Vòng xoắn bệnh lý đái tháo đường và bệnh tim mạch: Hiểu rõ để phòng ngừa!

Mặc dù bản thân bệnh tiểu đường không trực tiếp gây tử vong, nhưng các biến chứng tim mạch do bệnh này gây ra lại vô cùng nguy hiểm và là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong ở bệnh nhân tiểu đường. Theo thống kê, tỷ lệ tử vong do biến chứng tim mạch ở bệnh nhân tiểu đường lên tới 70%, cao hơn nhiều so với người bình thường. Cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu vòng xoắn bệnh lý đái tháo đường và bệnh tim mạch trong bài viết dưới đây.

Vòng xoắn bệnh lý đái tháo đường và bệnh tim mạch

Vòng xoắn bệnh lý đái tháo đường và bệnh tim mạch là gì? Đây là một vấn đề được nhiều người quan tâm. Theo dõi những thông tin dưới đây để giải đáp được thắc mắc này.

Bệnh nhân đái tháo đường có nguy cơ mắc các biến chứng tim mạch cao gấp nhiều lần so với người bình thường. Theo thống kê, nguy cơ hẹp hoặc tắc động mạch vành ở bệnh nhân đái tháo đường cao gấp 3 lần, và hơn 75% bệnh nhân đái tháo đường phải nhập viện vì các biến chứng tim mạch.

Cơ chế chính dẫn đến các biến chứng tim mạch ở bệnh nhân đái tháo đường là do tổn thương sớm ở tế bào nội mạc, lớp tế bào mỏng manh lót bên trong lòng mạch. Khi chức năng nội mạc bị rối loạn, các yếu tố nguy cơ như cholesterol dễ dàng tích tụ, hình thành các mảng vữa xơ động mạch. Mảng vữa xơ phát triển nhanh chóng, làm hẹp lòng mạch, dẫn đến tình trạng thiếu máu cục bộ mạn tính ở các cơ quan, biểu hiện như đau thắt ngực.

Ngoài ra, tổn thương nội mạc còn tạo điều kiện cho sự hình thành cục huyết khối, gây tắc mạch cấp tính, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như nhồi máu não, nhồi máu cơ tim, đe dọa tính mạng người bệnh.

Yếu tố nguy cơ gây bệnh tim mạch ở nhóm bệnh nhân đái tháo đường

Bệnh nhân đái tháo đường có nguy cơ mắc các biến chứng tim mạch cao hơn nhiều so với người bình thường. Các yếu tố làm gia tăng nguy cơ này bao gồm:

• Tăng huyết áp: Huyết áp cao làm tổn thương thành mạch máu, dẫn đến xơ vữa động mạch. Xơ vữa động mạch lại làm hẹp lòng mạch, khiến tim phải hoạt động nhiều hơn để bơm máu, từ đó làm tăng huyết áp.
• Rối loạn mỡ máu: Mức cholesterol cao cũng là yếu tố nguy cơ tim mạch. Bệnh nhân đái tháo đường thường có mức cholesterol LDL (xấu) cao và cholesterol HDL (tốt) thấp.
• Béo phì và thừa cân: Béo phì và thừa cân làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
• Tiền sử gia đình có bệnh tim mạch: Nếu trong gia đình bạn có người mắc bệnh tim mạch, bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm tổn thương thành mạch máu và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

Với những nguy cơ tiềm ẩn này, bệnh nhân đái tháo đường cần đặc biệt quan tâm đến sức khỏe tim mạch của mình bằng cách:

• Theo dõi thường xuyên các biểu hiện của cơ thể: Chú ý đến các dấu hiệu cảnh báo như đau thắt ngực, khó thở, mệt mỏi, vã mồ hôi... để phát hiện sớm các biến chứng tim mạch.
• Kiểm soát tốt đường huyết: Duy trì mức đường huyết trong phạm vi an toàn theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Kiểm soát huyết áp: Huyết áp nên được kiểm soát dưới 135/85 mmHg.
• Kiểm soát mỡ máu: Sử dụng thuốc điều trị mỡ máu theo chỉ định của bác sĩ.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Giảm cân nếu bạn thừa cân hoặc béo phì.
• Bỏ hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
• Chế độ ăn uống hợp lý: Hạn chế thức ăn giàu chất béo bão hòa, cholesterol, đường; tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt.
• Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên: Ít nhất 30 phút mỗi ngày, hầu hết các ngày trong tuần.
• Giảm căng thẳng: Căng thẳng có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
• Uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ: Tuân thủ đúng liều lượng và thời gian sử dụng thuốc.

Ngoài ra, bệnh nhân đái tháo đường nên đi khám sức khỏe định kỳ để được theo dõi và điều trị kịp thời các biến chứng tim mạch.

Chế độ dinh dưỡng và phòng ngừa bệnh tim mạch

Bệnh tim mạch là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên thế giới. Tuy nhiên, bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách thực hiện những thay đổi đơn giản trong lối sống và chế độ dinh dưỡng của mình.

Chế độ dinh dưỡng

Thực phẩm tốt cho tim mạch:

• Rau xanh: Cung cấp ít calo, giàu chất xơ, tạo cảm giác no lâu, và là nguồn cung cấp kali, magie tự nhiên quan trọng cho việc kiểm soát huyết áp. Ăn nhiều rau xanh giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và duy trì cân nặng hợp lý.
• Quả mọng: Trong quả mọng chứa nhiều chất chống oxy hóa anthocyanin tự nhiên như mâm xôi, dâu tây, việt quất, cherry,… giúp cơ thể tăng cường hệ miễn dịch, chống lại tình trạng viêm, ung thư hay các bệnh lý tim mạch.
• Trái cây họ cam quýt, táo: Giàu chất xơ hòa tan, giúp giảm lượng cholesterol xấu như LDL, giảm huyết áp và giảm viêm.
• Bơ: Chất béo không bão hòa trong quả bơ rất tốt cho tim mạch, nó giúp giảm cholesterol, giảm nguy cơ mắc bệnh tim và hội chứng chuyển hóa.
• Hạnh nhân, quả óc chó, hạt chia, hạt lanh: Chứa nhiều khoáng chất, vitamin, chất xơ, omega-3 giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, duy trì cholesterol tốt, giảm cholesterol xấu, chống viêm, kiểm soát huyết áp.
• Cá hồi, cá thu, cá mòi và cá ngừ: Chứa nhiều acid béo omega-3 có lợi cho sức khỏe tim mạch, giúp giảm mức cholesterol toàn phần, giảm triglycerid máu, giảm đường huyết lúc đói và huyết áp. Nên ăn cá ít nhất 3 lần/tuần.
• Ngũ cốc nguyên hạt (lúa mì nguyên hạt, gạo lứt, yến mạch, lúa mạch, kiều mạch, quinoa): Bổ sung chất xơ, magie, sắt, selen, kali, vitamin nhóm B… giúp cải thiện hệ tiêu hóa, hỗ trợ giảm cân, kiểm soát lượng đường trong máu và tăng cường sức khỏe tim mạch.
• Dầu olive: Chứa nhiều chất chống oxy hóa, acid béo không bão hòa đơn làm giảm viêm, giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính, cải thiện sức khỏe tim mạch, giảm huyết áp.
• Sữa và các chế phẩm sữa ít béo, tách béo: Cung cấp canxi giúp xương chắc khỏe, điều hòa hoạt động của natri và kali qua màng tế bào, làm giãn cơ trơn mạch máu đồng thời giảm áp lực động mạch.

Thực phẩm không tốt cho tim mạch:

• Ngũ cốc tinh chế (bột mì trắng, gạo trắng, bánh mì trắng, nhiều loại bánh mì, ngũ cốc, bánh quy giòn, món tráng miệng và bánh ngọt): Là loại ngũ cốc đã được loại bỏ cả cám và mầm cũng như nhiều chất dinh dưỡng như chất xơ hay vitamin. Chế độ ăn nhiều ngũ cốc tinh chế có liên quan đến bệnh tim mạch và bệnh đái tháo đường type 2. Do đó cần loại bỏ những chất này ra khỏi chế độ ăn uống hằng ngày để phòng ngừa các biến chứng tim mạch một cách tốt nhất.
• Nước ngọt: Trong nước ngọt có chứa một lượng lớn đường, điều này dẫn đến việc dễ bị tăng cân nhiều hơn, tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2, bệnh tim mạch, tăng huyết áp.
• Thực phẩm chế biến sẵn: Như giò, chả, xúc xích, lạp xưởng, thịt xông khói… và thức ăn nhanh (gà rán, khoai tây chiên...). Chứa nhiều chất béo bão hòa và muối làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, rối loạn lipid, tăng huyết áp, ung thư…
• Rượu bia: Khi uống nhiều, các chất chuyển hóa của rượu có khuynh hướng tổng hợp thành chất béo dẫn đến tăng huyết áp, bệnh tim mạch, rối loạn lipid máu, tế bào thần kinh, đột quỵ, tổn thương tế bào gan. Vì vậy, cần hạn chế tối đa sử dụng các loại thức uống có cồn.

Biện pháp phòng ngừa

Dưới đây là một số thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh tim mạch:

• Bỏ hút thuốc lá: Hút thuốc lá là một trong những yếu tố nguy cơ cao nhất dẫn đến bệnh tim mạch. Hóa chất độc hại trong thuốc lá làm tổn thương thành mạch máu, tăng nguy cơ hình thành cục máu đông và dẫn đến nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Bỏ thuốc lá là việc quan trọng nhất bạn có thể làm để bảo vệ sức khỏe tim mạch của mình.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và các thực phẩm ít chất béo bão hòa và cholesterol. Hạn chế thức ăn chế biến sẵn, thức ăn nhanh và đồ ngọt. Chế độ ăn uống lành mạnh giúp kiểm soát cân nặng, huyết áp, cholesterol và lượng đường trong máu - tất cả đều là những yếu tố nguy cơ tiềm ẩn của bệnh tim mạch.
• Tập thể dục thường xuyên: Hoạt động thể chất ít nhất 30 phút mỗi ngày, hầu hết các ngày trong tuần. Tập thể dục giúp tăng cường sức khỏe tim mạch, giảm huyết áp, cholesterol và nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
• Kiểm soát cân nặng: Duy trì cân nặng hợp lý bằng cách kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên. Thừa cân hoặc béo phì làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
• Quản lý căng thẳng: Căng thẳng có thể góp phần làm tăng huyết áp và nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Hãy tìm cách để thư giãn và giảm căng thẳng, chẳng hạn như yoga, thiền hoặc dành thời gian cho sở thích yêu thích.
• Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ 7 - 8 tiếng mỗi đêm giúp cơ thể phục hồi và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
• Khám sức khỏe định kỳ: Đi khám sức khỏe định kỳ để theo dõi sức khỏe tim mạch và phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn. Bác sĩ có thể đưa ra lời khuyên cụ thể để giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Bằng cách thực hiện những thói quen sinh hoạt lành mạnh này, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh tim mạch và cải thiện sức khỏe tổng thể của mình. Hãy nhớ rằng, không bao giờ là quá muộn để bắt đầu thực hiện những thay đổi tích cực cho sức khỏe của bạn.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn đọc hiểu hơn về vòng xoắn bệnh lý đái tháo đường và bệnh tim mạch. Hai căn bệnh mãn tính này nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của con người. Hãy đến gặp bác sĩ nếu nhận thấy dấu hiệu bất thường và bệnh nhân đái tháo đường nên đi khám sức khỏe định kỳ để được theo dõi và điều trị kịp thời các biến chứng tim mạch.