8 nguyên nhân gây tật đầu nhỏ ở trẻ và cách kiểm soát bệnh

Tật đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh là căn bệnh liên quan đến sự phát triển bất thường của não. Hãy tham khảo bài viết sau đề tìm hiểu những nguyên nhân gây tật đầu nhỏ, từ đó có biện pháp theo dõi và kiểm soát các triệu chứng của căn bệnh này.

Tật đầu nhỏ ở trẻ là gì?

Trẻ bị tật đầu nhỏ có kích thước đầu nhỏ hơn so với các trẻ bình thường và não kém phát triển

Hội chứng teo não ở trẻ em hay còn gọi là bệnh đầu nhỏ là một rối loạn thần kinh hiếm gặp khiến vòng đầu của trẻ sơ sinh nhỏ hơn bình thường và não không phát triển đầy đủ. Não bộ của trẻ cũng không tiếp tục phát triển sau khi chào đời. Hội chứng này có thể xảy ra khi trẻ vẫn còn trong bụng mẹ hoặc trong vòng vài năm đầu sau khi sinh.

Tật đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh có thể xảy ra mà không kèm theo dị tật bẩm sinh nào khác hoặc xảy ra cùng với các dị tật bẩm sinh khác.

Trẻ bị tật đầu nhỏ nghiêm trọng là dạng nặng của tình trạng bệnh này, đầu của trẻ có kích thước nhỏ hơn nhiều so với đầu của trẻ bình thường. Tình trạng nghiêm trọng này có thể do bộ não của trẻ không phát triển bình thường trong thời kỳ mẹ mang thai hoặc ban đầu não của trẻ phát triển bình thường nhưng sau đó bị tổn thương ở một thời điểm nào đó trong thời gian mẹ mang thai.

Với trường hợp nhẹ, đầu trẻ bị nhỏ lại nhưng không gặp những vấn đề về bệnh lý khác. Phần đầu sẽ phát triển khi trẻ lớn lên, nhưng kích thước đầu vẫn nhỏ hơn so với trẻ bình thường.

Ở một số trẻ bị tật đầu nhỏ thì não bộ hoạt động bình thường nhưng một số trẻ khác sẽ gặp khó khăn khi học, nhưng thông thường vấn đề này cũng ít nhiều được cải thiện khi trẻ lớn lên.

Nguyên nhân gây tật đầu nhỏ

Nguyên nhân gây tật đầu nhỏ có thể mang tính di truyền nhưng cũng có thể do các nguyên nhân khác bao gồm:

• Dính khớp sọ. Nguyên nhân làm hạn chế sự phát triển của não bộ là do các khớp sọ giữa các tấm xương hình thành hộp sọ ở trẻ nhũ nhi dính vào nhau quá sớm. Để tách các xương dính vào nhau, bác sĩ sẽ chỉ định trẻ làm phẫu thuật. Nếu không có vấn đề gì trong não, phẫu thuật sẽ tạo đủ không gian để bộ não lớn lên và phát triển.
• Bất thường về nhiễm sắc thể. Nguyên nhân gây tật đầu nhỏ còn do hội chứng Down và các tình trạng khác. Đầu nhỏ bẩm sinh mang tính di truyền qua các thế hệ trong gia đình. Nguyên nhân gây ra bệnh là do các khiếm khuyết trong gen liên quan tới sự phát triển sớm của não. Trẻ bị hội chứng Down và các chứng rối loạn di truyền thường bị tật đầu nhỏ.
• Thiếu oxy não trong bào thai. Chuyển dạ hoặc một số biến chứng của thai kỳ có thể làm giảm cung cấp oxy cho não của thai nhi, dẫn đến chứng đầu nhỏ.
• Mẹ bị nhiễm trùng bào thai trong lúc mang thai. Những bà mẹ bị nhiễm virus Zika trong khi mang thai được cảnh báo về trường hợp trẻ bị tật đầu nhỏ. Đã có đủ bằng chứng để kết luận nguyên nhân gây ra tật đầu nhỏ và những dị tật não của thai nhi nặng khác là do nhiễm virus Zika trong khi mang thai.

Nguyên nhân gây tật đầu nhỏ là do nhiễm virus Zika trong khi mang thai

• Tiếp xúc chất độc hại trong bụng mẹ. Khi trẻ tiếp xúc với rượu, ma túy hoặc một số hóa chất độc hại trong bụng mẹ, cũng gây nguy cơ bất thường về não của trẻ.
• Suy dinh dưỡng nặng. Việc trẻ không được cung cấp đủ chất dinh dưỡng trong khi mang thai có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.
• Mất kiểm soát Phenylketonuria (PKU). PKU ở người mẹ là một dị tật bẩm sinh cản trở việc phân rã các axit amin phenylalanine.
• Nguyên nhân khác. Ngoài ra, còn có một số nguyên nhân gây tật đầu nhỏ khác như: Xuất huyết hoặc đột quỵ ở trẻ sơ sinh, tổn thương não sau khi sinh, khuyết tật cột sống hoặc não, gián đoạn nguồn cung cấp máu cho não thai nhi trong giai đoạn phát triển.

Hậu quả khi trẻ bị tật đầu nhỏ

Tùy thuộc vào mức độ nặng của tật đầu nhỏ mà trẻ có thể gặp một loạt các vấn đề khác sau đây:

• Động kinh.
• Chậm phát triển về nói, ngồi, đứng và đi.
• Khuyết tật trí tuệ, cụ thể là giảm khả năng học tập và thực hiện các hoạt động hàng ngày khó khăn.
• Đi lại và giữ thăng bằng khó khăn.
• Hạn chế về ăn uống, chẳng hạn như khó nuốt.
• Giảm thính lực.
• Giảm thị lực.

Những vấn đề này có trường hợp nhẹ đến nặng và thường tồn tại suốt đời. Do não của em bé nhỏ và không phát triển được, những em bị tật đầu nhỏ nghiêm trọng có thể gặp nhiều vấn đề hơn so với các em bé bị tật đầu nhỏ nhẹ. Tật đầu nhỏ nghiêm trọng cũng có thể gây tử vong.

Những giải pháp kiểm soát bệnh đầu nhỏ

Xử lý tật đầu nhỏ

Trẻ bị tật đầu nhỏ dạng nhẹ nên được đưa đến bệnh viện để kiểm tra thường xuyên

Hiện nay vẫn chưa có cách chữa trị bệnh đầu nhỏ nhưng vẫn có những phương pháp để kiểm soát hành vi của trẻ, cải thiện quá trình phát triển não bộ hay điều trị động kinh.

Nếu trẻ mắc bệnh đầu nhỏ, gia đình cần thường xuyên đưa trẻ đến bác sĩ để được kiểm tra về quá trình phát triển.

Với những trường hợp nghiêm trọng, trẻ sẽ cần được điều trị suốt đời để kiểm soát triệu chứng của bệnh. Chẳng hạn triệu chứng co giật có thể đe dọa đến tính mạng trẻ nên cần điều trị thường xuyên. Bác sĩ sẽ tham vấn các phương pháp điều trị để đảm bảo trẻ được an toàn, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống của trẻ.

Ngoài ra, trẻ mắc bệnh còn cần dùng thuốc để kiểm soát cơn động kinh, co giật và cải thiện chức năng thần kinh, cơ bắp; Trị liệu ngôn ngữ; Vật lý trị liệu và trị liệu cơ năng.

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Để hạn chế diễn tiến của bệnh đầu nhỏ, khi đang mang thai, mẹ có thể thực hiện các bước sau:

• Xây dựng một chế độ ăn cung cấp đủ dinh dưỡng hợp lý và bổ sung vitamin.
• Tránh dùng đồ uống có cồn và chất gây nghiện.
• Tránh xa các hóa chất.
• Rửa tay thường xuyên và điều trị các bệnh lý thông thường kịp thời.
• Không tiếp xúc với những nơi chứa rác bẩn. 
• Sử dụng thuốc chống côn trùng an toàn cho thai phụ khi ở các khu vực nhiều cây cối hoặc nhiều muỗi.
• Tham vấn bác sĩ chuyên khoa.

Hiện nay chỉ có phương pháp điều trị những biến chứng do bệnh đầu nhỏ gây ra. Nếu trẻ mắc tật đầu nhỏ ở mức độ nhẹ, cha mẹ nên đưa trẻ đi thăm khám thường xuyên dù trẻ vẫn phát triển về thể chất và não bộ bình thường. Nếu trẻ bị tật đầu nhỏ nghiêm trọng thì cần được trị liệu sớm. Nên đưa trẻ đến các bệnh viện chuyên điều trị dị tật bẩm sinh, uy tín để có được kết quả điều trị tốt nhất.

Quỳnh Trang

Nguồn tham khảo: Tổng hợp