Thực hư chuyện căng thẳng stress gây ung thư? Mối liên hệ giữa căng thẳng và ung thư

Trong cuộc sống hiện đại đầy áp lực, căng thẳng stress dường như đã trở thành “vị khách không mời mà tới” của nhiều người, nhiều gia đình. Tuy nhiên, ít ai ngờ rằng những trạng thái tâm lý tiêu cực này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần mà còn có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe thể chất, trong đó có cả nguy cơ mắc ung thư. Liệu căng thẳng stress có thực sự là "kẻ thù thầm lặng" dẫn đến căn bệnh ung thư đáng sợ?

Bạn đã biết gì về căng thẳng stress?

Căng thẳng stress dù thường được sử dụng thay thế cho nhau nhưng thực chất lại có sự khác biệt về bản chất và cách tác động lên sức khỏe. Căng thẳng là phản ứng tự nhiên của cơ thể trước những áp lực, thử thách hoặc thay đổi từ môi trường xung quanh. Đây có thể là một phản ứng tích cực, giúp chúng ta tập trung và đối phó hiệu quả với tình huống. Tuy nhiên, khi căng thẳng kéo dài và vượt quá khả năng kiểm soát, nó chuyển thành stress – một trạng thái tâm lý tiêu cực.

Nguyên nhân gây căng thẳng và stress rất đa dạng, từ áp lực công việc, học tập, các mối quan hệ gia đình, xã hội, áp lực tài chính đến những sự kiện tiêu cực trong cuộc sống như mất việc, ly hôn, mất người thân. Các vấn đề bệnh tật cũng là những tác nhân gây stress thường gặp.

Khi đối mặt với căng thẳng, cơ thể sẽ kích hoạt phản ứng "chiến đấu hoặc bỏ chạy", giải phóng các hormone stress như cortisol và adrenaline. Những hormone này giúp tăng cường sự tỉnh táo, tập trung và năng lượng để đối phó với tình huống. Tuy nhiên, nếu tình trạng căng thẳng kéo dài, việc sản xuất quá mức các hormone stress có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe. Vậy stress gây ra những bệnh gì? Đó có thể là các vấn đề khác nhau từ mất ngủ, đau đầu, rối loạn tiêu hóa đến suy giảm hệ miễn dịch và tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính.

Căng thẳng stress gây ung thư: Đúng hay sai?

Mặc dù stress không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ung thư, nhưng stress có thể tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển và lan rộng của các tế bào ung thư thông qua nhiều cơ chế phức tạp. Tình trạng căng thẳng kéo dài có thể khiến hệ miễn dịch suy yếu, làm suy giảm sức khỏe và gây ra các tình trạng bệnh lý khác, từ đó làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người bị stress mãn tính thường gặp vấn đề về khả năng sinh sản, tiết niệu, tiêu hóa và suy yếu hệ thống miễn dịch, dễ bị nhiễm virus như cúm hoặc đau đầu, khó ngủ, lo âu...

Căng thẳng stress làm suy yếu hệ miễn dịch

Đầu tiên, stress kéo dài có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, "hàng rào" bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh, bao gồm cả tế bào ung thư. Khi hệ miễn dịch bị suy yếu, khả năng phát hiện và tiêu diệt các tế bào ung thư giảm đi, tạo điều kiện cho chúng phát triển và hình thành khối u. Hơn nữa, stress còn làm giảm hiệu quả của các phương pháp điều trị ung thư, khiến bệnh nhân khó khăn hơn trong việc chống lại bệnh tật.

Căng thẳng stress làm tăng nồng độ hormone xấu

Căng thẳng stress gây ung thư một cách gián tiếp do stress gây ra sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể. Nồng độ cortisol và adrenaline tăng cao trong thời gian dài có thể thúc đẩy sự phát triển của tế bào ung thư, tăng khả năng xâm lấn và di căn của khối u.

Căng thẳng stress dẫn đến lối sống không lành mạnh

Cuối cùng, stress có thể tác động tiêu cực đến lối sống của chúng ta. Khi đối mặt với áp lực, nhiều người có xu hướng tìm đến các hành vi không lành mạnh như hút thuốc, uống rượu, ăn uống không điều độ hay thiếu ngủ để giải tỏa căng thẳng. Tuy nhiên, những hành vi này lại là các yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ung thư. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hút thuốc lá là nguyên nhân gây ra khoảng 22% các ca tử vong do ung thư trên toàn cầu.

Mối liên hệ giữa stress và ung thư không chỉ là giả thuyết mà đã được củng cố bởi nhiều bằng chứng khoa học đáng chú ý. Một nghiên cứu năm 2018 trên Tạp chí National Cancer Institute cho thấy những người trải qua mức độ stress cao có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn 24% so với những người ít stress. Tương tự, một nghiên cứu khác năm 2020 trên Breast Cancer Research chỉ ra rằng stress công việc làm tăng 30% nguy cơ ung thư vú ở phụ nữ.

Biện pháp quản lý căng thẳng, stress để phòng ngừa ung thư

Căng thẳng stress gây ung thư đã có những bằng chứng khoa học thuyết phục. Vì vậy, quản lý căng thẳng và stress hiệu quả không chỉ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa ung thư và nhiều bệnh lý khác. Một số cách quản lý căng thẳng stress bạn nên áp dụng như:

Tập thể dục để giảm căng thẳng

Tập thể dục đều đặn là một trong những cách hiệu quả nhất để giảm stress và tăng cường sức khỏe tổng thể. Theo khuyến cáo của WHO, người trưởng thành nên dành ít nhất 150 phút mỗi tuần cho các hoạt động thể chất cường độ trung bình. Nếu hoạt động cường độ mạnh, thời gian khuyến cáo là 75 phút. Tập thể dục giúp giải phóng endorphin - hormone tạo cảm giác hạnh phúc, giảm căng thẳng và tăng cường hệ miễn dịch.

Ăn uống lành mạnh giảm căng thẳng stress

Chế độ ăn uống lành mạnh cũng góp phần quan trọng trong việc kiểm soát stress. Hãy ưu tiên các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, vitamin và khoáng chất như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các loại hạt. Hạn chế đồ ăn nhanh, đồ uống có đường và thực phẩm chế biến sẵn vì chúng có thể làm tăng mức độ căng thẳng và viêm nhiễm trong cơ thể.

Chú trọng giấc ngủ và thói quen sống

Thiếu ngủ mãn tính có thể làm tăng mức độ cortisol, hormone stress, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và tăng nguy cơ mắc bệnh. Vì vậy, bạn nên đảm bảo ngủ đủ giấc và áp dụng các biện pháp để nâng cao chất lượng giấc ngủ. Tránh xa các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá là một bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe và giảm stress. Những chất này không chỉ gây hại trực tiếp cho cơ thể mà còn làm tăng cảm giác lo âu và căng thẳng.

Tìm đến sự hỗ trợ tâm lý để giải tỏa căng thẳng

Bạn đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ từ người thân, bạn bè hoặc chuyên gia tâm lý nếu bạn cảm thấy quá tải với stress. Chia sẻ những cảm xúc và suy nghĩ của bạn có thể giúp giảm bớt gánh nặng tâm lý và tìm ra giải pháp hiệu quả để đối phó với stress.

Căng thẳng stress gây ung thư một cách gián tiếp bởi chúng có thể tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển của các tế bào ung thư. Một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa các yếu tố tâm lý khác nhau và gia tăng nguy cơ phát triển ung thư. Việc nhận thức được điều này và chủ động áp dụng các biện pháp quản lý stress hiệu quả là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe của bản thân. Bạn đừng quên chăm sóc sức khỏe tinh thần và xây dựng một lối sống lành mạnh để giảm thiểu nguy cơ mắc ung thư và có cuộc sống chất lượng nhé!