sức khỏe não bộ và tối ưu hóa hiệu suất nhận thức, cần đảm bảo cung cấp đủ nước cho cơ thể hàng ngày.

Không kiểm soát căng thẳng

Căng thẳng (stress) kéo dài có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến não bộ do sự gia tăng mức cortisol, hormone căng thẳng có khả năng gây tổn thương vùng hồi hải mã – khu vực quan trọng liên quan đến trí nhớ và khả năng học tập. Căng thẳng mãn tính còn phá vỡ sự cân bằng của các chất dẫn truyền thần kinh, tạo ra các rối loạn tâm trạng như lo âu, trầm cảm, đồng thời đẩy nhanh quá trình lão hóa não và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh.

Để bảo vệ sức khỏe não bộ, bạn cần kiểm soát cơn căng thẳng bằng một số kỹ thuật như thiền chánh niệm, tập thể dục, và nghỉ ngơi đầy đủ đều có tác dụng ổn định cảm xúc và duy trì hiệu suất nhận thức. Quản lý căng thẳng hiệu quả không chỉ giúp bạn cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe tinh thần lâu dài.

Những thói quen hàng ngày ảnh hưởng lớn đến sức khỏe não bộ. Hãy duy trì lối sống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, kiểm soát căng thẳng, và có chế độ ăn hợp lý để bảo vệ trí não, ngăn ngừa nhiều vấn đề sức khỏe lâu dài.