Ứ dịch vòi trứng và những điều cần biết

Ứ dịch vòi trứng là bệnh lý gì?

Ứ dịch vòi trứng là tình trạng dịch tích tụ trong một hoặc cả hai ống dẫn trứng gây ra tắc nghẽn. Nếu cả hai ống dẫn trứng đều bị tắc bởi ứ dịch vòi trứng sẽ xảy ra hiện tượng vô sinh.

Ống dẫn trứng kéo dài từ tử cung đến buồng trứng. Mỗi tháng trong chu kỳ kinh nguyệt, buồng trứng sản sinh ra trứng di chuyển qua ống dẫn trứng. Ống dẫn trứng khỏe mạnh cung cấp một lối đi mở cho trứng và tinh trùng kết hợp (thụ tinh). Trứng đã thụ tinh hoặc phôi sẽ di chuyển theo cùng một con đường dẫn đến tử cung. Từ đó, phôi thai có thể cấy vào thành tử cung và phát triển thành bào thai.

Với ứ dịch vòi trứng, chất lỏng tích tụ sẽ chặn lối đi này. Ống dẫn trứng bị tắc có thể ngăn cản tinh trùng tiếp cận trứng. Nếu quá trình thụ tinh xảy ra, sự tắc nghẽn trong ống dẫn trứng của bạn có thể ngăn cản phôi đến tử cung. Thai có thể phát triển trong ống dẫn trứng (thai ngoài tử cung), có thể đe dọa tính mạng. Ngoài ra, khi ống bị tắc, chất tiết tích tụ trong ống có thể chảy ngược vào tử cung và ngăn cản thai làm tổ vào tử cung.

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh ứ dịch vòi trứng

Ứ dịch vòi trứng hiếm khi gây ra triệu chứng nên khó phát hiện, triệu chứng của bệnh thường bị nhầm lẫn với các bệnh phụ khoa khác. Có thể bạn sẽ không nhận ra ống dẫn trứng của mình bị tắc cho đến khi bác sĩ kiểm tra nguyên nhân gây khó khăn cho việc mang thai. Ở một số phụ nữ, thai ngoài tử cung có thể là dấu hiệu đầu tiên của bệnh lý ở ống dẫn trứng.

Tuy nhiên, cần chú ý những triệu chứng sau để đi khám phát hiện bệnh càng sớm càng tốt:

• Đau vùng bụng dưới âm ỉ hay dữ dội, đau tăng nhiều hơn trong hoặc ngay sau kỳ kinh nguyệt.
• Dịch tiết âm đạo bị đổi màu và dính.
• Kinh nguyệt không đều.
• Khó mang thai.
• Một số triệu chứng khác như tiết dịch âm đạo nhiều hoặc đau sau khi quan hệ tình dục, rối loạn tiêu hoá.

Biến chứng có thể gặp khi mắc ứ dịch vòi trứng

Ứ dịch vòi trứng không được điều trị có thể gây khó khăn cho việc mang thai và có thể làm tăng nguy cơ sảy thai và các biến chứng khác như:

• Vô sinh.
• Tắc vòi trứng hoàn toàn.
• Viêm nhiễm nặng làm hỏng vòi trứng.
• Xoắn ống dẫn trứng cũng có thể là biến chứng muộn.
• Tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung: Phôi không thể đến tử cung của bạn do tắc nghẽn có thể làm tổ trong ống dẫn trứng của bạn, dẫn đến mang thai ngoài tử cung. Những trường hợp mang thai này không khả thi và có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị.
• Giảm cơ hội mang thai thông qua thụ tinh trong ống nghiệm (IVF): IVF có thể giúp bạn mang thai mà không cần ống dẫn trứng bằng cách thu thập trứng của bạn và thụ tinh cho chúng bên ngoài cơ thể, sử dụng tinh trùng từ đối tác của bạn hoặc người hiến tặng. Sau đó, bác sĩ sẽ chuyển phôi vào tử cung của bạn để phát triển thai. Ứ dịch vòi trứng có thể gây ra vấn đề khi phôi cấy vào thành tử cung của bạn. Nghiên cứu cho thấy dịch có thể chảy ngược vào tử cung của bạn, tạo ra môi trường không lành mạnh cho phôi đang phát triển.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi xuất hiện các triệu chứng kể trên hay bất kỳ dấu hiệu khác thường nào hoặc khó mang thai cần liên hệ với bác sĩ để được thăm khám và kiểm tra. Điều trị sớm ứ dịch vòi trứng để hạn chế bệnh diễn tiến nặng hơn và phòng ngừa các biến chứng cũng như cải thiện khả năng sinh sản.

Nguyên nhân dẫn đến ứ dịch vòi trứng

Nhiễm trùng không được điều trị là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra ứ dịch vòi trứng. Vi khuẩn có hại có thể làm hỏng ống dẫn trứng và khiến chúng bị viêm. Tình trạng viêm này thường xảy ra ở phần ống dẫn trứng gần buồng trứng hoặc phần tua vòi. Tua vòi là những phần mở rộng giống như ngón tay bắt lấy trứng rụng từ buồng trứng vào ống dẫn trứng.

Nguyên nhân ứ dịch vòi trứng bao gồm:

• Các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs) chưa được điều trị trước đây như Chlamydia và lậu.
• Bệnh viêm vùng chậu (PID) thường do các bệnh lây truyền qua đường tình dục không được điều trị.
• Mô sẹo còn sót lại sau phẫu thuật vùng chậu, viêm ruột thừa hoặc các phẫu thuật bụng khác trước đây, đặc biệt là phẫu thuật trên ống dẫn trứng.
• Sự tích tụ mô do lạc nội mạc tử cung.
• Bệnh ác tính ở ống dẫn trứng: Khối u nguyên phát hoặc thứ phát của ống dẫn trứng.

Những ai có nguy cơ mắc ứ dịch vòi trứng?

Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản đều có khả năng mắc ứ dịch vòi trứng. Đặc biệt là khi đang mắc bệnh viêm vùng chậu (PID), tiền sử mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs), lạc nội mạc tử cung hoặc phẫu thuật vùng chậu trước đó. Phụ nữ đang điều trị khả năng sinh sản cũng có thể được chẩn đoán mắc bệnh ứ dịch vòi trứng trong quá trình đánh giá khả năng sinh sản.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ứ dịch vòi trứng

Các yếu tố tăng nguy cơ mắc ứ dịch vòi trứng bao gồm:

• Có tiền căn hoặc đang mắc các bệnh như lạc nội mạc tử cung, bệnh lây truyền qua đường tình dục (STD), bệnh viêm vùng chậu (PID), viêm âm đạo,…
• Đã từng phẫu thuật bụng và/hoặc vùng chậu.
• Quan hệ tình dục không an toàn.
• Không vệ sinh vùng kín sạch sẽ đúng cách trước và sau khi quan hệ, đặc biệt là trong thời kỳ kinh nguyệt.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán ứ dịch vòi trứng

Nếu bạn gặp khó khăn khi mang thai hoặc gặp bất kỳ triệu chứng bất thường nào, hãy hẹn gặp bác sĩ phụ khoa. Nếu bác sĩ nghi ngờ có thể bị Ứ dịch vòi trứng ở một hoặc cả hai ống dẫn trứng, một số xét nghiệm có thể được thực hiện:

Chụp X-quang tử cung vòi trứng (HSG)

Đây là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh điển hình nhất để xác định ứ dịch vòi trứng. Bác sĩ sẽ bơm thuốc cản quang vào trong tử cung và vòi trứng của bạn và sử dụng tia X để quan sát cách nó di chuyển. Ống dẫn trứng bị hở thuốc sẽ rò rỉ vào vùng xương chậu. Ống trứng bị tắc quan sát thấy thuốc sẽ ngừng đột ngột.

Siêu âm

Siêu âm có thể phát hiện ống dẫn trứng to ra do ứ dịch. Tình trạng ứ dịch nhiều thì mới có thể phát hiện trên siêu âm.

Nội soi ổ bụng

Nội soi ổ bụng là một kỹ thuật can thiệp xâm lấn tối thiểu, bác sĩ rạch một đường nhỏ ở bụng và đưa một ống nội soi vào. Phần cuối của ống nội soi được trang bị một camera có đèn để bác sĩ có thể quan sát bên trong khung chậu. Bác sĩ sẽ đưa thuốc nhuộm vào tử cung qua cổ tử cung và sử dụng ống nội soi để xem thuốc nhuộm có chảy ra khỏi ống dẫn trứng hay không. Nếu không, đó có thể là dấu hiệu của ứ dịch vòi trứng.

Điều trị ứ dịch vòi trứng

Nội khoa

Điều trị ứ dịch vòi trứng có thể cải thiện cơ hội mang thai của bạn. Phương pháp điều trị được sử dụng sẽ phụ thuộc vào các yếu tố như độ tuổi, mức độ nghiêm trọng của tắc nghẽn.

Sử dụng thuốc kháng sinh nếu ứ dịch vòi trứng gây ra do bệnh lý nhiễm trùng đang hoạt động. Tuỳ theo mức độ nhiễm trùng mà lựa chọn kháng sinh đường uống hay tiêm tĩnh mạch. Nên điều trị kết hợp cho cả bạn tình.

Ngoại khoa

Phẫu thuật cắt bỏ ống dẫn trứng

Trong phẫu thuật cắt bỏ ống dẫn trứng, toàn bộ chiều dài của ống dẫn trứng sẽ bị cắt bỏ. Một số bác sĩ tránh phương pháp điều trị này vì nó có thể ảnh hưởng đến việc cung cấp máu cho buồng trứng. Nếu không được cung cấp máu tốt, chức năng buồng trứng có thể bị suy giảm và gây ra các vấn đề với IVF. Đây được coi là phương pháp điều trị điển hình.

Liệu pháp xơ cứng

Đối với một phương pháp ít xâm lấn hơn, có thể xem xét liệu pháp xơ hóa. Theo nghiên cứu gần đây phương pháp điều trị này được thực hiện bằng siêu âm và có thể hiệu quả như phẫu thuật. Được thực hiện bằng cách hút dịch từ ống dẫn trứng, sau đó tiêm các loại thuốc đặc biệt để ngăn dịch tích tụ.

Mặc dù phương pháp điều trị này có thời gian phục hồi nhanh hơn phẫu thuật nhưng có khả năng tái pháp cao hơn so với phẫu thuật.

Phẫu thuật tái tạo vòi trứng

Tái tạo vòi trứng thường được thực hiện bằng phương pháp nội soi. Với phương pháp mở ống dẫn trứng, bác sĩ sẽ rạch một đường nhỏ vào ống dẫn trứng để dẫn lưu cũng có thể loại bỏ các phần bị hư hỏng của ống và tái thông những chỗ bị tắc nghẽn. Tuy nhiên, vẫn có nguy cơ ứ dịch vòi trứng tái phát trở lại sau phẫu thuật.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến ứ dịch vòi trứng

Chế độ sinh hoạt:

Xây dựng chế độ sinh hoạt lành mạnh:

• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong suốt quá trình điều trị.
• Vệ sinh vùng kín sạch sẽ đúng cách thường xuyên bằng dung dịch vệ sinh lành tính và có độ pH phù hợp. Ngoài ra cần giữ cho vùng kín luôn khô thoáng.
• Trong chu kỳ kinh nguyệt nên thường xuyên vệ sinh vùng kín và thay băng vệ sinh mỗi 4 giờ để ngăn ngừa nhiễm trùng.
• Không thụt rửa âm đạo.
• Mặc quần lót chất liệu vải thoáng mát, đúng kích cỡ. Tránh mặc quần dơ hoặc ẩm ướt.
• Quan hệ tình dục an toàn để ngăn ngừa các bệnh lây qua đường tình dục như dùng bao cao su khi quan hệ, hạn chế quan hệ với nhiều người, không quan hệ với người có nguy cơ hoặc đang bị bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục.
• Thường xuyên tập thể dục thể thao nâng cao sức khoẻ.
• Tránh căng thẳng, nghỉ ngơi hợp lý.
• Khám phụ khoa định kỳ 6 tháng 1 lần theo dõi sức khỏe sinh sản, sớm phát hiện và điều trị những bệnh lý phụ khoa.

Chế độ dinh dưỡng:

Xây dựng chế độ ăn lành mạnh:

• Ăn chín uống sôi ngăn ngừa các bệnh lý nhiễm trùng.
• Đặc biệt nên ăn nhiều rau, trái cây giàu vitamin và các chất chống oxy hóa giúp giữ cho cơ thể khỏe mạnh nâng cao hệ miễn dịch và khả năng chống nhiễm trùng.
• Bổ sung một số gia vị như tỏi, hành tây, gừng, quế giúp tăng cường lưu thông máu, hạn chế viêm nhiễm.
• Hạn chế ăn đồ cay nóng, hải sản sống lạnh, các loại thức ăn lên men như đồ chua, dưa muối…
• Không ăn các thực phẩm đóng hộp, chế biến sẵn, thức ăn nhanh chứa nhiều dầu mỡ, nhiều tinh bột và đường.
• Không sử dụng chất kích thích, hút thuốc lá, bia rượu.
• Uống đủ 2 lít nước/ ngày.

Phương pháp phòng ngừa ứ dịch vòi trứng

Bệnh có thể được phòng ngừa bằng cách thực hiện một số biện pháp như:

• Điều trị dứt điểm khi mắc các bệnh lý phụ khoa.
• Vệ sinh vùng kín sạch sẽ thường xuyên đúng cách.
• Lựa chọn quần lót chất liệu vải thoáng mát, đúng kích cỡ.
• Quan hệ tình dục lành mạnh an toàn để ngăn ngừa các bệnh lây qua đường tình dục.
• Tập thể dục thường xuyên, giữ tinh thần thoải mái, tránh stress.
• Chế độ ăn lành mạnh đầy đủ chất dinh dưỡng, hạn chế rượu bia thuốc lá, đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ.
• Uống đủ lượng nước trong ngày.
• Khám phụ khoa định kỳ 6 tháng 1 lần.

Các câu hỏi thường gặp về Ứ dịch vòi trứng

Ứ dịch vòi trứng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản như thế nào?

Để có thai tinh trùng phải gặp trứng. Vào khoảng ngày thứ 14 của chu kỳ kinh nguyệt của người phụ nữ, trứng sẽ được phóng ra khỏi buồng trứng và bắt đầu di chuyển xuống tử cung để gặp tinh trùng đang chờ đợi. Nếu một hoặc cả hai ống dẫn trứng bị tắc, trứng không thể di chuyển và quá trình mang thai không thể xảy ra dẫn đến vô sinh.

Ứ dịch vòi trứng có thể tự khỏi được không?

Ứ dịch vòi trứng thường không tự khỏi. Sự can thiệp y tế, chẳng hạn như phẫu thuật hoặc các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), thường được yêu cầu để kiểm soát tình trạng và cải thiện kết quả sinh sản.

Ứ dịch vòi trứng có phải là yếu tố nguy cơ mang thai ngoài tử cung?

Ứ dịch vòi trứng có thể làm tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung, trong đó trứng được thụ tinh làm tổ bên ngoài tử cung thường là ở ống dẫn trứng. Đây là một lý do khác tại sao việc tìm kiếm sự chăm sóc và điều trị y tế thích hợp khi mắc bệnh ứ dịch vòi trứng là điều cần thiết.

Ứ dịch vòi trứng có thể quay trở lại sau khi điều trị không?

Nếu chỉ cắt bỏ một ống dẫn trứng và ống còn lại vẫn còn thì vẫn có khả năng ứ dịch vòi trứng phát triển ở ống còn lại. Việc khám định kỳ và theo dõi thường xuyên là rất quan trọng để kiểm soát mọi khả năng tái phát.

Có thể mang thai khi mắc Ứ dịch vòi trứng không?

Việc thụ thai tự nhiên có thể là thách thức đối với những người bị Ứ dịch vòi trứng do ống dẫn trứng bị tắc. Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) là một phương pháp phổ biến và hiệu quả để mang thai cho những người mắc bệnh này.