Bệnh lý túi mật là gì? Triệu chứng, nguyên nhân và cách chẩn đoán

Túi mật, một cơ quan nhỏ bé nằm ngay bên dưới gan, đóng vai trò quan trọng trong hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, nó cũng là nơi khởi nguồn của nhiều vấn đề sức khỏe, khiến nhiều người phải đau đầu và lo lắng. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về bệnh lý túi mật, từ nguyên nhân, triệu chứng giúp bạn bảo vệ sức khỏe của bản thân và những người thân yêu.

Túi mật là gì?

Túi mật, nằm ngay bên dưới gan, là một cơ quan nhỏ bé nhưng đóng vai trò quan trọng trong hệ tiêu hóa. Nó có hình dạng quả lê, dài khoảng 7-10 cm và rộng khoảng 3 cm, có khả năng dự trữ và cô đặc mật - một chất dịch do gan sản sinh để hỗ trợ tiêu hóa chất béo.

Chức năng chính của túi mật:

• Dự trữ mật: Khi bạn không ăn, gan sẽ sản xuất mật và bài tiết vào túi mật. Túi mật có thể chứa đến 100 ml mật, giúp gan dự trữ và cô đặc mật khi không cần sử dụng ngay.
• Cô đặc mật: Khi bạn ăn thức ăn chứa nhiều chất béo, túi mật sẽ co bóp, đẩy mật xuống ruột non. Mật giúp phân hủy chất béo thành các phần nhỏ hơn để cơ thể dễ dàng hấp thu.

Cấu tạo của túi mật:

• Cổ túi mật: Nối túi mật với ống mật chủ, nơi dẫn mật vào ruột non.
• Thân túi mật: Phần chính của túi mật, nơi chứa mật.
• Đáy túi mật: Phần dưới cùng của túi mật.
• Ống túi mật: Nối túi mật với ống dẫn mật chung, nơi dẫn mật từ gan vào ruột non.

Bệnh lý túi mật là gì?

Bệnh lý túi mật là những rối loạn chức năng hoặc tổn thương xảy ra tại túi mật, ảnh hưởng đến khả năng dự trữ và bài tiết mật.

Một số bệnh lý túi mật phổ biến:

• Sỏi mật: Đây là bệnh lý túi mật thường gặp nhất, do sự tích tụ cholesterol, sắc tố mật hoặc canxi trong túi mật, hình thành sỏi. Sỏi mật có thể gây đau bụng dữ dội, buồn nôn, nôn mửa và các biến chứng nguy hiểm như viêm túi mật, viêm tụy.
• Viêm túi mật: Viêm túi mật có thể do sỏi mật, nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc các nguyên nhân khác. Triệu chứng của viêm túi mật bao gồm đau bụng dữ dội, sốt, buồn nôn, nôn mửa và rét run.
• Viêm đường mật: Viêm đường mật có thể do sỏi mật, tắc nghẽn đường mật hoặc nhiễm trùng. Triệu chứng của viêm đường mật bao gồm sốt, vàng da, ngứa da, nước tiểu sẫm màu và đau bụng.
• Ung thư túi mật: Ung thư túi mật là một bệnh lý túi mật hiếm gặp nhưng nguy hiểm. Triệu chứng của ung thư túi mật thường không rõ ràng ở giai đoạn đầu, nhưng có thể bao gồm đau bụng, đầy bụng, khó tiêu, giảm cân và vàng da.

Triệu chứng bệnh lý túi mật

Bệnh lý túi mật có thể không có triệu chứng trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, các triệu chứng có thể bao gồm:

• Đau bụng dữ dội, âm ỉ hoặc quặn thắt, xuất hiện ở vùng bụng trên bên phải, có thể lan ra sau lưng, vai hoặc ngực.
• Cơn đau thường xảy ra sau khi ăn thức ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng hoặc nhiều đạm.
• Buồn nôn và nôn mửa thường đi kèm với đau bụng.
• Sốt có thể kèm theo rét run, ớn lạnh.
• Vàng da là do tắc nghẽn đường mật, khiến bilirubin tích tụ trong máu.
• Rét run thường kèm theo sốt và đổ mồ hôi.
• Đầy bụng, khó tiêu có thể do rối loạn tiêu hóa do thiếu mật.

Nguyên nhân gây bệnh lý túi mật

Có nhiều yếu tố có thể dẫn đến các bệnh lý về túi mật, bao gồm:

• Yếu tố di truyền: Một số người có nguy cơ mắc bệnh lý túi mật cao hơn do di truyền.
• Chế độ ăn uống: Chế độ ăn nhiều chất béo, cholesterol và ít chất xơ có thể làm tăng nguy cơ sỏi mật. Ăn nhiều thức ăn nhanh, đồ chiên rán, đồ ngọt và thức uống có gas cũng có thể góp phần hình thành sỏi mật.
• Béo phì: Béo phì là một yếu tố nguy cơ cao của sỏi mật. Người thừa cân hoặc béo phì có nhiều khả năng hình thành sỏi mật hơn so với người có cân nặng bình thường.
• Tiền sử mắc bệnh: Một số bệnh lý như bệnh Crohn, xơ gan có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý túi mật. Ví dụ, bệnh Crohn có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể hấp thu chất béo, dẫn đến tăng nguy cơ sỏi mật.
• Giới tính: Nữ giới có nguy cơ mắc sỏi mật cao hơn nam giới. Điều này có thể là do phụ nữ có mức estrogen cao hơn, hormone này có thể thúc đẩy hình thành sỏi mật.

Chẩn đoán bệnh lý túi mật

Khi chẩn đoán bệnh lý túi mật, bác sĩ thường thu thập thông tin về tiền sử bệnh và các triệu chứng mà người bệnh trải qua, đặc biệt là đau ở hạ sườn phải và các vấn đề tiêu hóa tổng quát. Sau đó, bác sĩ thực hiện thăm khám bụng để kiểm tra các dấu hiệu và triệu chứng.

Kỹ thuật hình ảnh phổ biến nhất được sử dụng để đánh giá tình trạng ổ bụng là siêu âm bụng. Siêu âm sử dụng sóng âm có tần số cao để tạo ra hình ảnh của các cơ quan bên trong bụng, đặc biệt là túi mật. Siêu âm rất nhạy trong việc phát hiện sỏi mật và giúp bác sĩ đánh giá cấu trúc của túi mật, phát hiện polyp hay các khối u bất thường (nếu có).

Ngoài ra, các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác như chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) cũng có thể được sử dụng để cung cấp thông tin chi tiết hơn về tình trạng của túi mật và các cơ quan xung quanh.

Bệnh lý túi mật là một vấn đề sức khỏe cần được quan tâm và điều trị đúng cách. Hy vọng những thông tin trong bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh lý túi mật và có thể bảo vệ sức khỏe của bản thân một cách tốt nhất.

Xem thêm: Dấu hiệu túi mật có vấn đề và những điều bạn cần biết