Bệnh bò điên: Triệu chứng, nguyên nhân và điều trị

Bệnh bò điên hay bệnh Creutzfeldt-Jakob là một bệnh truyền nhiễm hiếm gặp khiến não bị thoái hóa. Bệnh tiến triển nhanh chóng, có khả năng lây truyền và luôn gây tử vong. Nhiễm trùng bệnh bò điên thường dẫn đến tử vong trong vòng 1 năm từ khi phát bệnh.

Có các phân nhóm khác nhau của bệnh, bao gồm:

• CJD lẻ tẻ: Đây là loại bệnh phổ biến nhất, chiếm khoảng 85% trường hợp, xảy ra không rõ nguyên nhân. Độ tuổi khởi phát cao nhất là từ 55 đến 75 tuổi. Thời gian sống trung bình là từ 4 đến 8 tháng và 90% người bệnh tử vong trong vòng 1 năm.
• CJD di truyền/gia đình: Đây là loại phổ biến thứ hai, chiếm khoảng 15% trường hợp. Có thể có tiền căn gia đình và xét nghiệm đột biến gen dương tính. Do đột biến gen trội trên nhiễm sắc thể thường ở gen PRNP mã hóa protein prion.
• CJD mắc phải: Thường lây truyền qua đường ăn uống từ người hoặc động vật. Thông qua một số phẫu thuật, sự lây truyền có thể xảy ra khi tiếp xúc với não hoặc mô thần kinh bị nhiễm bệnh. Chỉ chiếm ít hơn 1% trường hợp, thường gặp ở người trẻ, tuổi trung bình là 29.
• CJD biến thể: Mắc phải do ăn phải thịt nhiễm bệnh bò điên (Mad Cow Disease) hay còn gọi là bệnh não xốp ở bò (Bovine Spongiform Encephalopathy).

Bệnh tiến triển nhanh chóng, tổng cộng 70% người được chẩn đoán sẽ tử vong trong vòng 1 năm. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), năm 2020 có khoảng 538 trường hợp tử vong vì bệnh này.

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh bò điên

Các triệu chứng của bệnh bò điên thường bắt đầu ở mức khó có thể nhận thấy và sau đó tiến triển nhanh chóng, bao gồm:

• Sa sút trí tuệ;
• Mất thăng bằng hoặc phối hợp;
• Thay đổi về tính cách và hành vi;
• Nhầm lẫn hoặc mất phương hướng;
• Co giật;
• Mất khối lượng cơ, yếu và run;
• Mất ngủ;
• Khó nói;
• Suy giảm thị lực hoặc mù lòa;
• Trầm cảm;
• Hôn mê;
• Tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh bò điên

Bệnh bò điên gây ảnh hưởng đáng kể đến não và cơ thể của người bệnh, có biểu hiện tiến triển nhanh chóng. Người bệnh thường tránh xa bạn bè và gia đình, mất khả năng nhận biết, mất khả năng tự chăm sóc bản thân và cuối cùng rơi vào trạng thái hôn mê.

Bất chấp tất cả những tiến bộ đã giúp hiểu được tiến triển của bệnh bò điên, tiên lượng bệnh vẫn cực kỳ kém, tỷ lệ tử vong là 100%.

Các nguyên nhân tử vong thường gặp nhất ở người mắc bệnh bò điên bao gồm:

• Viêm phổi;
• Suy tim;
• Nhiễm trùng khác.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn hoặc người thân gặp bất cứ triệu chứng nào nghi ngờ mắc bệnh bò điên, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị. Mặc dù không có phương pháp điều trị cụ thể và tử vong là điều không thể tránh khỏi, nhưng các chuyên gia có thể tư vấn và giúp đỡ chăm sóc giảm nhẹ thích hợp.

CJD thuộc họ bệnh prion hoặc bệnh não xốp dạng lây truyền, có thể gây ra một số rối loạn thoái hóa thần kinh, gây tử vong ở người và động vật.

Tác nhân lây nhiễm là “prion”, một loại protein có thể lây qua tiếp xúc trực tiếp với mô bị nhiễm bệnh, hoặc thông qua việc di truyền một đột biến gen protein prion trong gia đình. Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp CJD đều lẻ tẻ (không rõ nguyên nhân).

Trong đó, như đã đề cập ở trên, có các phân loại khác nhau của bệnh CJD, và có bằng chứng mạnh mẽ cho rằng tác nhân gây ra bệnh bò điên ở động vật (Mad Cow Disease - Bovine Spongiform Encephalopathy: BSE) cũng là nguyên nhân gây ra một dạng CJD ở người, được gọi là CJD biến thể.

Bệnh bò điên ở động vật gây ảnh hưởng đến gia súc ở Anh chủ yếu vào những năm 1990 và đầu năm 2000. CJD biến thể lần đầu tiên xuất hiện ở người vào năm 1994 đến 1996, khoảng 1 thập kỷ sau khi con người lần đầu tiên tiếp xúc lâu dài với bò có khả năng bị nhiễm bệnh bò điên.