Tìm hiểu triệu chứng bệnh rối loạn thần kinh thực vật

Với sự tăng tốc của nhịp sống hiện đại, sự cạnh tranh khốc liệt sẽ khiến con người quá tải về tinh thần, dẫn đến rối loạn chức năng hệ thần kinh thực vật. Vậy làm sao để biết bản thân có mắc bệnh hay không? Đừng bỏ lỡ bài viết này vì nó chỉ ra các triệu chứng bệnh rối loạn thần kinh thực vật, nguyên nhân gây bệnh cũng như phương pháp điều trị, giúp bạn trả lời câu hỏi trên.

Bệnh rối loạn thần kinh thực vật là gì?

Hệ thống thần kinh thực vật (tên khác: Hệ thần kinh tự chủ) bao gồm hai hệ thống chính là hệ thống thần kinh giao cảm và hệ thống thần kinh đối giao cảm. Nó chủ yếu kiểm soát cơ tim, cơ trơn, hoạt động nội tạng và sự bài tiết của tuyến.

Trong trường hợp bình thường, các dây thần kinh giao cảm và phó giao cảm có chức năng trái ngược nhau, cân bằng và hạn chế lẫn nhau. Chúng tạo ra sự cân bằng và phối hợp điều khiển các hoạt động sinh lý của cơ thể, đây là chức năng của dây thần kinh thực vật. Nếu sự cân bằng của hệ thống thần kinh thực vật bị phá vỡ, nhiều rối loạn chức năng khác nhau sẽ xảy ra.

Rối loạn hệ thần kinh thực vật là một nhóm các hội chứng bị chi phối bởi rối loạn chức năng hệ thống, bao gồm các triệu chứng rối loạn hệ tuần hoàn, hệ tiêu hóa, hệ hô hấp hoặc hệ nội tiết.

Triệu chứng bệnh rối loạn thần kinh thực vật

Triệu chứng bệnh rối loạn thần kinh thực vật có thể liên quan đến nhiều hệ thống trên khắp cơ thể. Các triệu chứng rối loạn hệ thần kinh thực vật khác nhau ở mỗi người, đến rồi đi và có thể xuất hiện ở trạng thái căng thẳng hoặc nghỉ ngơi yên tĩnh. Một số người có các triệu chứng nhẹ, trong khi những người khác có các triệu chứng nghiêm trọng thậm chí ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của họ.

Triệu chứng điển hình

• Hạ huyết áp thế đứng: Đề cập đến tình trạng giảm huyết áp do thay đổi nhịp tim gây chóng mặt, ngất và mờ mắt.
• Rối loạn tiêu hóa: Đau dạ dày, đầy hơi, nôn mửa, tiêu chảy, chán ăn, ăn không ngon, ợ nóng,...
• Rối loạn sinh sản: Kinh nguyệt không đều ở phụ nữ, bất lực ở nam giới,...
• Rối loạn giấc ngủ: Rối loạn chức năng thần kinh thực vật sẽ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của người bệnh, dẫn đến mất ngủ, khó đi vào giấc ngủ. Do ban đêm không ngủ được nên hiệu quả công việc và cuộc sống ngày hôm sau giảm đi rất nhiều.
• Tinh thần đi xuống: Rối loạn chức năng thần kinh thực vật có thể dẫn đến giảm sức sống tinh thần, biểu hiện là mệt mỏi, thiếu tập trung, giảm trí nhớ, phản ứng chậm và các triệu chứng khác.

Triệu chứng kèm theo

Bệnh nhân sẽ gặp các triệu chứng như thay đổi tâm trạng nhiều, khó chịu, cáu kỉnh, lo lắng và trầm cảm. Trong trường hợp nghiêm trọng, có thể xảy ra các biểu hiện cảm xúc như sợ hãi, nhạy cảm, nghi ngờ và dễ khóc.

Nguyên nhân gây ra triệu chứng bệnh rối loạn thần kinh thực vật

Sự khởi phát của rối loạn thần kinh thực vật thường liên quan đến các yếu tố căng thẳng tâm lý xã hội và cũng có thể một phần do yếu tố di truyền, yếu tố giới tính và yếu tố sinh học.

Yếu tố tâm lý xã hội

Căng thẳng tinh thần kéo dài, áp lực tâm lý quá mức, tức giận và kích thích tinh thần,... có thể gây ra triệu chứng bệnh rối loạn thần kinh thực vật.

Yếu tố di truyền

Rối loạn thần kinh thực vật có thể là một bệnh di truyền hiếm gặp và do một bất thường bẩm sinh của hệ thần kinh thực vật.

Yếu tố giới tính

Nội tiết tố điều chỉnh nhiều hệ thống dẫn truyền thần kinh trong cơ thể, ảnh hưởng đến độ nhạy cảm của một cá nhân với môi trường. So với nam giới, sự thay đổi nồng độ hormone ở phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt, sinh nở và mãn kinh có thể dễ dàng ảnh hưởng đến chức năng thần kinh thực vật và do đó dễ bị bất ổn về cảm xúc, lo lắng và trầm cảm.

Nam giới chủ yếu bị ảnh hưởng bởi rượu và thuốc lá. Việc giảm nồng độ testosterone trong cơ thể có thể gây ra trầm cảm ở nam giới.

Yếu tố sinh học

Rối loạn chức năng thần kinh thực vật có thể xảy ra cùng với các bệnh khác, chẳng hạn như nhiễm trùng não, khối u, tiểu đường, Parkinson, chấn thương, ngộ độc,... và các chất kích thích thần kinh có thể gây tổn hại trực tiếp hoặc gián tiếp đến chức năng và cấu trúc bình thường của não người, từ đó gây ra các rối loạn liên quan đến thần kinh.

Bệnh rối loạn thần kinh thực vật có chữa được không?

Hầu hết bệnh nhân bị rối loạn thần kinh thực vật có thể được chữa khỏi sau khi loại bỏ nguyên nhân và tiên lượng tốt.

Điều trị chung

Điều chỉnh lối sống

Nếu các triệu chứng rối loạn hệ thần kinh thực vật ở mức độ nhẹ, bạn có thể thử điều chỉnh lối sống của mình. Ví dụ, tập thể dục vừa phải, điều chỉnh giấc ngủ, ăn uống điều độ, thư giãn, thiền,... để giảm triệu chứng và hồi phục một cách tự nhiên.

Tâm lý trị liệu

Nếu bệnh nhân bị căng thẳng tinh thần quá mức, hãy sự giúp đỡ từ bác sĩ tâm lý chuyên nghiệp.

Điều trị bằng thuốc

Một số bệnh nhân không thể cải thiện triệu chứng bằng các phương pháp trên nên cần đến sự hỗ trợ y tế.

• Thuốc điều hòa chức năng thần kinh thực vật: Vitamin B.
• Thuốc điều trị triệu chứng: Thuốc chẹn beta để điều trị hồi hộp, đánh trống ngực và enzyme tiêu hóa để điều trị kém ăn. Nếu rối loạn hệ thần kinh thực vật là do yếu tố tâm thần, bạn có triệu chứng lo âu và trầm cảm, bạn có thể dùng thuốc chống lo âu và chống trầm cảm theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Do hệ thần kinh thực vật phân bố rộng rãi và bao phủ mọi cơ quan trong cơ thể chúng ta nên khi hệ thần kinh thực vật bị rối loạn, các triệu chứng có thể đa dạng và có thể toàn thân hoặc cục bộ, thường liên quan đến hai hoặc nhiều cơ quan hoặc hệ thống cùng một lúc. Rối loạn thần kinh thực vật có thể được điều trị bằng cách điều chỉnh công việc và nghỉ ngơi, tập thể dục phù hợp, dùng thuốc, trị liệu tâm lý, châm cứu,...

Xem thêm:

• Rối loạn thần kinh thực vật có nguy hiểm không?
• Rối loạn thần kinh thực vật ở trẻ em có nguy hiểm không?