10 bệnh ung thư thường gặp ở Việt Nam có thể bạn chưa biết

Theo số liệu từ Globocan 2020, Việt Nam ghi nhận 182.563 ca mắc ung thư mới và 122.690 ca tử vong. Tỷ lệ mắc mới đạt 159/100.000 người, trong khi tỷ lệ tử vong là 106/100.000 người. Đáng chú ý, tình hình ung thư tại Việt Nam đang có xu hướng gia tăng nhanh chóng qua các năm.

10 loại ung thư phổ biến nhất tại Việt Nam năm 2020 bao gồm:

• Ung thư gan (14,5%);
• Ung thư phổi (14,4%);
• Ung thư vú (11,8%);
• Ung thư dạ dày (9,8%);
• Ung thư đại tràng (5,1%);
• Các loại khác như ung thư trực tràng, bạch cầu, tuyến tiền liệt, vòm họng và tuyến giáp chiếm từ 3 – 3,5%.

Nâng cao nhận thức cộng đồng về phòng ngừa và tầm soát ung thư là giải pháp thiết yếu để đối phó với tình trạng này, bảo vệ sức khỏe và giảm gánh nặng y tế.

Bệnh ung thư thường gặp ở Việt Nam: Ung thư gan

Theo số liệu năm 2020, ung thư gan chiếm tỷ lệ cao nhất tại Việt Nam với hơn 25.000 ca mắc mới, tương đương 14,5% tổng số ca ung thư ở cả hai giới. Bác sĩ chuyên khoa cho biết, bệnh ung thư gan thường liên quan đến tuổi tác (nguy cơ tăng sau 60 tuổi), giới tính (nam giới mắc nhiều hơn nữ) và yếu tố di truyền.

Nguyên nhân hàng đầu gây ung thư gan là viêm gan virus, dẫn đến xơ gan và phát triển thành ung thư. Các yếu tố khác như lạm dụng rượu bia, chất kích thích hoặc đồ uống có ga cũng làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh. Tuy nhiên, bác sĩ nhấn mạnh, nếu phát hiện sớm, khả năng chữa khỏi ung thư gan có thể lên đến 80 - 90%.

Ung thư phổi

Ung thư phổi không chỉ phổ biến ở Việt Nam mà còn là nguyên nhân tử vong hàng đầu trên thế giới. Theo bác sĩ chuyên khoa, hầu hết bệnh nhân ung thư phổi tại Việt Nam được chẩn đoán ở giai đoạn muộn, khi khối u đã không còn khả năng phẫu thuật.

Ung thư phổi có hai dạng chính: Ung thư phổi không tế bào nhỏ và ung thư phổi tế bào nhỏ, với triệu chứng thường giống nhau. Ở giai đoạn đầu, bệnh phát triển âm thầm và ít biểu hiện. Đến giai đoạn muộn, người bệnh có thể gặp các triệu chứng nghiêm trọng như ho kéo dài, khó thở, đau xương khớp, buồn nôn hoặc đau đầu.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), hút thuốc lá là nguyên nhân chính, gây ra khoảng 90% các trường hợp ung thư phổi. Người hút thuốc lá có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 15 - 30 lần so với người không hút.

Ung thư vú

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), năm 2021, ung thư vú lần đầu tiên vượt qua ung thư phổi, trở thành loại ung thư phổ biến nhất toàn cầu, chiếm gần 12% số ca mắc mới mỗi năm. Ung thư vú xảy ra khi các tế bào tuyến vú phát triển không kiểm soát, hình thành khối u ác tính có khả năng xâm lấn và di căn.

Những người có nguy cơ cao bao gồm phụ nữ sinh con muộn, không sinh con, hoặc không cho con bú; người có tiền sử gia đình liên quan đến đột biến gen BRCA1 và BRCA2; phụ nữ có kinh nguyệt sớm, mãn kinh muộn, hoặc thường xuyên sử dụng rượu bia và hút thuốc lá.

Việc tầm soát và khám sức khỏe định kỳ là yếu tố then chốt giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm. Các biện pháp này không chỉ cải thiện tỷ lệ sống mà còn tăng hiệu quả điều trị.

Ung thư dạ dày

Trong số các bệnh ung thư thường gặp ở Việt Nam, ung thư dạ dày là căn bệnh rất đáng chú ý. Ung thư dạ dày là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, các dấu hiệu ở giai đoạn sớm thường mơ hồ và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý dạ dày thông thường như ợ hơi, chướng bụng, chán ăn.

Ung thư dạ dày thường gặp nhất ở người từ 50 tuổi trở lên, nam giới có nguy cơ cao hơn nữ giới. Lối sống không lành mạnh, như sử dụng nhiều rượu bia, hút thuốc lá, ăn nhiều thịt đỏ hoặc thực phẩm chế biến như dưa muối,... là những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Nhờ sự tiến bộ của y học, ung thư dạ dày có thể chữa khỏi nếu được phát hiện sớm. Phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào giai đoạn của bệnh, bao gồm phẫu thuật, hóa trị hoặc xạ trị.

Ung thư đại, trực tràng

Ung thư đại, trực tràng là một loại ung thư ác tính phát triển từ phần thấp của ống tiêu hóa, bao gồm đại tràng và trực tràng. Vì có cùng đặc điểm sinh học, hai loại ung thư này thường được gộp chung trong nghiên cứu và điều trị.

Theo số liệu từ Globocan 2020, tại Việt Nam, ung thư đại, trực tràng ghi nhận hơn 15.000 ca mắc mới, chiếm 8,6% tổng số ca ung thư. Đây là loại ung thư phổ biến thứ ba ở nữ giới và thứ tư ở nam giới.

Ngoài yếu tố di truyền và tuổi tác, các thói quen sống không lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc gia tăng nguy cơ mắc bệnh. Hút thuốc lá, sử dụng rượu bia, ăn nhiều mỡ động vật, thực phẩm chế biến sẵn như thịt hun khói, cá muối và đồ ăn chứa chất bảo quản đều là các yếu tố nguy cơ đáng lo ngại.

Nhận thức rõ về các yếu tố nguy cơ và thực hiện lối sống lành mạnh, kết hợp thăm khám sức khỏe định kỳ là cách hiệu quả để phòng ngừa và phát hiện sớm ung thư đại, trực tràng, giúp cải thiện hiệu quả điều trị và chất lượng cuộc sống.

Bệnh bạch cầu

Bệnh bạch cầu, hay còn gọi là ung thư máu, là một bệnh lý ác tính của tủy xương. Căn bệnh này khiến cơ thể sản sinh một lượng lớn các tế bào bạch cầu bất thường không có chức năng, làm suy giảm hệ miễn dịch và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Khác với nhiều loại ung thư khác, bệnh bạch cầu không hình thành khối u. Loại bệnh này được phân thành nhiều dạng, trong đó một số thường gặp ở trẻ em, số khác lại phổ biến ở người lớn.

Theo các chuyên gia, bệnh bạch cầu thường khó phát hiện sớm do các triệu chứng không rõ ràng và dễ nhầm lẫn. Ở giai đoạn muộn, bệnh tiến triển nhanh, gây khó khăn trong điều trị và có tỷ lệ tử vong cao. Nguyên nhân gây bệnh bao gồm tiếp xúc với chất phóng xạ, làm việc trong môi trường ô nhiễm chứa hóa chất độc hại như formaldehyde, benzene dẫn đến đột biến gen. Các phương pháp điều trị phổ biến hiện nay gồm hóa trị, xạ trị, liệu pháp sinh học và ghép tủy xương.

Ung thư tuyến tiền liệt

Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những bệnh ung thư thường gặp nhất ở nam giới, đặc biệt ở những người trên 50 tuổi. Đây là tình trạng các tế bào trong tuyến tiền liệt phát triển bất thường, hình thành khối u ác tính. Bệnh thường tiến triển chậm trong khoảng 5 - 10 năm và ít khi có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu.

Với sự tiến bộ của y học, ung thư tuyến tiền liệt có thể được chữa khỏi hoàn toàn nếu được chẩn đoán sớm. Phương pháp điều trị sẽ được bác sĩ lựa chọn tùy theo tình trạng sức khỏe, giai đoạn bệnh và mức độ phát triển của khối u.

Ung thư vòm họng

Một bệnh ung thư thường gặp ở Việt Nam khác đó chính là ung thư vòm họng. Ung thư vòm họng là một bệnh lý ác tính thuộc vùng đầu cổ, thường gặp và có tỷ lệ tử vong cao nếu không được phát hiện sớm. Các nghiên cứu cho thấy phần lớn các trường hợp mắc bệnh xuất phát từ ba nguyên nhân chính: Hút thuốc lá, sử dụng rượu bia quá mức và nhiễm virus HPV.

Ở giai đoạn đầu, ung thư vòm họng thường không có triệu chứng đặc trưng khiến việc chẩn đoán trở nên khó khăn. Khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể gặp các dấu hiệu như đau hoặc ù tai, đau họng, khó nuốt, khàn giọng, ho kéo dài hoặc thậm chí mất thính lực. Tiên lượng bệnh phụ thuộc vào nguồn gốc khối u và thời điểm phát hiện. Nếu phát hiện ở giai đoạn di căn, việc điều trị trở nên phức tạp và tỷ lệ tử vong cao hơn đáng kể.

Để giảm nguy cơ mắc bệnh, việc duy trì lối sống lành mạnh và hạn chế các yếu tố nguy cơ như thuốc lá, rượu bia là rất quan trọng. Ngoài ra, tiêm phòng HPV cũng được khuyến cáo để phòng ngừa ung thư vòm họng và các bệnh liên quan.

Ung thư tuyến giáp

Ung thư tuyến giáp là một trong những bệnh ung thư thường gặp tại Việt Nam. Theo thống kê năm 2020, cả nước ghi nhận 5.471 ca mắc mới. Nguyên nhân gây ung thư tuyến giáp vẫn chưa được xác định rõ ràng; tuy nhiên, các yếu tố như di truyền, tiền sử bệnh lý và dịch tễ học được coi là nguyên nhân chính.

Giai đoạn đầu của ung thư tuyến giáp thường không có triệu chứng rõ ràng. Khi khối u phát triển lớn hơn, người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng chèn ép như khó thở, khó hoặc đau khi nuốt, khàn giọng, mệt mỏi hoặc giảm cân không rõ nguyên nhân. Bệnh thường gặp ở nữ giới từ 25 - 65 tuổi nhưng nguy cơ ác tính ở nam giới lại cao hơn.

Mặc dù vậy, ung thư tuyến giáp là một trong những loại ung thư có tiên lượng tốt nhất, với tỷ lệ chữa khỏi hoàn toàn cao nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Bác sĩ khuyến cáo mọi người nên thực hiện siêu âm tuyến giáp định kỳ và các xét nghiệm chuyên sâu như chọc hút tế bào hoặc sinh thiết nếu có nghi ngờ bất thường.

Trên đây là tổng hợp 10 bệnh ung thư thường gặp ở Việt Nam để bạn nhận biết và chủ động áp dụng biện pháp phòng ngừa. Để giảm nguy cơ mắc các loại ung thư phổ biến, cần duy trì chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh, đồng thời thực hiện khám sức khỏe và tầm soát ung thư định kỳ. Với sự phát triển của y học hiện đại, ung thư hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu được chẩn đoán sớm và có phác đồ điều trị phù hợp.