Viêm gan siêu vi B là bệnh gì? Các con đường lây truyền của bệnh

Virus viêm gan siêu vi B (HBV) là tác nhân gây ra căn bệnh viêm gan siêu vi B. Virus này lây truyền qua nhiều con đường. Viêm gan siêu vi B có thể diễn biến âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng. Vậy viêm gan siêu vi B là bệnh gì? Có các con đường lây nhiễm nào? Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu những thông tin hữu ích về viêm gan siêu vi B trong bài viết này nhé!

Viêm gan siêu vi B là gì?

Viêm gan siêu vi B, hay còn được gọi là viêm gan B, là căn bệnh truyền nhiễm do virus viêm gan B (HBV) gây ra. Virus này thường lây truyền qua đường máu, quan hệ tình dục không an toàn và từ mẹ sang con. Sau khi xâm nhập vào cơ thể qua đường máu, virus sẽ tấn công và phá hủy tế bào gan, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. 

Đối với một số người, viêm gan B chỉ diễn ra trong vài tuần (giai đoạn cấp tính) và sau đó họ sẽ có miễn dịch với virus. Tuy nhiên, ở một số trường hợp khác, virus có thể tồn tại lâu dài trong cơ thể, dẫn đến tình trạng nhiễm mãn tính, có thể nguy cơ tử vong ở giai đoạn xơ gan và ung thư gan. Do đó, việc nhận thức đầy đủ về căn bệnh này là vô cùng quan trọng để có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Hãy chủ động tiêm vắc-xin viêm gan B, thực hành quan hệ tình dục an toàn và tránh tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc dịch cơ thể của người bệnh để bảo vệ bản thân và cộng đồng khỏi căn bệnh nguy hiểm này.

Viêm gan siêu vi B (HBV) hiện là một vấn đề sức khỏe toàn cầu vô cùng nhức nhối. Bệnh được xem là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến suy gan, xơ gan và ung thư gan, đặc biệt là ở giai đoạn mãn tính. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có tới 400 triệu người trên thế giới đang phải chung sống với căn bệnh này, trong đó 75% là người dân Châu Á. Tại Việt Nam, tình hình cũng không mấy khả quan khi tỷ lệ nhiễm HBV cao ngất ngưởng, lên đến 15%-20% dân số, tương đương với 10 -14 triệu người mắc bệnh. Căn bệnh này có thể biểu hiện ở cả giai đoạn cấp tính và mãn tính, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Triệu chứng thường gặp của viêm gan siêu vi B

Phần trên chúng ta đã biết viêm gan siêu vi B (HBV) là căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus HBV gây ra. Vậy bệnh có những triệu chứng thường gặp gì?

Viêm gan siêu vi B có thể tiến triển thành hai thể chính là cấp tính và mãn tính, mỗi thể lại có những đặc điểm và biểu hiện riêng biệt.

Viêm gan siêu vi B cấp tính:

• Thời gian: Kéo dài từ khi phơi nhiễm virus đến 6 tháng sau.
• Tỷ lệ người bệnh không có triệu chứng lên đến 70%, không có biểu hiện vàng da.
• Triệu chứng điển hình (30% bệnh nhân): Mệt mỏi, suy nhược, sốt nhẹ, đau đầu, buồn nôn, chán ăn, đau hạ sườn phải do gan to, vàng da xuất hiện sau 3-7 ngày và ngày càng tăng, nước tiểu sẫm màu, phân có thể bạc màu.
• Viêm gan thể tối cấp: Hiếm gặp (0.1% - 0.5%), có thể dẫn đến tử vong (60%) với các triệu chứng như thay đổi tri giác, phù não, rối loạn đông máu, suy đa cơ quan, hay hội chứng gan thận,...
• Giai đoạn hồi phục của viêm gan B cấp thường kéo dài khoảng 4-8 tuần. Trong giai đoạn này, các triệu chứng sẽ dần bớt đi, đặc biệt là vàng da sẽ giảm dần sau 2-4 tuần.

Viêm gan siêu vi B mãn tính:

• Đặc điểm: Bệnh kéo dài trên 6 tháng do virus HBV không bị tiêu diệt hoàn toàn bởi hệ miễn dịch.
• Triệu chứng: Thường không có triệu chứng hoặc chỉ có những biểu hiện không đặc hiệu như mệt mỏi, đau khớp.
• Giai đoạn xơ gan: Dấu hiệu sao mạch, vàng da, phù, bầm máu ngoài da. Tăng áp lực tĩnh mạch cửa, dẫn đến hình thành tuần hoàn bàng hệ, lách to và báng bụng.
• Giai đoạn ung thư gan: Có thể xảy ra mà không cần qua giai đoạn xơ gan.

Chẩn đoán viêm gan siêu vi B mạn tính

Các xét nghiệm máu đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán viêm gan B:

• Xét nghiệm HBsAg: Xét nghiệm HBsAg giúp phát hiện virus viêm gan B trong máu. Kết quả dương tính cho thấy người bệnh đã từng hoặc đang nhiễm virus, cần xét nghiệm thêm để xác định giai đoạn bệnh. Kết quả âm tính khẳng định người bệnh không bị nhiễm HBV. Để có kết quả chính xác nhất, nên thực hiện xét nghiệm 2-3 lần trong vòng 6 tháng.
• Xét nghiệm HBsAb (Anti-HBs): Xét nghiệm HBsAb giúp xác định khả năng miễn dịch với virus viêm gan B. Kết quả dương tính cho thấy người bệnh đã được tiêm vắc-xin hoặc đã từng nhiễm virus và có khả năng chống lại virus. Kết quả âm tính cảnh báo nguy cơ lây nhiễm HBV cao do thiếu khả năng miễn dịch. Xét nghiệm HBsAb thường được kết hợp với HBsAg để đánh giá hiệu quả vắc-xin và tình trạng miễn dịch của cơ thể.
• Xét nghiệm HBeAg: Xét nghiệm HBeAg giúp biết virus viêm gan B đang hoạt động hay không. Kết quả dương tính cho thấy virus đang nhân lên mạnh, nguy cơ lây nhiễm cao và cần điều trị tích cực. Kết quả âm tính là dấu hiệu tốt cho thấy virus đã được kiểm soát. Xét nghiệm HBeAg thường được kết hợp với HBsAg và HBV-DNA để theo dõi và đánh giá hiệu quả điều trị viêm gan B.
• Xét nghiệm Anti-HBc: Xét nghiệm Anti-HBc giúp xác định người bệnh có tiếp xúc với virus viêm gan B hay không. Kết quả dương tính cho thấy người bệnh đã từng hoặc đang nhiễm virus. Xét nghiệm Anti-HBc IgM và IgG giúp phân biệt giai đoạn bệnh. Kết quả âm tính khẳng định người bệnh không bị nhiễm HBV. Xét nghiệm Anti-HBc thường được sử dụng cùng các xét nghiệm khác để chẩn đoán và theo dõi bệnh hiệu quả.
• Xét nghiệm HBV-DNA: Xét nghiệm HBV-DNA giúp đánh giá mức độ hoạt động của virus viêm gan B. Nồng độ virus cao cảnh báo nguy cơ biến chứng cao và cần điều trị tích cực. Nồng độ virus thấp cho thấy virus đã được kiểm soát tốt. Xét nghiệm HBV-DNA đóng vai trò quan trọng trong theo dõi và điều trị bệnh viêm gan B hiệu quả.

Các con đường lây nhiễm viêm gan siêu vi B

Viêm gan siêu vi B có thể bị lây nhiễm qua các con đường sau:

Lây truyền theo chiều dọc (từ mẹ sang con)

Thời điểm lây nhiễm: Trong quá trình mang thai, sinh nở hoặc cho con bú. Nguy cơ lây nhiễm cao nhất xảy ra khi mẹ có mức độ virus cao (HBeAg dương tính, HBV DNA cao).

Con đường lây nhiễm: Máu và dịch tiết của mẹ trong quá trình sinh nở. Sữa mẹ (nếu mẹ có HBeAg dương tính).

Nguy cơ lây nhiễm:

• Trẻ sơ sinh sinh ra từ mẹ có HBeAg dương tính có nguy cơ lây nhiễm lên đến 90%.
• Trẻ sơ sinh sinh ra từ mẹ có HBeAg âm tính nhưng HBV DNA cao có nguy cơ lây nhiễm từ 20-30%.
• Trẻ sơ sinh sinh ra từ mẹ có HBeAg âm tính và HBV DNA thấp có nguy cơ lây nhiễm dưới 10%.

Lây truyền theo chiều ngang (từ người sang người)

Con đường lây nhiễm: Tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc dịch cơ thể của người bệnh. Quan hệ tình dục không an toàn. Tiếp xúc với dụng cụ y tế hoặc kim tiêm không tiệt trùng. Lây truyền từ mẹ sang con sau sinh (qua sữa mẹ).

Nguy cơ lây nhiễm: Nguy cơ lây nhiễm cao hơn ở những người có hành vi nguy cơ như sử dụng chung kim tiêm, bơm kim tiêm, dùng chung dụng cụ y tế cá nhân, quan hệ tình dục không an toàn. Tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể của người bệnh trong các thủ thuật y tế, nha khoa. Nguy cơ lây nhiễm thấp hơn ở những người có hệ miễn dịch khỏe mạnh.

Lưu ý:

• Virus HBV không lây truyền qua thức ăn, nước uống hoặc sử dụng chung các vật dụng thông thường như bát đũa, ly tách.
• Người bệnh viêm gan siêu vi B có thể lây truyền virus cho người khác ngay cả khi không có triệu chứng.
• Việc tiêm vắc-xin viêm gan B đầy đủ là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi căn bệnh này.

Qua bài viết trên, hy vọng bạn nắm rõ hơn về bệnh viêm gan siêu vi B. Nếu bạn nghi ngờ mình có bất kỳ triệu chứng nào trong các triệu chứng được liệt kê ở trên thì tốt nhất bạn nên đến bác sĩ để có biện pháp điều trị phù hợp.

Xem thêm:

• Bệnh viêm gan B có mấy loại? Chẩn đoán và điều trị viêm gan B như thế nào?