Bệnh nền làm tăng nguy cơ đột quỵ là những bệnh nào?

Có nhiều yếu tố có thể làm khởi phát đột quỵ, đặc biệt là ở người cao tuổi hiện diện nhiều bệnh lý nền khác nhau. Đối với đột quỵ, ngoài sự phát hiện và cấp cứu nhanh chóng kịp thời, việc nắm rõ các bệnh nền làm tăng nguy cơ đột quỵ cũng khá quan trọng để góp phần kiểm soát tình trạng này. Vậy đó là những bệnh lý nào? Mời bạn đọc cùng tham khảo.

Đột quỵ là gì?

Thế nào là đột quỵ?

Trước khi đến với thông tin về các bệnh nền làm tăng nguy cơ đột quỵ, chúng ta cùng tìm hiểu về một số đặc điểm của đột quỵ.

Đột quỵ hay còn gọi là tai biến mạch máu não, xảy ra khi lưu lượng máu đến não của bạn bị ngừng lại, đây được coi là bệnh lý mạch máu não nguy hiểm và phổ biến nhất hiện nay. Đột quỵ là tình huống khẩn cấp nên cần được phát hiện và xử trí kịp thời trong thời gian nhanh nhất có thể để cứu sống và giảm thiểu những di chứng nặng nề cho bệnh nhân.

Não là cơ quan cần được cung cấp oxy và chất dinh dưỡng liên tục để hoạt động tốt. Vì thế, việc cung cấp máu bị ngừng ngay cả trong một thời gian ngắn thôi cũng có thể gây ra vấn đề nghiêm trọng. Cụ thể, khi đột quỵ xảy ra, các tế bào não bắt đầu chết đi, theo đó là những chức năng thần kinh sẽ bị ảnh hưởng, như vận động, nói chuyện và suy nghĩ.

Đột quỵ được phân loại như thế nào?

Có 2 loại đột quỵ: Thiếu máu cục bộ và xuất huyết.

• Đột quỵ thiếu máu cục bộ: Hay còn gọi là đột quỵ nhồi máu não, đây là loại đột quỵ phổ biến và chiếm khoảng 80% trường hợp xảy ra đột quỵ. Tình trạng này xảy ra khi mạch máu nuôi dưỡng não bị tắc nghẽn bởi cục máu đông hoặc mảng xơ vữa bám vào.
• Đột quỵ xuất huyết: Tình trạng này xảy ra khi một mạch máu trong não bị vỡ, làm máu tràn vào các mô lân cận. Khi bị đột quỵ do xuất huyết, áp lực sẽ tăng dần ở các mô gần đó và có thể gây ra nhiều tổn thương hơn.

Những bệnh nền làm tăng nguy cơ đột quỵ

Đái tháo đường

Đái tháo đường có thể làm tăng nguy cơ xảy ra đột quỵ, khả năng này càng cao hơn ở những người bệnh thường xuyên không kiểm soát tốt mức đường huyết. Theo thời gian, lượng đường trong máu quá cao có thể dẫn đến tăng lượng mỡ tích tụ hoặc làm rối loạn chức năng nội mạch và tăng khả năng đông máu trong mạch máu. Những cục máu đông này có thể thu hẹp hoặc làm tắc nghẽn các mạch máu ở não hoặc cổ, cắt đứt nguồn cung cấp máu đến não và gây đột quỵ.

Bệnh tiểu đường cũng làm tổn thương các mạch máu nhỏ, khiến thành mạch máu cứng lại và hoạt động không bình thường. Vì thế, các nghiên cứu cho thấy người bị bệnh đái tháo đường có thể có nguy cơ bị tăng huyết áp cao hơn so với người bình thường. Khi mắc đồng thời hai bệnh lý này thì người bệnh sẽ có nguy cơ gặp phải những biến cố trên tim mạch và mạch máu cao hơn so với người chỉ mắc một trong hai bệnh. Do đó, kiểm soát bệnh đái tháo đường và các yếu tố nguy cơ liên quan khác là cách hiệu quả để ngăn ngừa đột quỵ ban đầu cũng như tái phát đột quỵ.

Tăng huyết áp

Tăng huyết áp được coi là yếu tố hàng đầu đối với nguy cơ đột quỵ. Huyết áp cao có thể dẫn đến đột quỵ theo nhiều cách khác nhau. Cụ thể, huyết áp cao làm tổn thương các mạch máu khi thành mạch liên tục bị tác động bởi áp lực cao, làm cho mạch máu kém đàn hồi hơn và cứng hơn. Các cục máu đông có thể hình thành trên các mảng xơ vữa, nếu cục máu đông di chuyển đến não trong tình trạng huyết áp cao, nó sẽ gây ra đột quỵ hoặc cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua. 

Ngoài ra, tăng huyết áp cũng có thể tăng nguy cơ rung nhĩ, khiến máu ứ đọng trong tim, lâu dần cục máu đông hình thành và có khả năng di chuyển ra các vùng mạch máu khác. Đối với đột quỵ do xuất huyết não, huyết áp cao có thể là nguyên căn làm tổn thương các mạch máu bên trong não, gây chảy máu trong não.

Tăng cholesterol máu

Hàm lượng cholesterol cao góp phần tích tụ các mảng bám trong mạch máu khiến lòng mạch bị thu hẹp và cứng lại, làm cho máu khó lưu thông hơn. Vị trí của các mảng bám này có thể ở trong động mạch vành cung cấp oxy cho tim và trong động mạch cảnh cung cấp oxy cho não. Sự kết hợp giữa cholesterol cao và huyết áp cao có thể làm tăng nguy cơ xảy ra cơn đau tim hoặc đột quỵ.

Rối loạn đông máu

Tình trạng rối loạn đông máu có thể tăng nguy cơ đột quỵ, đặc biệt là khi người bệnh đang điều trị bằng thuốc chống đông nhưng không tuân thủ hướng dẫn sử dụng. Những người bị rối loạn đông máu có nguy cơ cao bị cục máu đông ở động mạch và tĩnh mạch. Các cục máu động tạo thành ở động mạch có thể di chuyển đến não hoặc các bộ phận khác gây tắc mạch và đột quỵ.

Dị dạng động tĩnh mạch

Đây là tình trạng rối loạn các mạch máu khi có sự kết nối bất thường giữa các động mạch và tĩnh mạch, làm gián đoạn lưu lượng máu và lưu thông oxy. Khi quá trình lưu thông máu đến não bị gián đoạn, các mô xung quanh não có thể không nhận đủ oxy gây đột quỵ do thiếu máu não. Ngoài ra, do các mạch không hình thành đúng cách nên chúng có thể yếu đi và vỡ, từ đó có thể gây chảy máu, dẫn đến đột quỵ xuất huyết não.

Những yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ

Ngoài các bệnh nền làm tăng nguy cơ đột quỵ, những yếu tố khác cũng có thể ảnh hưởng đến tình trạng này.

Yếu tố nguy cơ đột quỵ không thay đổi được có thể kể đến là tuổi tác, người càng lớn tuổi nguy cơ đột quỵ có thể tăng do sự suy giảm chất lượng hoạt động của các chức năng về tim mạch – mạch máu.

Ngoài ra, các yếu tố khác về lối sống cũng có thể tăng nguy cơ đột quỵ như hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia, thừa cân, béo phì,... Những yếu tố nguy cơ này nếu được kiểm soát tốt có thể góp phần trong việc ngăn chặn đột quỵ.

Một số lưu ý đối với người mắc các bệnh nền tăng nguy cơ đột quỵ

Ngay từ khi biết mình hiện diện các bệnh lý nền làm tăng nguy cơ đột quỵ như tăng huyết áp, tiểu đường, mỡ máu cao, chúng ta cần nghiêm túc thực hiện các biện pháp phòng ngừa phù hợp, như:

• Thường xuyên theo dõi các chỉ số về đường huyết, huyết áp và cholesterol máu để có kế hoặc điều chỉnh và duy trì ở mức khuyến cáo, giảm thiểu nguy cơ đột quỵ. Ở những đối tượng đang mắc các bệnh lý nền trên cần tuân thủ chặt chẽ chế độ điều trị bằng thuốc nếu bác sĩ có chỉ định.
• Hãy thiết lập chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng các dưỡng chất, hạn chế tiêu thụ những thức ăn quá nhiều gia vị, đường và dầu mỡ để bảo vệ sức khỏe tim mạch.
• Tái khám sức khỏe định kỳ thường xuyên để có thể phát hiện và phòng ngừa kịp thời các vấn đề liên quan đến đột quỵ. 

Bên cạnh đó, những người có tiềm ẩn yếu tố nguy cơ đột quỵ cũng cần nắm rõ những dấu hiệu nhận biết khi đột quỵ xảy ra để liên hệ cấp cứu kịp thời.

Như vậy bài viết trên vừa cung cấp những thông tin về những bệnh nền làm tăng nguy cơ đột quỵ, hy vọng phần nào mang đến kiến thức bổ ích cho bạn đọc.

Xem thêm:

• Tại sao lại bỗng dưng méo mặt? Nguyên nhân gây méo mặt và cách phòng ngừa
• Nguyên nhân và cách điều trị suy giảm nhận thức sau đột quỵ