Thói quen sử dụng điện thoại vào đêm khuya góp phần gây căng thẳng và lo âu

Trong thời đại công nghệ phát triển vượt bậc, điện thoại thông minh đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của nhiều người. Điện thoại không chỉ giúp chúng ta kết nối với thế giới, làm việc, giải trí, mà còn là công cụ để tìm kiếm thông tin và học hỏi. Tuy nhiên, thói quen sử dụng điện thoại, đặc biệt là vào ban đêm, đang dần trở thành một vấn đề nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần và thể chất của con người, đặc biệt là đối với giới trẻ. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc sử dụng điện thoại vào ban đêm không chỉ làm giảm chất lượng giấc ngủ mà còn góp phần gia tăng mức độ căng thẳng và lo âu trong cuộc sống hàng ngày.

Thực trạng thói quen sử dụng điện thoại vào đêm khuya

Trong những năm gần đây, thói quen sử dụng điện thoại vào ban đêm, đặc biệt là trước khi đi ngủ, đã trở nên phổ biến hơn bao giờ hết. Theo một khảo sát từ Deloitte năm 2023, gần 70% người dùng điện thoại thông minh thừa nhận rằng họ kiểm tra điện thoại của mình ít nhất một lần trước khi đi ngủ. Đặc biệt, ở giới trẻ, con số này còn cao hơn với gần 80% thanh thiếu niên sử dụng điện thoại vào ban đêm. Điều này cho thấy một xu hướng ngày càng gia tăng, khi điện thoại thông minh trở thành "bạn đồng hành" của nhiều người, ngay cả trong thời gian nghỉ ngơi.

Một trong những lý do chính khiến điện thoại được sử dụng nhiều vào ban đêm là bởi tính giải trí và cơn nghiện mềm. Các ứng dụng mạng xã hội, trò chơi điện tử, và các nền tảng giải trí trực tuyến thường có khả năng lôi cuốn mạnh mẽ, khiến người dùng khó lòng từ bỏ, ngay cả khi biết rằng đã đến giờ cần đi ngủ. Ánh sáng xanh từ màn hình điện thoại cũng là yếu tố góp phần làm cho người dùng tỉnh táo hơn, gây khó khăn cho việc chìm vào giấc ngủ.

Ánh sáng xanh phát ra từ màn hình điện thoại, máy tính và các thiết bị điện tử khác có bước sóng ngắn, tương tự ánh sáng mặt trời. Điều này có nghĩa là khi mắt chúng ta tiếp xúc với ánh sáng xanh vào ban đêm, não bộ sẽ hiểu lầm rằng đó là ánh sáng ban ngày, từ đó ngăn cản quá trình sản sinh melatonin – một hormone quan trọng điều chỉnh chu kỳ giấc ngủ. Kết quả là, người dùng điện thoại vào ban đêm sẽ cảm thấy khó ngủ hơn, giấc ngủ cũng không sâu và dễ bị gián đoạn.

Thói quen sử dụng điện thoại vào đêm khuya góp phần gây căng thẳng và lo âu

Thiếu ngủ có tác động trực tiếp đến sức khỏe tinh thần, đặc biệt là trong việc gia tăng mức độ căng thẳng và lo âu. Khi cơ thể không được nghỉ ngơi đầy đủ, não bộ sẽ khó có thể phục hồi và tái tạo năng lượng cho một ngày mới. Điều này dẫn đến tình trạng mệt mỏi kéo dài, khó tập trung và dễ bị kích thích bởi các yếu tố xung quanh.

Căng thẳng và lo âu là hai trong số những hậu quả phổ biến nhất của thiếu ngủ. Một nghiên cứu từ Đại học California, Berkeley, đã cho thấy rằng thiếu ngủ làm gia tăng hoạt động trong hạch hạnh nhân (amygdala) – một phần của não bộ chịu trách nhiệm xử lý cảm xúc và phản ứng với các tình huống căng thẳng. Khi hạch hạnh nhân hoạt động quá mức, khả năng kiểm soát cảm xúc của chúng ta bị suy giảm, dẫn đến việc chúng ta dễ dàng rơi vào trạng thái lo âu và căng thẳng hơn.

Ngoài việc làm giảm chất lượng giấc ngủ, thói quen sử dụng điện thoại vào ban đêm còn liên quan mật thiết đến vấn đề bắt nạt qua mạng (cyberbullying) – một vấn nạn đang ngày càng phổ biến trong xã hội hiện đại. Bắt nạt qua mạng không chỉ gây ra những tổn thương tâm lý nghiêm trọng mà còn làm gia tăng mức độ căng thẳng và lo âu ở nạn nhân, đặc biệt là ở thanh thiếu niên.

Theo một nghiên cứu từ Đại học Nam Úc, khoảng 66% các bé gái tuổi vị thành niên và 58% các bé trai tuổi vị thành niên đã từng bị bắt nạt qua mạng ít nhất một lần trong học kỳ vừa qua. Điều đáng lo ngại là những em bị bắt nạt qua mạng có xu hướng sử dụng điện thoại nhiều hơn vào ban đêm, thậm chí kiểm tra điện thoại liên tục suốt đêm để theo dõi các tin nhắn hoặc bình luận tiêu cực. Hành vi này không chỉ làm tăng mức độ căng thẳng và lo âu mà còn làm giảm chất lượng giấc ngủ, tạo nên một vòng luẩn quẩn khó thoát ra.

Giải pháp nhằm cải thiện tình trạng sử dụng điện thoại vào đêm khuya

Trước tình trạng sử dụng điện thoại vào ban đêm đang trở thành vấn đề nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần và thể chất, việc tìm ra các giải pháp hiệu quả là điều cần thiết. Dưới đây là một số khuyến nghị nhằm giúp cải thiện tình trạng này:

Quản lý thời gian sử dụng điện thoại: Phụ huynh và bản thân mỗi người cần có kế hoạch quản lý thời gian sử dụng điện thoại hợp lý, đặc biệt là vào buổi tối. Việc thiết lập một giới hạn thời gian sử dụng điện thoại trước khi đi ngủ sẽ giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm căng thẳng.

Sử dụng chế độ ban đêm trên điện thoại: Nhiều điện thoại hiện nay có tính năng chế độ ban đêm (night mode), giúp giảm ánh sáng xanh phát ra từ màn hình. Việc kích hoạt chế độ này vào buổi tối có thể giúp giảm tác động của ánh sáng xanh đến giấc ngủ.

Tạo ra môi trường ngủ thoải mái: Một môi trường ngủ thoải mái, không có thiết bị điện tử, sẽ giúp cơ thể dễ dàng thư giãn và chìm vào giấc ngủ hơn. Phụ huynh nên khuyến khích con cái đặt điện thoại ngoài phòng ngủ và tạo thói quen đọc sách hoặc nghe nhạc nhẹ trước khi đi ngủ.

Nâng cao nhận thức về bắt nạt qua mạng: Cả phụ huynh và nhà trường cần nâng cao nhận thức về vấn đề bắt nạt qua mạng và cung cấp sự hỗ trợ cần thiết cho những nạn nhân của tình trạng này. Việc tạo ra một môi trường học tập an toàn và lành mạnh sẽ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của bắt nạt qua mạng đến sức khỏe tinh thần của học sinh.

Thư giãn: Các kỹ thuật thư giãn như thiền định, yoga, hoặc hít thở sâu có thể giúp giảm căng thẳng và lo âu, đồng thời cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Tóm lại, thói quen sử dụng điện thoại vào ban đêm đang trở thành một vấn đề đáng báo động đối với sức khỏe tinh thần và thể chất góp phần gây căng thẳng và lo âu. Việc hiểu rõ những tác động tiêu cực của thói quen này và áp dụng các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và sức khỏe của bạn.