Đau túi mật: Dấu hiệu cảnh báo và cách phòng ngừa hiệu quả

Đau túi mật không chỉ gây khó chịu mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như sỏi mật hay viêm túi mật. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng biện pháp phòng ngừa phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe túi mật. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng tránh hiệu quả để ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Đau túi mật là gì?

Đau túi mật là cơn đau xuất hiện ở vùng bụng trên bên phải, có thể liên quan đến túi mật.

Túi mật là gì?

Túi mật là một túi nhỏ nằm dưới gan, thuộc hệ tiêu hóa. Nó lưu trữ và giải phóng mật - chất lỏng do gan sản xuất, giúp phân giải chất béo. Mật được dẫn qua hệ thống ống mật và đổ vào ruột non để hỗ trợ tiêu hóa.

Vị trí đau túi mật

Đau túi mật thường cảm nhận ở vùng bụng trên bên phải, nơi túi mật nằm. Ngoài ra, đau có thể xuất hiện ở vùng giữa bụng trên hoặc ngực.
Cơn đau từ túi mật có thể lan đến các khu vực khác, như lưng hoặc vai phải. Đây là dạng đau lan tỏa, khi một vùng cơ thể bị tổn thương gây cảm giác đau ở nơi khác.

Cảm giác đau túi mật như thế nào?

Đau túi mật khác biệt với các loại đau bụng khác. Cơn đau thường đột ngột, dữ dội ở vùng bụng trên bên phải, giống như bị cắt bằng dao. Cơn đau kéo dài, không thuyên giảm khi thay đổi tư thế, xì hơi hay đi đại tiện. Thở sâu có thể làm đau nặng hơn, khiến người bệnh không thể ngồi yên, thậm chí có cảm giác giống như bị nhồi máu cơ tim.

Triệu chứng kèm theo:

• Vàng da, vàng mắt.
• Buồn nôn, nôn mửa.
• Sốt, ớn lạnh.
• Nước tiểu nhạt màu, phân bạc màu.

Nguyên nhân gây đau túi mật

Đau túi mật thường xuất phát từ các vấn đề liên quan đến chức năng hoặc cấu trúc của túi mật, bao gồm:

Sỏi mật 

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Sỏi mật hình thành khi các thành phần trong mật, như cholesterol hoặc bilirubin, kết tinh. Sỏi có thể chặn ống mật, gây viêm và đau, thường được gọi là cơn đau quặn mật​.

Viêm túi mật cấp tính 

Tình trạng viêm túi mật xảy ra khi sỏi chặn dòng chảy của mật trong túi mật. Ngoài đau, người bệnh có thể bị sốt, buồn nôn và mất cảm giác thèm ăn​.

Viêm túi mật không do sỏi 

Một dạng viêm hiếm hơn không liên quan đến sỏi, thường xảy ra ở những người có bệnh lý nặng hoặc đang hồi sức sau chấn thương lớn. Nguyên nhân có thể là do sự giảm lưu thông máu hoặc ứ mật​.

Rối loạn vận động đường mật 

Rối loạn chức năng của túi mật hoặc cơ thắt Oddi, làm giảm khả năng bài tiết mật. Tình trạng này thường gây đau âm ỉ ở vùng bụng trên​.

Polyp túi mật 

Các khối tăng trưởng nhỏ bên trong túi mật, mặc dù thường lành tính, nhưng đôi khi có thể gây viêm hoặc biến chứng​.

Ung thư túi mật 

Một nguyên nhân hiếm gặp nhưng nghiêm trọng, thường được phát hiện ở giai đoạn muộn. Ung thư túi mật có thể phát triển từ các yếu tố nguy cơ như sỏi mật hoặc viêm mãn tính​.

Những yếu tố nguy cơ bao gồm béo phì, chế độ ăn nhiều chất béo, tuổi cao và các bệnh lý đi kèm như bệnh tiểu đường hoặc viêm mãn tính.

Chăm sóc và điều trị khi bị đau túi mật

Cách giảm đau túi mật nhanh nhất là gì?

Để giảm đau túi mật, bạn có thể thử áp dụng một miếng gạc ấm lên vùng bị ảnh hưởng. Ngoài ra, uống trà bạc hà để làm dịu cơn đau hoặc bổ sung magiê có thể giúp làm trống túi mật. Tuy nhiên, ngoài những biện pháp này, không có nhiều cách khác để giảm đau tại nhà. Nếu cơn đau kéo dài, bạn thường sẽ cần dùng thuốc hoặc điều trị phẫu thuật.

Nên nằm nghiêng bên nào khi bị đau túi mật?

Túi mật nằm ở bên phải cơ thể, vì vậy, để tránh tạo áp lực lên túi mật, bạn có thể thử nằm nghiêng sang bên trái. Điều này giúp túi mật có thể co và giãn tự do, có thể hỗ trợ việc tống sỏi mật ra ngoài. Tuy nhiên, không có bằng chứng khoa học nào khẳng định rằng nằm nghiêng một bên cụ thể sẽ giúp giảm đau hiệu quả.

Cách điều trị đau túi mật

Điều trị đau túi mật phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng của bạn. Bác sĩ có thể thử các phương pháp sau:

• Thuốc giảm đau: Nếu bạn thường xuyên bị cơn đau túi mật, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau để kiểm soát cơn đau.
• Kháng sinh: Nếu bạn có nhiễm trùng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh.
• Nội soi: Bác sĩ có thể điều trị các vấn đề nhẹ của túi mật bằng cách sử dụng phương pháp nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP). Trong quá trình ERCP, bác sĩ sẽ đưa một dụng cụ giống như ống gọi là ống nội soi qua hệ tiêu hóa của bạn. Sau đó, họ có thể lấy sỏi mật, đặt ống stent để mở rộng ống mật và lấy mẫu mô để làm sinh thiết.

Đối với các vấn đề nghiêm trọng hơn, bác sĩ sẽ điều trị bằng phẫu thuật cắt bỏ túi mật (cholecystectomy). Bạn không thực sự cần túi mật để sống và có thể sống một cuộc sống bình thường mà không có nó. Có ba phương pháp phẫu thuật cắt túi mật:

• Phẫu thuật nội soi cắt túi mật: Trong phẫu thuật nội soi, bác sĩ chỉ cần thực hiện một vài vết cắt nhỏ, sau đó đưa một dụng cụ phẫu thuật gọi là ống nội soi vào vết mổ. Ống nội soi có một camera ở đầu, giúp bác sĩ nhìn thấy túi mật trên màn hình. Bác sĩ sẽ lấy túi mật qua một vết cắt khác. Phương pháp này thường ít gây biến chứng, phục hồi nhanh hơn và sẹo nhỏ hơn. Phần lớn các ca phẫu thuật cắt túi mật được thực hiện bằng phương pháp này.
• Phẫu thuật cắt túi mật mở: Trong phẫu thuật mở, bác sĩ thực hiện một vết cắt lớn để mở bụng. Phẫu thuật mở có thể cần thiết nếu bạn gặp phải một trường hợp phức tạp, chẳng hạn như túi mật bị viêm nặng hoặc có sẹo. Bác sĩ cũng có thể chọn phương pháp này nếu nghi ngờ bạn bị ung thư.
• Phẫu thuật cắt túi mật bằng robot: Đây là một phương pháp mới, hiện chỉ có sẵn tại một số cơ sở y tế.

Nếu ung thư là nguyên nhân gây ra đau túi mật, bác sĩ sẽ làm việc cùng một nhóm chuyên gia để cung cấp thêm các phương pháp điều trị phù hợp.

Cách phòng ngừa đau túi mật

Cách tốt nhất để phòng ngừa đau túi mật là duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh. Một số loại thực phẩm có thể gây ra vấn đề cho túi mật hoặc làm trầm trọng thêm các vấn đề hiện có như thực phẩm nhiều chất béo bão hòa, đường, Natri, Carbohydrate tinh chế, thịt đỏ, thức ăn chiên xào.

Bạn nên ăn một chế độ ăn uống lành mạnh, bao gồm các loại thực phẩm như:

• Thịt nạc và cá.
• Thực phẩm có nguồn gốc thực vật.
• Trái cây, rau quả.
• Thực phẩm giàu chất xơ.
• Ngũ cốc nguyên hạt.
• Sữa ít béo.

Ngoài ra, cố gắng ăn uống theo một lịch trình. Đừng bỏ bữa hoặc cố gắng giảm cân quá nhanh. Việc giảm cân quá nhanh có thể làm tăng nguy cơ mắc sỏi mật. Hãy đảm bảo rằng bạn vận động thường xuyên. Hoạt động thể chất đều đặn có thể giảm nguy cơ phát triển sỏi mật.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã có thêm kiến thức về các dấu hiệu cảnh báo và cách phòng ngừa đau túi mật hiệu quả. Việc chăm sóc sức khỏe túi mật đúng cách không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống. Hãy lắng nghe cơ thể và đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết.