Xét nghiệm xeton là gì? Hướng dẫn đọc kết quả xét nghiệm xeton

Thông thường, các tế bào trong cơ thể sử dụng glucose từ máu làm nguồn năng lượng chính. Tuy nhiên, khi không đủ glucose hoặc không thể sử dụng glucose, cơ thể sẽ chuyển sang phân hủy chất béo, dẫn đến sản xuất xeton. Xeton sau đó có thể tích tụ trong máu và được bài tiết qua nước tiểu.

Xét nghiệm xeton là gì?

Xét nghiệm xeton trong nước tiểu là một phương pháp đo lường nồng độ xeton, một loại axit sản sinh ra khi cơ thể phân hủy chất béo để tạo năng lượng khi không có đủ glucose từ máu. Việc tích tụ xeton trong cơ thể có thể dẫn đến tình trạng nhiễm toan xeton, một trạng thái có thể nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời.

Các tế bào trong cơ thể thường sử dụng glucose từ máu để cung cấp năng lượng. Tuy nhiên, khi không có đủ glucose, cơ thể sẽ chuyển sang phân hủy chất béo, tạo ra xeton như một sản phẩm phụ. Xeton có thể tích tụ trong máu và được bài tiết qua nước tiểu.

Mức độ xeton trong nước tiểu thường có sự biến đổi và có mức độ bình thường. Tuy nhiên, nồng độ xeton cao trong nước tiểu có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn. Nhiễm toan xeton, chẳng hạn như diabetic ketoacidosis (DKA) là một biến chứng nguy hiểm của tiểu đường, thường cần phải cấp cứu ngay lập tức do sự tích tụ nhiều xeton trong máu.

Việc thực hiện xét nghiệm xeton trong nước tiểu có thể giúp phát hiện sớm mức xeton cao, đặc biệt là ở những người có tiểu đường, từ đó giúp điều trị kịp thời và giảm nguy cơ các biến chứng nghiêm trọng.

Khi nào cần thực hiện xét nghiệm xeton?

Bạn nên thực hiện xét nghiệm xeton niệu trong các trường hợp sau đây, đặc biệt là khi có bệnh tiểu đường loại 1 hoặc loại 2 và có những dấu hiệu nghi ngờ về nhiễm toan xeton:

• Đường huyết cao: Nếu mức đường trong máu của bạn cao hơn 250 miligam mỗi decilit (mg/dL), đây là một chỉ số cần phải thực hiện xét nghiệm xeton niệu.
• Triệu chứng nghi ngờ: Nếu bạn bị các triệu chứng như buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, hoặc lú lẫn, đây có thể là dấu hiệu của một sự tích tụ xeton quá mức trong cơ thể.
• Các triệu chứng khác: Khó thở, mệt mỏi cả ngày, buồn ngủ, tiêu chảy không lường trước, hoặc các triệu chứng của nhiễm trùng có thể là dấu hiệu khác bạn nên cân nhắc đến xét nghiệm xeton niệu.
• Thói quen sinh hoạt: Ăn ít carbohydrate hoặc uống nhiều rượu cũng có thể làm gia tăng nguy cơ tích tụ xeton, đặc biệt là khi kết hợp với bệnh tiểu đường.

Việc thực hiện xét nghiệm xeton niệu sẽ giúp cho bác sĩ đánh giá chính xác tình trạng sức khỏe của bạn và đưa ra phương án điều trị phù hợp.

Quy trình thực hiện xét nghiệm xeton

Để chuẩn bị cho xét nghiệm xeton niệu, bạn cần tuân theo các bước sau đây để đảm bảo kết quả chính xác và tránh nhiễm trùng mẫu:

Chuẩn bị trước xét nghiệm: Bạn không cần phải nhịn ăn hoặc uống trong khoảng thời gian cụ thể trước khi làm xét nghiệm xeton niệu. Tuy nhiên, có thể cần ngừng sử dụng một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.

Bộ dụng cụ xét nghiệm: Bộ dụng cụ xét nghiệm xeton niệu có sẵn tại hầu hết các hiệu thuốc và không cần toa bác sĩ. Nếu bạn được yêu cầu tự thực hiện xét nghiệm tại nhà, hãy tham khảo chỉ định của bác sĩ về dụng cụ xé nghiệm.

Thực hiện xét nghiệm tại nhà: Xét nghiệm nước tiểu tại nhà rất đơn giản và có thể mang lại kết quả chính xác, miễn là bạn tuân thủ đúng các hướng dẫn sau:

• Rửa tay kỹ bằng xà phòng và nước, sau đó lau khô.
• Mở bộ dụng cụ xét nghiệm mà không chạm vào bên trong hộp.
• Làm sạch vùng sinh dục bằng khăn lau vô trùng theo hướng dẫn sau:
• Đối với nam giới, lau sạch dương vật toàn bộ. Nếu bị hẹp bao quy đầu, hãy kéo nó lại trước.
• Đối với nữ giới, tách môi âm hộ và lau sạch các mặt bên trong từ trước ra sau.
• Bỏ đi dòng nước tiểu đầu, sau đó hứng nước tiểu giữa dòng vào lọ chứa mẫu.
• Đảm bảo không để lọ chứa chạm vào cơ thể của bạn khi thu thập nước tiểu.
• Đậy nắp lọ chứa kín và gửi mẫu theo hướng dẫn cụ thể.
• Sử dụng que thử: Nếu làm xét nghiệm tại nhà, bạn sẽ sử dụng một gói que thử đi kèm. Giữ que thử trong nước tiểu hoặc nhúng vào cốc nước tiểu đã thu thập được. Sự thay đổi màu sắc trên que thử sẽ cho biết có xeton có mặt hay không. Làm theo hướng dẫn đi kèm để đảm bảo kết quả chính xác.

Hướng dẫn đọc kết quả xét nghiệm xeton

Để giúp bạn hiểu rõ hơn về kết quả xét nghiệm xeton niệu, dưới đây là hướng dẫn chi tiết:

Kết quả bình thường:

Nếu đường huyết của bạn trong phạm vi an toàn và bạn không nhịn đói quá lâu trước khi xét nghiệm, việc có xeton trong nước tiểu có thể là bình thường. Tuy nhiên, nếu bạn mắc bệnh tiểu đường, việc theo dõi cả xeton và đường huyết là rất quan trọng, ngay cả khi bạn đang nhịn đói.

Kết quả âm tính: Đây là kết quả bình thường, có nghĩa là không có xeton được phát hiện trong nước tiểu của bạn.

Dãy giá trị bình thường có thể có sự khác biệt nhỏ giữa các phòng thí nghiệm khác nhau. Điều này có thể do sự khác nhau trong các phương pháp đo và các loại mẫu được kiểm tra. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, hãy hỏi bác sĩ để được giải thích rõ hơn về kết quả xét nghiệm của bạn.

Kết quả bất thường:

Một kết quả bất thường có nghĩa là có xeton trong nước tiểu của bạn. Kết quả này thường được phân loại như sau:

• Nhẹ: Dưới 20 mg/dL.
• Trung bình: Từ 30 đến 40 mg/dL.
• Nặng: Trên 80 mg/dL.

Xeton tích tụ khi cơ thể cần phân hủy chất béo và axit béo để sử dụng làm nhiên liệu, điều này thường xảy ra khi cơ thể không đủ glucose để cung cấp năng lượng.

Nguyên nhân:

Nhiễm toan xeton do tiểu đường (DKA): Đây là một trường hợp khẩn cấp, đe dọa tính mạng đặc biệt đối với những người mắc bệnh tiểu đường. DKA xảy ra khi cơ thể không thể sử dụng glucose làm nguồn nhiên liệu do thiếu insulin.

Các nguyên nhân khác có thể bao gồm:

• Nhịn ăn hoặc chán ăn (rối loạn ăn uống).
• Chế độ ăn giàu protein hoặc ít carbohydrate.
• Nôn mửa kéo dài (ví dụ như trong thai kỳ sớm).
• Các bệnh cấp tính hoặc nghiêm trọng như nhiễm trùng máu hoặc bỏng.
• Sốt cao.
• Tuyến giáp hoạt động quá mức (cường giáp).
• Cho con bú mà không đủ lượng dinh dưỡng.
• Sử dụng thuốc ức chế đồng vận chuyển natri-glucose-2 (thuốc ức chế SGLT-2).

Nếu bạn có kết quả xét nghiệm xeton bất thường, tham khảo ngay ý kiến bác sĩ để được đánh giá chi tiết và điều trị kịp thời.

Hy vọng qua nội dung bài viết bạn đã có thêm thông tin về xét nghiệm xeton là gì? Hướng dẫn đọc kết quả xét nghiệm xeton. Xét nghiệm xeton nhằm đánh giá bạn có đang kiểm soát bệnh đái tháo đường tốt không.