Tìm hiểu virus Adeno là gì? Virus Adeno gây ra những bệnh nào?

Virus Adeno đang là một trong những mối lo ngại về sức khỏe, đặc biệt là với trẻ nhỏ và người có hệ miễn dịch yếu. Dù không phải là loại virus quá mới, nhưng Adenovirus luôn khiến nhiều người bất an vì mức độ lây lan nhanh và những biến chứng không thể xem nhẹ. Vậy virus này thực sự nguy hiểm như thế nào? Chúng ta cần làm gì để phòng tránh hiệu quả?

Virus Adeno là gì? Virus Adeno có đặc điểm gì?

Adenovirus là một nhóm virus có khả năng gây bệnh ở người và động vật. Loại virus này thuộc họ Adenoviridae, với hơn 50 chủng khác nhau, trong đó có nhiều chủng gây bệnh đường hô hấp, tiêu hóa và mắt ở người.

Một trong những điểm đáng chú ý là virus Adeno có thể sống ngoài môi trường khá lâu. Chúng có thể tồn tại trên các bề mặt như đồ chơi, tay nắm cửa, khăn mặt tới vài ngày nếu môi trường ẩm. Điều này giúp chúng lây lan dễ dàng trong cộng đồng, nhất là ở những nơi đông người như trường học, nhà trẻ, bệnh viện.

Virus Adeno lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp (hắt hơi, ho), tiếp xúc trực tiếp hoặc qua đường phân - miệng. Đặc biệt, trẻ nhỏ và người có miễn dịch kém dễ bị nhiễm virus này hơn cả. Tuy không phải lúc nào cũng gây bệnh nghiêm trọng, nhưng nếu không được phát hiện và xử lý sớm, Adenovirus có thể dẫn đến nhiều biến chứng đáng lo ngại.

Virus Adeno gây bệnh gì?

Adenovirus có khả năng tấn công nhiều cơ quan trong cơ thể, gây ra các triệu chứng và bệnh lý khác nhau tùy vào chủng loại. Dưới đây là những bệnh phổ biến do loại virus này gây ra:

Adenovirus gây viêm phổi, viêm họng

Khi Adenovirus xâm nhập vào đường hô hấp, chúng có thể gây nên các triệu chứng như sốt cao, ho khan, đau họng, sổ mũi. Ở mức độ nhẹ, người bệnh chỉ cảm thấy giống cảm cúm thông thường.

Tuy nhiên, với một số chủng Adenovirus, đặc biệt là ở trẻ nhỏ, bệnh có thể tiến triển thành viêm phổi, viêm phế quản nặng, thậm chí dẫn đến suy hô hấp nếu không điều trị kịp thời. Một số ca nghiêm trọng còn ghi nhận biến chứng viêm tiểu phế quản hoặc viêm phổi kẽ, khiến trẻ phải nhập viện dài ngày. Trong giai đoạn này, bệnh nhân thường sốt cao kéo dài, khó thở và mệt mỏi nhiều.

Adenovirus gây tiêu chảy, viêm ruột

Ngoài đường hô hấp, virus Adeno còn có thể gây bệnh ở đường tiêu hóa. Trẻ em là nhóm dễ bị tiêu chảy do Adenovirus nhất, đặc biệt là những trẻ dưới 2 tuổi. Biểu hiện điển hình gồm: Tiêu chảy cấp, phân lỏng nhiều lần trong ngày, kèm sốt nhẹ, đau bụng và đôi khi buồn nôn hoặc nôn.

Điều đáng chú ý là loại tiêu chảy do Adenovirus thường kéo dài lâu hơn so với các virus tiêu hóa thông thường như Rotavirus, có thể lên đến 1 - 2 tuần nếu không được chăm sóc đúng cách. Mất nước là nguy cơ lớn nhất trong trường hợp này, vì vậy cần chú ý bù nước đầy đủ cho trẻ.

Adenovirus gây viêm kết mạc mắt

Một dạng nhiễm Adenovirus khác thường gặp là viêm kết mạc (hay còn gọi là đau mắt đỏ). Người bệnh có thể thấy mắt đỏ, ngứa, chảy nước mắt nhiều, cảm giác cộm như có cát trong mắt.

Nếu để lâu không điều trị, viêm kết mạc có thể lây lan sang mắt còn lại và trở nên nặng hơn, kèm theo sưng mí mắt hoặc có màng giả trên kết mạc. Viêm kết mạc do Adenovirus có khả năng lây lan rất cao qua việc dùng chung khăn mặt, tiếp xúc tay và mắt không vệ sinh hoặc bơi trong hồ bơi không đảm bảo sạch khuẩn.

Đối tượng nguy cơ cao nhiễm virus Adeno

Không phải ai cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi nhiễm virus Adeno, nhưng có một số nhóm người lại dễ mắc bệnh hơn cả. Việc nhận diện đúng những đối tượng có nguy cơ cao sẽ giúp chúng ta chủ động hơn trong việc phòng ngừa và theo dõi sức khỏe:

Người sống hoặc làm việc trong môi trường đông người, kín

Các môi trường như trường học, ký túc xá, doanh trại hay trại giam thường có mật độ người cao và hệ thống thông khí hạn chế. Đây là điều kiện thuận lợi để virus Adeno phát tán qua giọt bắn hoặc tiếp xúc trực tiếp với bề mặt nhiễm mầm bệnh. Khi một cá nhân nhiễm bệnh, nguy cơ lây lan nhanh chóng trong cộng đồng là rất cao nếu không có biện pháp kiểm soát tốt.

Người có hệ miễn dịch suy yếu

Những người mắc bệnh mạn tính như tiểu đường, suy thận, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hoặc ung thư thường có hệ miễn dịch hoạt động kém hiệu quả. Hệ thống phòng vệ tự nhiên của cơ thể bị suy giảm khiến họ dễ mắc các bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là virus Adeno. Những trường hợp này cần được theo dõi sát và có biện pháp phòng ngừa nghiêm ngặt khi có dịch lưu hành.

Người đang dùng thuốc ức chế miễn dịch hoặc điều trị hóa/xạ trị

Bệnh nhân đang điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch, hóa trị hoặc xạ trị chẳng hạn như người ghép tạng hoặc bệnh nhân HIV/AIDS, có nguy cơ rất cao mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội. Virus Adeno có thể gây ra các biến chứng nặng nề do cơ thể không đủ khả năng chống đỡ. Việc phòng ngừa và phát hiện sớm ở nhóm này là cực kỳ quan trọng.

Người thường xuyên tiếp xúc với bệnh nhân hoặc môi trường y tế

Nhân viên y tế và người chăm sóc bệnh nhân, đặc biệt tại các khoa nhi, khoa hô hấp, là nhóm có nguy cơ cao tiếp xúc với virus Adeno. Môi trường bệnh viện là nơi tập trung nhiều mầm bệnh, nếu không tuân thủ đúng quy trình phòng hộ cá nhân và vệ sinh tay thường xuyên, nguy cơ lây nhiễm chéo rất dễ xảy ra, ảnh hưởng đến cả nhân viên và bệnh nhân.

Trẻ sinh non hoặc nhẹ cân

Trẻ sinh non hoặc nhẹ cân thường có hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ, dẫn đến sức đề kháng yếu. Điều này khiến các bé dễ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, trong đó có virus Adeno. Do phổi và các cơ quan hô hấp còn non yếu, các biến chứng ở trẻ sinh non có thể diễn tiến nhanh và nghiêm trọng hơn, cần được chăm sóc đặc biệt và chủ động phòng bệnh.

Trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi

Đây là đối tượng không chỉ dễ bị nhiễm mà còn có khả năng bệnh chuyển nặng nhanh, phải nhập viện điều trị tích cực. Trẻ em có nguy cơ cao nhiễm virus Adeno, đặc biệt trong môi trường đông người như trường học, nhà trẻ. Virus lây qua đường hô hấp, tiêu hoá và tiếp xúc gần, khiến trẻ dễ mắc các bệnh như viêm họng, viêm phổi, tiêu chảy do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện.

Biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị hoặc phòng ngừa

Virus Adeno có thể gây ra nhiều biến chứng nặng nếu không điều trị đúng cách, đặc biệt là ở trẻ nhỏ:

• Viêm phổi nặng, dẫn đến suy hô hấp.
• Co giật do sốt cao kéo dài.
• Mất nước nghiêm trọng do tiêu chảy cấp.
• Viêm kết mạc có giả mạc, có thể gây sẹo giác mạc nếu không can thiệp.
• Viêm tai giữa, viêm xoang, viêm phế quản mạn.
• Trong một số trường hợp hiếm, viêm cơ tim, viêm não cũng được ghi nhận.

Chính vì vậy, việc theo dõi và chăm sóc y tế khi có dấu hiệu bất thường là cực kỳ quan trọng, đặc biệt với trẻ nhỏ và người có sức khỏe yếu.

Phòng ngừa bệnh do virus Adeno gây ra

Phòng bệnh hơn chữa bệnh, câu nói này chưa bao giờ sai, nhất là với những virus có tốc độ lây lan cao như Adenovirus. Dưới đây là những biện pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả mà bạn nên thực hiện mỗi ngày:

• Giữ vệ sinh tay thường xuyên, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn hoặc sau khi tiếp xúc đồ vật nơi công cộng.
• Tránh tiếp xúc gần với người đang có dấu hiệu bệnh như sốt, ho, đau mắt đỏ, tiêu chảy.
• Không dùng chung đồ dùng cá nhân như khăn mặt, bàn chải, ly uống nước.
• Lau chùi, khử khuẩn bề mặt thường xuyên tiếp xúc: Tay nắm cửa, điều khiển, đồ chơi trẻ em.
• Đảm bảo ăn chín uống sôi, không dùng thực phẩm chưa rõ nguồn gốc.
• Tăng cường sức đề kháng bằng chế độ ăn uống đủ chất, ngủ đủ giấc, tập thể dục đều đặn.
• Đeo khẩu trang nơi công cộng, đặc biệt khi có dịch bùng phát.
• Giữ vệ sinh môi trường sống, đặc biệt là lớp học, nhà trẻ và khu sinh hoạt chung.

Hiện tại, chưa có vắc xin phòng ngừa Adenovirus phổ biến cho cộng đồng. Do đó, việc chủ động giữ gìn vệ sinh và nâng cao sức khỏe là giải pháp thiết thực và hiệu quả nhất.

Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về virus Adeno, mức độ nguy hiểm cũng như cách phòng tránh bệnh do loại virus này gây ra. Hãy luôn cảnh giác và bảo vệ sức khỏe của chính mình. Nếu thấy thông tin hữu ích, đừng quên chia sẻ cho người thân và bạn bè cùng biết nhé!