Các chế phẩm từ máu gồm những gì?

Trong lĩnh vực y học và chăm sóc sức khỏe, các chế phẩm từ máu đóng vai trò quan trọng trong việc cứu sống và điều trị nhiều bệnh tình. Chúng được sản xuất và sử dụng để giải quyết nhiều tình huống khẩn cấp và nâng cao chất lượng cuộc sống. Hãy cùng khám phá những chế phẩm này và những ứng dụng quan trọng của chúng trong bài viết dưới đây.

Máu toàn phần

Máu toàn phần được lấy từ những người hiến máu được chọn lọc theo quy định. Đơn vị máu toàn phần này phải đảm bảo kết quả an toàn sau khi được kiểm tra các yếu tố liên quan đến bệnh nhiễm trùng qua con đường truyền máu và phân loại nhóm máu.

Sau khi lấy từ người hiến máu và tiến hành các xét nghiệm cần thiết, nếu đáp ứng các tiêu chí đơn vị máu toàn phần được đóng gói, gán mã số và lưu trữ mà không trải qua bất kỳ xử lý nào khác.

Khi được bảo quản ở nhiệt độ từ 2 độ C đến 6 độ C, máu toàn phần có thể sử dụng trong khoảng 35 ngày. Tuy nhiên, khi bảo quản ở nhiệt độ phòng từ 20 độ C đến 24 độ C, hạn sử dụng của máu toàn phần giảm xuống không quá 24 giờ.

Các chế phẩm từ máu dòng hồng cầu

Hồng cầu lắng

Sau khi máu được lấy từ người hiến máu, toàn bộ máu toàn phần được đưa vào quay ly tâm hoặc để lắng, tạo thành hai lớp. Lớp dịch trong suốt ở phía trên được gọi là huyết tương, được tách ra để làm chế phẩm huyết tương tươi đông lạnh hoặc chế tạo các yếu tố đông máu. Phần còn lại ở đáy là hồng cầu lắng, hay khối hồng cầu đậm đặc.

Mặc dù có màu đỏ tươi, nhưng hồng cầu lắng là hỗn dịch chứa toàn bộ các tế bào máu bao gồm cả bạch cầu và tiểu cầu. Tuy nhiên, do đã tách lấy phần huyết tương, thể tích thực tế của một đơn vị hồng cầu lắng thu thập được chỉ còn khoảng 60% (sai số 15%) so với thể tích ban đầu của máu toàn phần. Mặc dù vậy, lượng hemoglobin tối thiểu là 10g trong 100ml máu toàn phần được xử lý. Đồng thời, tỷ lệ hematocrit có chiều hướng trở nên "cô đặc" hơn, tăng lên từ 65 đến 75%, trong khi tỷ lệ trong máu người bình thường chỉ là 40 đến 45%.

Sau quá trình điều chế từ máu toàn phần, hồng cầu lắng cần được bảo quản trong môi trường có nhiệt độ từ 2 độ C đến 6 độ C. Chỉ khi đảm bảo điều kiện này, hạn sử dụng của hồng cầu lắng có thể kéo dài lên đến 35 ngày.

Hồng cầu có dung dịch bảo quản

Khối hồng cầu có dung dịch bảo quản được tạo ra từ khối hồng cầu ban đầu, được bổ sung thêm một lượng dung dịch bảo quản hồng cầu theo quy định và tiến hành quá trình rửa nhiều lần, ít nhất 3 lần, bằng dung dịch muối đẳng trương (natri clorua 0,9%). Sau đó, khối hồng cầu này có thể được pha loãng trong dung dịch muối đẳng trương, dung dịch bảo quản, hoặc huyết tương đã được điều chế.

Mục tiêu của quá trình rửa hồng cầu là giảm lẫn dính các protein trong huyết tương. Đây là dạng các chế phẩm từ máu hồng cầu đóng gói 100ml cho mỗi đơn vị. Tỷ lệ hemoglobin trung bình (Hct) của hồng cầu rửa thường nằm trong khoảng từ 50 đến 70%.

Khối hồng cầu rửa có thời hạn sử dụng tương đối ngắn. Nếu xử lý trong hệ thống mở và được lưu trữ ở nhiệt độ từ 2 độ C đến 6 độ C, khối hồng cầu rửa có thể sử dụng trong vòng 24 giờ. Tuy nhiên, khi bảo quản ở nhiệt độ từ 20 độ C đến 24 độ C, thời gian này giảm xuống chỉ còn 6 giờ kể từ khi kết thúc quá trình điều chế. Nếu khối hồng cầu được rửa trong hệ thống kín và bổ sung dung dịch bảo quản hồng cầu với nhiệt độ từ 2 độ C đến 6 độ C, thời gian sử dụng có thể tăng lên đến 14 ngày.

Chế phẩm từ máu dòng tiểu cầu

Khối tiểu cầu chứa chủ yếu là tiểu cầu và được sản xuất từ đơn vị máu toàn phần. Các chế phẩm từ máu này thường được áp dụng trong các trường hợp điều trị chảy máu do giảm tiểu cầu, bệnh nhân mắc bệnh bạch cầu cấp hoặc khi cần tăng tiểu cầu lên trên mức 50.000 uL. Ngoài ra, cũng được sử dụng để phòng ngừa trong trường hợp sốt, nhiễm trùng huyết hoặc khi bệnh nhân bắt đầu quá trình hóa trị có thể dẫn đến giảm tiểu cầu nhanh chóng.

Các chế phẩm từ máu dòng huyết tương

Bao gồm huyết tương tươi đông lạnh và kết tủa. Trong đó:

• Huyết tương tươi đông lạnh: Được truyền cho người thiếu máu bẩm sinh, bệnh gan, dùng thuốc chống vitamin K quá liều và để ngăn đông máu cho những người phải nhận lượng máu lớn.
• Huyết tương kết tủa lạnh: Là chế phẩm chứa các yếu tố đông máu, thường được sử dụng cho những trường hợp bệnh nhân mắc hemophilia A, thiếu fibrinogen và bệnh nhân mắc bệnh Von Willebrand.

Chế phẩm từ máu khối bạch cầu hạt trung tính

Khối bạch cầu hạt trung tính được trực tiếp tách từ người hiến máu hoặc điều chế từ các đơn vị máu toàn phần được bảo quản ở nhiệt độ từ 20 độ C đến 24 độ C, không quá 24 giờ kể từ thời điểm lấy máu.

Đây là một chế phẩm đậm đặc tiểu cầu, với số lượng khoảng 10 tỷ bạch cầu hạt trung tính trong mỗi đơn vị chế phẩm.

Trái với tiểu cầu, khối bạch cầu hạt trung tính không yêu cầu điều kiện rung lắc khi bảo quản. Lưu trữ ở nhiệt độ từ 20 độ C đến 24 độ C, không cần lắc, khối bạch cầu hạt trung tính sẽ có thể sử dụng trong vòng 06 giờ từ thời điểm điều chế và trong vòng 24 giờ từ thời điểm lấy máu.

Tóm lại, một đơn vị máu từ một người hiến máu ban đầu, nếu đạt được kết quả xét nghiệm an toàn, có thể được chế biến và tách chiết thành nhiều đơn vị các chế phẩm từ máu khác nhau, cung cấp các thành phần cần thiết cho từng bệnh nhân theo nhu cầu khác nhau. Điều này làm nổi bật tầm quan trọng của hoạt động hiến máu, đồng thời khuyến khích sự tham gia rộng rãi trong cộng đồng, giúp xây dựng nguồn cung máu đầy đủ, cung cấp hy vọng và cứu sống cho nhiều bệnh nhân.

Xem thêm:

• Tìm hiểu về đặc điểm của tế bào máu
• Tế bào máu sinh ra ở đâu? Biểu hiện khi tế bào máu gặp vấn đề