Xét nghiệm CA 19-9 là gì? Ý nghĩa của xét nghiệm CA 19-9

Qua bài viết dưới đây, hãy cùng Nhà Thuốc Long Châu tìm hiểu về vài trò của xét nghiệm CA 19-9 và ý nghĩa trong chẩn đoán ung thư tụy.

Tổng quan về ung thư tụy

Ung thư tụy là gì?

Ung thư tụy xuất hiện khi các tế bào trong tuyến tụy bắt đầu phát triển quá mức, vượt quá sự kiểm soát tự nhiên và hình thành một khối u.

Các loại ung thư tụy phổ biến nhất thường xuất phát từ tuyến ngoại tiết và được biết đến là carcinom tuyến của tụy. Carcinom tuyến của tụy là một trong những loại ung thư có khả năng xâm lấn cao nhất. Đến thời điểm chẩn đoán, hầu hết các trường hợp ung thư đã lan sang các vị trí khác trong cơ thể. Đối với ung thư tuyến của tụy, khả năng đáp ứng với điều trị nội khoa thường rất thấp, và phẫu thuật là lựa chọn duy nhất có khả năng chữa trị hoàn toàn.

Ung thư tụy mặc dù là một căn bệnh hiếm, nhưng lại rất nguy hiểm do khó phát hiện và khó điều trị, với tỷ lệ tử vong cao. Đa số bệnh nhân ung thư tụy sau khi phẫu thuật chỉ sống được khoảng 2 - 3 năm, và tỷ lệ tái phát sau phẫu thuật là khá cao. Đối với những bệnh nhân ở giai đoạn cuối không thể CAn thiệp bằng phẫu thuật, hầu hết họ chỉ sống được ít hơn 1 năm sau khi được chẩn đoán bệnh.

Dấu hiệu cảnh báo mắc ung thư tụy

Trừ khi có nguy cơ cao và được thăm khám định kỳ để kiểm tra, phần lớn các trường hợp ung thư tụy được phát hiện khi bệnh đã phát triển. Khi xuất hiện các dấu hiệu sau đây, việc thăm bác sĩ là cực kỳ quan trọng. Nếu có nghi ngờ về ung thư tụy, bác sĩ có thể yêu cầu thêm các xét nghiệm máu và hình ảnh.

Các triệu chứng có thể gặp phải ở ung thư tụy bao gồm:

• Sụt cân.
• Buồn nôn, nôn nhiều.
• Nước tiểu sậm màu, phân mỡ hoặc phân bạc màu.
• Da và mắt có thể trở nên vàng (với mức độ nặng có thể gây ngứa).
• Khó tiêu (ợ chua, ợ nóng, đầy bụng...).
• Đau bụng hoặc đau lưng.
• Viêm tụy.
• Đường huyết khó kiểm soát.
• Bệnh đái tháo đường mới được chẩn đoán.
• Huyết khối tĩnh mạch sâu mới được phát hiện (cục máu đông trong tĩnh mạch hai chân).
• Thuyên tắc phổi mới được phát hiện (cục máu đông trong phổi làm tắc mạch máu phổi).

Tìm hiểu về CA 19-9 trong xét nghiệm CA 19-9 chẩn đoán ung thư tụy

Kháng nguyên ung thư CA 19-9, còn được biết đến là cancer antigen 19-9 hoặc carbohydrate antigen 19-9, thường được gọi là kháng nguyên ung thư đường tiêu hóa GICA (gastrointestinal cancer antigen). Chức năng chính của CA 19-9 là hỗ trợ trong việc chẩn đoán sớm, theo dõi hiệu quả điều trị, phát hiện tái phát, và đánh giá tiên lượng của ung thư tụy. Trong quá trình chẩn đoán thực tế, sự kết hợp giữa các triệu chứng tắc tuỵ hoặc tắc mật và việc đo lường mức độ CA 19-9 (carbohydrate antigen 19-9) trong máu có giá trị cao giúp xác định ung thư tuyến tụy thay vì các khối u lành tính.

CA 19-9 thường được sản xuất và tiết ra bởi các tế bào biểu mô của các tuyến tiêu hóa và hô hấp như tuyến tụy, mật, dạ dày, túi mật, đại tràng, nội mạc tử cung, tuyến nước bọt, tuyến tiền liệt, và nhiều nơi khác. Do đó, mức độ CA19-9 trong huyết tương có thể tăng lên trong một số loại ung thư như ung thư tụy, gan, mật, dạ dày, đại trực tràng, buồng trứng, và cũng có thể tăng trong một số bệnh lành tính như tắc mật, viêm đường mật, viêm ruột, viêm tụy cấp hoặc mãn tính.

Xét nghiệm CA 19-9 là gì?

Bác sĩ thường chỉ định xét nghiệm định lượng CA 19-9 khi cần chẩn đoán sớm, đánh giá hiệu quả điều trị, và đánh giá tiên lượng nguy cơ tái phát đối với bệnh nhân mắc bệnh ung thư tuỵ.

Xét nghiệm dấu ấn ung thư CA 19-9 có độ nhạy từ 79 đến 81% và độ đặc hiệu từ 82 đến 90% trong việc chẩn đoán ung thư tụy ở những bệnh nhân có các triệu chứng nghi ngờ. Với ngưỡng giá trị là 37 U/mL, độ nhạy chẩn đoán ung thư tụy là 81% (68% - 93%), độ đặc hiệu là 90% (76% - 100%). Tuy nhiên, khi mức độ CA 19-9 tăng lên vượt quá 1000 U/mL, độ nhạy chẩn đoán ung thư tụy giảm xuống 41% (68% - 93%), trong khi độ đặc hiệu tăng lên đến 99,8%.

Ý nghĩa của xét nghiệm CA 19-9

CA 19-9 có thể được xác định trong huyết thanh và dịch tụy. Đây là chất chỉ số có giá trị đặc biệt quan trọng đối với ung thư tụy và có thể mang lại những lợi ích như sau:

• Hỗ trợ trong quá trình chẩn đoán ung thư tụy.
• Phân biệt các giai đoạn của bệnh để xác định phương pháp điều trị thích hợp và theo dõi hiệu quả điều trị ung thư tụy: Nồng độ CA 19-9 có quan hệ với kích thước của khối u. Khi khối u phát triển, nồng độ CA 19-9 tăng lên. Dựa vào kết quả của chỉ số này, bác sĩ có thể phân biệt giai đoạn của bệnh.
• Theo dõi nguy cơ tái phát bệnh ung thư tụy: Khi nồng độ CA 19-9 tăng, nguy cơ tái phát ung thư tụy cũng tăng lên. Ngược lại, khi nồng độ CA 19-9 giảm, nguy cơ tái phát ung thư tụy sẽ giảm xuống.

Kết quả xét nghiệm CA 19-9 phản ánh điều gì?

Nếu bạn đang được điều trị ung thư, bạn có thể được kiểm tra nhiều lần trong quá trình điều trị. Bác sĩ điều trị của bạn sẽ xem xét tất cả các kết quả kiểm tra của bạn để xem mức CA 19-9 của bạn đã thay đổi như thế nào. Kết quả có thể rơi vào những trường hợp sau:

• Mức CA 19-9 tăng lên: Điều này có thể có nghĩa là khối u đang phát triển hoặc việc điều trị không hiệu quả. Nhiều xét nghiệm cần thực hiện hơn để xác định chắc chắn.
• Mức CA 19-9 giảm: Điều này có thể có nghĩa là khối u giảm hoặc ngừng phát triển và điều trị phù hợp và có hiệu quả.
• Mức CA 19-9 không thay đổi: Điều này có thể có nghĩa là tình trạng bệnh đang ổn định.
• Mức CA 19-9 giảm sau khi điều trị, nhưng tăng sau đó: Điều này có thể có nghĩa là ung thư đã trở lại hoặc phát triển. Bạn sẽ cần nhiều xét nghiệm hơn để kiểm tra xem ung thư có thực sự gây ra mức CA 19-9 cao hơn hay không.

Nếu bạn không bị ung thư nhưng kết quả xét nghiệm của bạn cho thấy mức CA 19-9 cao, bác sĩ sẽ chỉ định thêm những xét nghiệm đồng thời khác để tìm kiếm nguyên nhân gây nên sự tăng CA 19-9. Một số bệnh ngoài ung thư tụy có thể gây tăng CA 19-9 như:

• Viêm tụy;
• Viêm tuyến tụy;
• Sỏi mật;
• Bệnh ống mật, bao gồm tắc nghẽn hoặc nhiễm trùng;
• Bệnh gan;
• Xơ nang.

Bài viết trên đã cung cấp cho bạn đọc về tổng quan bệnh ung thư tụy, vai trò và ý nghĩa của xét nghiệm CA 19-9. Hi vọng bài viết về xét nghiệm CA 19-9 đã mang đến nhiều thông tin hữu ích cho bạn.

Xem thêm: Xét nghiệm amylase là gì? Ý nghĩa của các giá trị nồng độ amylase