Vì sao hút thuốc lá gây ung thư phổi?

Sử dụng thuốc lá là nguyên nhân gây hơn 90% các ca ung thư phổi trên thế giới. Các nghiên cứu cho thấy có sự liên quan mật thiết với việc số người hút thuốc tăng. Ở những nhóm người không hút thuốc, bệnh ung thư phổi không phổ biến.

Tác hại của khói thuốc lá

Thuốc lá có nhiều tác hại đến sức khỏe không chỉ với người sử dụng mà còn đối với người xung quanh do trong khói thuốc lá có những chất độc như sau: 

Nicotine: Tương tự heroin và cocain, nicotine được xếp vào nhóm gây nghiện khi tác động lên hệ thần kinh trung ương với sự có mặt của các thụ thể nicotine trên các cấu trúc não. Nicotine có thể làm tăng huyết áp, nhịp tim, lưu lượng máu đến tim và thu hẹp động mạch (mạch máu dẫn máu từ tim). Chất này còn góp phần làm xơ cứng thành động mạch, dẫn đến nhồi máu cơ tim. Hóa chất này có thể tồn tại trong cơ thể từ 6-8 tiếng tùy thuộc vào tần suất hút thuốc lá.

Hắc Ín (Tar): Hắc ín còn gọi là nhựa thuốc lá, thường có màu đen quánh giống như nhựa đường. Hắc ín có tính chất dính, chất nhầy thường bám vào lông mao của phổi làm giảm chức năng của lông mao.

Monoxit Carbon (Khí CO): Là loại khí độc có nồng độ cao mà bạn sẽ hít phải khi dùng thuốc lá. Khi được hấp thụ vào máu, khí CO sẽ gắn với hemoglobine với ái lực mạnh hơn 20 lần oxy. Khí CO có khả năng làm giảm lượng oxy dùng để vận chuyển các tế bào hồng cầu; đồng thời còn làm tăng lượng cholesterol tích tụ ở thành trong của động mạch. 

Sử dụng thuốc lá là nguyên nhân gây hơn 90% các ca ung thư phổi trên thế giới.

Hậu quả là theo thời gian các động mạch sẽ bị xơ cứng lại dẫn đến các bệnh nguy hiểm cho sức khỏe chúng ta như bệnh tim, bệnh động mạch, thậm chí có thể là nhồi máu cơ tim.

Các phần tử nhỏ có trong khói thuốc: Ngoài những chất thường thấy trong khói thuốc lá, còn có hàng nghìn chất kích thích dạng khí hoặc dạng hạt không thể nhận biết bằng mắt thường. Các hạt nhỏ sẽ làm thay đổi cấu trúc niêm mạc phế quản, làm mất tế bào lông hút, giảm hiệu quả thanh lọc mang lại cảm giác long đờm sau khi sử dụng.

Các chất gây ung thư: Bên trong điếu thuốc lá có hơn 40 chất gây ung thư như HCN, Formaldehyde, chì, asen, benzen… Chúng tác động mạnh đến các tế bào bề mặt của đường hô hấp, gây ra tình trạng viêm nhiễm mãn tính, biến đổi tế bào dẫn đến những hậu quả khó lường.

Khói thuốc lá có khả năng gây ra khoảng 25 căn bệnh, trong đó có nhiều bệnh lý nguy hiểm.

Do chứa các thành phần nêu trên, khói thuốc lá có khả năng gây ra khoảng 25 căn bệnh, trong đó có nhiều bệnh lý nguy hiểm. Cụ thể, khói thuốc gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của phụ nữ mang thai và thai nhi, gây ung thư phổi, khí phế thũng, rụng tóc và đục nhân mắt. Thuốc lá gây ra 90% trường hợp ung thư phổi, 75% các trường hợp phổi tắc nghẽn mãn tính và 25% các trường hợp bệnh tim thiếu máu cục bộ.

Không riêng người trực tiếp hút thuốc có sức khỏe bị đe dọa mà ngay cả người hút thuốc lá thụ động cũng chịu ảnh hưởng nặng nề không kém. Ở người lớn, hút thuốc lá thụ động gây ung thư phổi, ung thư vú, các bệnh về tim mạch, bệnh động mạch vành, xơ vữa động mạch, dễ sinh non. Ở trẻ em, phơi nhiễm khói thuốc làm tăng nguy cơ mắc viêm đường hô hấp, viêm tai giữa, hen suyễn, kém phát triển chức năng phổi,...

Hút thuốc lá gây ung thư phổi như thế nào?

Ung thư phổi tại Việt nam được xếp đầu tiên trong danh sách 10 loại ung thư thường gặp ở cả nam giới và nữ giới; trong đó hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây ra căn bệnh hiểm ác này.

Chúng ta đều biết khi hít thở, không khí sẽ vào đường hô hấp trên qua mũi, miệng để được lọc, sưởi ấm và làm ẩm rồi sau đó mới đi qua khí quản để vào phổi. Tuy nhiên, khi bạn hút thuốc lá, khói thuốc sẽ đi vào bằng đường miệng, điều đó có nghĩa là người hút thuốc đã bỏ qua cơ chế bảo vệ thứ nhất là quá trình lọc ở mũi. Hậu quả việc này là người hút thuốc đã đưa vào cơ thể nhiều độc tố hơn.

Người hút thuốc lá thường sẽ bài tiết nhiều đờm hơn người không hút thuốc. Bên cạnh đó, hệ thống lông chuyển ở người hút thuốc bị liệt hoặc thậm chí đã bị phá hủy khiến cho khả năng đưa đờm ra khỏi đường hô hấp cũng kém hơn. 

Chính khói thuốc là nguyên nhân làm thay đổi cấu trúc các tuyến tiết nhầy cũng như thành phần của chất nhầy, ảnh hưởng đến khả năng bài tiết đờm của người hút thuốc. Một khi chất nhầy bị nhiễm nhiều chất độc hại từ khói thuốc bị giữ lại trong phổi nó sẽ cản trở sự lưu thông trao đổi không khí.

Hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư phổi.

Hút thuốc lá cũng làm tăng tính đáp ứng đường thở, khiến cho đường thở dễ bị co thắt, luồng khí hít vào và thở ra bị cản trở, tạo các tiếng ran rít, ran ngáy khi thở và có thể gây khó thở. Chưa kể, những người hút thuốc còn dễ bị nhiễm virus, vi khuẩn, dễ mắc lao phổi, bệnh phổi mạn tính, đặc biệt là bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.

Theo nhiều nghiên cứu, những người có thói quen hút thuốc lá sẽ có nguy cơ mắc ung thư phổi cao gấp 10 lần so với những người không hút thuốc. Hiện ở Việt Nam, ung thư phổi vẫn là căn bệnh có tỷ lệ tử vong hàng đầu vì bệnh thường được phát hiện muộn. 

Bỏ thuốc lá giảm đáng kể nguy cơ ung thư phổi

Đặt mục tiêu, lập kế hoạch rõ ràng

Cai thuốc lá là biện pháp tốt nhất để bạn cải thiện tình trạng cao huyết áp do hút thuốc. Tất nhiên, việc bỏ hút thuốc lá không hề dễ dàng, đặc biệt là đối với những người nghiện thuốc lá trong thời gian dài, lâu năm. Do đó, bạn cần phải đặt mục tiêu và tạo ra cam kết hàng ngày cũng như quyết tâm thực hiện đến cùng mục tiêu đã đề ra. Trong trường hợp cần thiết, bạn có thể nhờ người thân trợ giúp để có thêm quyết tâm cai thuốc lá.

Sau khi đã đặt ra mục tiêu rõ ràng, bạn cần phải dứt khoát vứt bỏ tất cả những thứ có liên quan đến việc thuốc lá trước nay, như gói thuốc lá, gạt tàn, bật lửa. Trong thời gian đầu cai thuốc, bạn sử dụng miếng dán nicotine theo chỉ dẫn của bác sĩ hoặc nhai kẹo cao su để giúp làm hạn chế cảm giác thèm hút thuốc. Đây là giai đoạn rất khó khăn để bạn giữ vững quyết tâm cai thuốc.

Chú động bỏ thuốc lá sớm để không hủy hoại sức khỏe và lá phổi.

Khiến bản thân bận rộn hơn 

Những lúc xem tivi, sau khi ăn hoặc khi trò chuyện cùng người khác,... là thời điểm bạn có cảm giác muốn hút thuốc. Bên cạnh đó, với không ít người khi cơ thể bị rơi vào trạng thái căng thẳng, stress hoặc suy nghĩ quá nhiều thì hút thuốc lá là giải pháp giúp cân bằng lại cảm xúc, tâm trạng cũng như tinh thần.

Nếu là người thuộc trong số trên, việc lập ra một kế hoạch khiến bản thân bận rộn hơn là một cách rất hay giúp bạn từ bỏ thuốc lá (ví dụ như bạn có thể tập luyện thể thao hoặc đi bộ sau khi ăn thay vì ngồi xem ti vi…).

Bài viết trên giúp bạn hiểu rõ hơn về việc vì sao hút thuốc lá gây ung thư phổi. Để có thể cai thuốc lá thì trên hết, việc giữ cho tâm trí luôn ổn định, nghỉ ngơi hợp lý, tránh stress, căng thẳng kéo dài là biện pháp hữu hiệu nhất. Hãy sử dụng triệt để quỹ thời gian của bạn vào việc mua sắm, ngắm cảnh, chơi thể thao hoặc tìm các sở thích khác như vẽ tranh, chơi đàn,... sẽ giúp bạn "quên" mất việc phải hút thuốc hoặc uống rượu bia.

Như Quỳnh

Nguồn tham khảo: Tổng hợp