Bệnh do nhiễm Cryptosporidium: Nguyên nhân và cách điều trị

Ký sinh trùng Cryptosporidium thuộc nhóm ký sinh trùng đơn bào, và khi nhiễm vào cơ thể con người thông qua nước uống hoặc thức ăn bị nhiễm, chúng có thể gây ra các triệu chứng như tiêu chảy cấp tính, ho dai dẳng, đặc biệt là ở những người có hệ miễn dịch suy giảm. Bệnh này có thể trở nên nghiêm trọng và đe dọa đến tính mạng, đặc biệt ở những trường hợp người mắc bệnh có sức đề kháng kém.

Bệnh do nhiễm Cryptosporidium là gì?

Cryptosporidium là một loại ký sinh trùng đơn bào thuộc nhóm Apicomplexa, nó thường tấn công và gây tổn thương trong đường ruột, hệ hô hấp, và cả hệ miễn dịch của cơ thể con người. Khi tấn công, nó có thể gây ra những triệu chứng như tiêu chảy và ho dai dẳng, đặc biệt là ở những người có hệ miễn dịch yếu.

Bệnh do Cryptosporidium gây ra thường biểu hiện dưới dạng tiêu chảy cấp tính. Tuy nhiên, ở những người có hệ miễn dịch suy giảm, bệnh có thể trở nên nghiêm trọng hơn và có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.

Mặc dù tỷ lệ mắc bệnh do Cryptosporidium ở nước ta hiện vẫn còn thấp, nhưng có những yếu tố có thể tạo điều kiện thuận lợi cho sự lây lan của bệnh này. Ví dụ, sự phát triển của ngành chăn nuôi bò sữa với việc nhập khẩu các giống bò có thể tạo ra môi trường lý tưởng cho sự lan truyền của Cryptosporidium. Ngoài ra, việc tăng tỷ lệ mắc bệnh AIDS cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh nhiễm trùng, đặc biệt là Cryptosporidium, do hệ miễn dịch suy giảm ở những người này. Do đó, mặc dù hiện tại tỷ lệ nhiễm Cryptosporidium ở nước ta còn thấp, nhưng cần phải quan tâm và đề phòng để ngăn chặn sự lan truyền của loại ký sinh trùng này trong cộng đồng.

Nguyên nhân gây bệnh do nhiễm Cryptosporidium

Bệnh do Cryptosporidium lây nhiễm chủ yếu từ các loài động vật có xương sống như ngựa, cừu, khỉ, mèo, chó, và đặc biệt là bò, chúng được coi là nguồn lây nhiễm quan trọng gây sự lan truyền bệnh cho con người. Sự tiếp xúc với chúng thông qua chất thải, nước uống hoặc thậm chí là qua việc tiếp xúc trực tiếp có thể làm cho con người nhiễm ký sinh trùng này.

Ngoài ra, rau củ quả có thể trở thành nguồn lây nhiễm khi chúng tiếp xúc với chất thải từ động vật hoặc nước bị nhiễm Cryptosporidium. Điều này làm tăng nguy cơ cho con người bị nhiễm bệnh này thông qua sự tiêu thụ các loại thực phẩm này mà không qua quá trình chế biến đủ để tiêu diệt ký sinh trùng.

Các loài động vật có vú khác, cũng như một số loại chim non hoặc động vật mới sinh như bê, cừu non, lợn con trong khoảng từ 1 đến 3 tuần tuổi cũng có thể là nguồn gây bệnh nguy hiểm từ Cryptosporidium. Điều này đặc biệt đáng lưu ý vì trong giai đoạn này, chúng thường thụt lùi hệ miễn dịch còn non nớt, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển và lây lan của ký sinh trùng này.

Vấn đề nghiêm trọng là việc lan truyền bệnh từ các nguồn này đến con người, đặc biệt là khi chúng có thể tồn tại và lây nhiễm trong môi trường nước và thậm chí là trong các nguồn nước uống. Nước uống bị nhiễm Cryptosporidium có thể trở thành một nguồn lây nhiễm rất lớn và gây ra những đợt dịch bệnh lớn, đặc biệt là trong những cộng đồng có hệ thống cấp nước không đảm bảo vệ sinh hoặc qua quá trình xử lý nước không hiệu quả.

Tuy nhiên, không chỉ việc tiếp xúc với động vật mà cả việc tiếp xúc với chất thải từ chúng thông qua thực phẩm cũng đang là một nguy cơ nguyên nhân rõ rệt khiến con người nhiễm Cryptosporidium. Việc chế biến thực phẩm không đúng cách, không đảm bảo vệ sinh hoặc không làm sạch đúng cách có thể tạo điều kiện cho sự sống sót và lây nhiễm của ký sinh trùng này.

Do đó, việc hiểu và nhận biết các nguồn lây nhiễm của Cryptosporidium là cực kỳ quan trọng để ngăn chặn sự lan truyền của bệnh này trong cộng đồng và thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Cách điều trị bệnh do nhiễm Cryptosporidium

Chẩn đoán bệnh Cryptosporidium thường không dựa vào các biểu hiện lâm sàng mà dựa vào kết quả xét nghiệm phân. Các phương pháp xét nghiệm như nhuộm Aumarin huỳnh quang hoặc nhuộm Ziehl-Neelsen cải tiến được sử dụng để tìm kiếm ký sinh trùng. So với các phương pháp như soi tươi hay nhuộm iod, các phương pháp này có độ chính xác cao hơn trong việc phát hiện Cryptosporidium, mặc dù vẫn có những khó khăn trong việc nhận biết.

Hiện nay, chưa có thuốc đặc trị hiệu quả cho bệnh do Cryptosporidium. Mặc dù một số nghiên cứu đã ghi nhận tích cực khi sử dụng thuốc spiramycin để điều trị, nhưng phương pháp này vẫn chưa được coi là phương pháp điều trị chính thức. Do đó, điều trị hiện nay thường tập trung vào việc giảm nhẹ các triệu chứng.

Bệnh nhân cần được sử dụng thuốc điều trị tiêu chảy, bù nước và điện giải thông qua dung dịch Oresol hoặc viên Hydrite. Quan trọng là phải pha dung dịch bù nước đúng cách theo hướng dẫn sử dụng và nếu sau 12 giờ không sử dụng hết dung dịch đã pha, cần phải loại bỏ để tránh nguy cơ nhiễm trùng.

Trong trường hợp bệnh nhân đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch và được chẩn đoán mắc bệnh do Cryptosporidium, cần điều chỉnh liều lượng thuốc để giảm nguy cơ lây nhiễm và có khả năng loại bỏ ký sinh trùng. Điều này là cần thiết để bảo vệ hệ miễn dịch yếu và hạn chế tác động tiêu cực từ bệnh.

Xem thêm: Biên trùng do Anaplasma là bệnh gì?