Móng chân: Cấu tạo, chức năng và những vấn đề sức khỏe thường gặp

Bạn có bao giờ để ý rằng móng chân có thể phản ánh tình trạng sức khỏe tổng thể của mình không? Sự thay đổi về màu sắc, độ dày hay hình dạng của móng đôi khi là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề như thiếu máu, tiểu đường hoặc nhiễm trùng. Dù nhỏ bé, móng chân lại đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày. Hiểu rõ về móng chân không chỉ giúp bạn chăm sóc chúng tốt hơn mà còn hỗ trợ bạn phát hiện sớm những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Hãy cùng khám phá nhé!

Móng chân là gì? Cấu tạo và chức năng của móng chân

Cấu tạo của móng chân

Móng chân là một phần đặc biệt trên cơ thể, được hình thành từ keratin – một loại protein giúp bảo vệ các ngón chân khỏi tổn thương. Cấu tạo của móng bao gồm nhiều thành phần quan trọng:

• Phiến móng (Nail plate): Đây là phần cứng, nhẵn bóng mà chúng ta nhìn thấy bên ngoài. Nó giống như “lá chắn” bảo vệ đầu ngón chân.
• Giường móng (Nail bed): Lớp mô mềm nằm ngay dưới phiến móng, chứa nhiều mạch máu và dây thần kinh, giúp nuôi dưỡng móng.
• Mầm sinh móng (Matrix): Phần ẩn dưới da ở gốc móng, nơi sản sinh các tế bào mới để móng phát triển dài ra. Nếu gốc móng bị tổn thương, móng có thể mọc lệch hoặc ngừng phát triển.
• Liềm móng (Lunula): Vùng trắng hình bán nguyệt ở gốc móng, thường rõ nhất ở ngón chân cái, là dấu hiệu cho thấy móng đang phát triển khỏe mạnh.

Móng chân mọc chậm hơn móng tay, trung bình chỉ khoảng 1-2 mm mỗi tháng, và quá trình thay thế hoàn toàn một chiếc móng có thể mất từ 12-18 tháng.

Chức năng của móng chân

Dù nhỏ bé, móng chân lại đảm nhận nhiều vai trò thiết yếu:

• Bảo vệ ngón chân: Móng giúp giảm thiểu tổn thương khi bạn va chạm vào vật cứng hoặc bị vật nặng rơi trúng ngón chân.
• Hỗ trợ vận động: Khi đi bộ, chạy nhảy, móng chân giúp bạn bám chắc vào mặt đất, tạo lực đẩy và giữ thăng bằng.
• Cảnh báo sức khỏe: Sự thay đổi bất thường ở móng – như chuyển màu vàng, giòn gãy hay xuất hiện đốm trắng trên móng – có thể là tín hiệu cho thấy cơ thể đang thiếu chất hoặc mắc bệnh lý nào đó.

Vì vậy, đừng xem nhẹ móng chân, bởi chúng không chỉ là “phụ kiện” mà còn là người bạn đồng hành âm thầm bảo vệ bạn mỗi ngày.

Những vấn đề sức khỏe thường gặp ở móng chân

Nấm móng (Fungal nail infection)

Nấm móng xảy ra khi vi nấm tấn công vào móng qua vết nứt nhỏ hoặc tổn thương trên da, thường gặp ở những người đi giày chật, ít thoáng khí hoặc tiếp xúc lâu với môi trường ẩm ướt như bể bơi, phòng tắm công cộng.

Thường có các triệu chứng như sau:

• Móng dày lên, dễ gãy.
• Chuyển màu vàng hoặc trắng đục.
• Mùi hôi khó chịu.

Móng quặp (Ingrown toenail)

Móng quặp xuất hiện khi mép móng mọc ngược vào da, thường do cắt móng sai cách (cắt cong thay vì thẳng), mang giày quá chật hoặc chấn thương ở ngón chân. Thường có các triệu chứng như sau: Đau nhức, sưng đỏ ở hai bên móng, thậm chí có thể viêm nhiễm và chảy mủ nếu không xử lý kịp thời.

Một số cách xử trí tại nhà như sau:

• Ngâm chân trong nước ấm pha muối để giảm sưng.
• Cắt móng đúng cách.
• Đến bác sĩ nếu nhiễm trùng nặng để được can thiệp y khoa.

Đốm trắng trên móng (Leukonychia)

Nguyên nhân thường do thiếu kẽm, canxi hoặc chấn thương nhẹ ở gốc móng (ví dụ: va đập mạnh).

Hầu hết các trường hợp đều lành tính, chỉ là vấn đề thẩm mỹ và không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Tuy nhiên, nếu đốm trắng xuất hiện nhiều và kéo dài, bạn nên kiểm tra dinh dưỡng.

Nguyên nhân khiến móng chân bị tổn thương

Móng chân có thể bị tổn thương do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ tác động bên ngoài đến các vấn đề sức khỏe. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

Chấn thương do tác động bên ngoài

Móng chân có thể bị tổn thương do các tác động cơ học bên ngoài như va đập, chấn thương hoặc thói quen sinh hoạt không đúng cách. Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp:

• Va đập mạnh: Do té ngã, đá vào vật cứng hoặc bị vật nặng đè lên.
• Mang giày chật, không vừa vặn: Gây áp lực lên móng, làm móng bị bầm tím hoặc biến dạng.
• Cắt móng sai cách: Cắt móng quá ngắn hoặc cắt sâu vào hai bên dễ gây móng mọc ngược, nhiễm trùng.

Nhiễm trùng và bệnh lý về móng

Móng chân có thể bị nhiễm trùng hoặc mắc các bệnh lý khác do vi khuẩn, nấm hoặc bệnh toàn thân. Dưới đây là một số vấn đề thường gặp:

• Nấm móng: Làm móng dày, giòn, đổi màu (vàng, trắng hoặc nâu).
• Viêm quanh móng: Gây sưng, đỏ, đau do vi khuẩn hoặc nấm tấn công.
• Bệnh vảy nến móng: Làm móng dày, có rãnh hoặc bị tách khỏi nền móng.

Ảnh hưởng từ sức khỏe toàn thân

Một số bệnh lý có thể làm thay đổi màu sắc, hình dạng và độ bền của móng chân.

• Thiếu dinh dưỡng: Thiếu biotin, sắt, kẽm có thể làm móng yếu, dễ gãy.
• Bệnh tiểu đường: Gây giảm tuần hoàn máu đến móng, làm móng dễ nhiễm trùng. Vì vậy khi cắt móng cho người bị tiểu đường cần cắt đúng cách.
• Bệnh tuyến giáp: Ảnh hưởng đến sự phát triển của móng, làm móng giòn, dễ nứt.

Thói quen không tốt

Một số thói quen không tốt có thể làm tổn thương móng chân như:

• Thường xuyên tiếp xúc với hóa chất: Dung dịch tẩy rửa, sơn móng chứa hóa chất mạnh có thể làm móng yếu và dễ tổn thương.
• Cắn móng hoặc dùng móng để mở đồ vật: Khiến móng dễ bị tách lớp, nứt gãy.
• Không giữ vệ sinh chân: Tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm phát triển.

Làm gì khi móng chân bị tổn thương?

Khi móng chân bị tổn thương, bạn nên sơ cứu ngay để giảm đau và ngăn ngừa nhiễm trùng. Dưới đây là một số bước cần thực hiện:

• Vệ sinh sạch sẽ để tránh nhiễm trùng.
• Dùng băng dán bảo vệ nếu móng bị nứt hoặc gãy.
• Hạn chế đi giày chật để giảm áp lực lên móng.
• Đi khám bác sĩ nếu móng có dấu hiệu nhiễm trùng, đổi màu bất thường hoặc lâu lành.

Chăm sóc móng chân đúng cách sẽ giúp bạn phòng tránh tổn thương và duy trì móng khỏe mạnh.

Khi nào nên đi khám bác sĩ vì vấn đề móng chân?

Bạn nên đi khám bác sĩ nếu gặp các vấn đề sau với móng chân:

• Móng bị nhiễm trùng: Sưng, đỏ, chảy mủ hoặc đau kéo dài.
• Móng mọc ngược: Gây đau, sưng viêm hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng.
• Móng đổi màu bất thường: Xuất hiện đốm đen, vàng, trắng hoặc có vệt màu lạ không rõ nguyên nhân.
• Móng giòn, dễ gãy hoặc biến dạng: Có thể liên quan đến bệnh lý da liễu hoặc nội khoa.
• Móng không mọc lại sau chấn thương: Có thể do tổn thương nền móng hoặc bệnh lý tiềm ẩn.
• Đau móng chân kéo dài: Dù không có chấn thương rõ ràng.
• Dấu hiệu bệnh toàn thân: Nếu móng thay đổi bất thường kèm theo triệu chứng khác như sụt cân, mệt mỏi hoặc da vàng.

Cách chăm sóc móng chân khỏe mạnh

Để giữ cho móng chân luôn chắc khỏe và tránh các vấn đề như móng mọc ngược, nấm móng hay giòn gãy, bạn có thể áp dụng những biện pháp sau:

Cắt tỉa móng đúng cách

• Cắt móng theo hướng ngang, tránh cắt cong hoặc quá sát vào da.
• Sử dụng kéo cắt móng sạch, sát khuẩn trước và sau khi dùng để tránh lây nhiễm.
• Dùng dũa để làm nhẵn các góc cạnh, giúp móng không bị xước hoặc gãy.

Giữ vệ sinh móng chân

Giữ vệ sinh móng chân đúng cách giúp ngăn ngừa nhiễm trùng, nấm móng và giữ cho móng luôn khỏe mạnh.

• Rửa chân hàng ngày bằng xà phòng, lau khô kỹ, đặc biệt là kẽ ngón chân để ngăn nấm phát triển.
• Dùng kem dưỡng ẩm cho móng và da chân nếu bị khô nứt.

Dinh dưỡng giúp móng chắc khỏe

Chế độ dinh dưỡng hợp lý giúp móng chân chắc khỏe, giảm gãy và ngăn ngừa các bệnh về móng

• Protein: Có trong thịt, cá, trứng – nguyên liệu chính tạo ra keratin cho móng.
• Biotin: Tăng cường độ cứng cáp, tìm thấy trong trứng, hạnh nhân, chuối.
• Kẽm và sắt: Ngăn ngừa móng giòn, bổ sung qua hải sản, rau xanh và ngũ cốc.
• Vitamin E và omega-3: Dưỡng ẩm và bảo vệ móng, có trong cá hồi, hạt chia.

Chọn giày dép phù hợp

Mang giày dép phù hợp không chỉ giúp bạn di chuyển thoải mái mà còn bảo vệ móng chân khỏi tổn thương và nguy cơ nhiễm bệnh. 

• Đi giày vừa chân, không quá chật để tránh tạo áp lực lên móng.
• Chọn giày thoáng khí, thấm hút tốt để ngăn ngừa nấm móng.
• Nếu phải đi giày kín thường xuyên, nên thay tất sạch hằng ngày.
• Đi dép hoặc giày bảo hộ khi đến nơi công cộng như hồ bơi, phòng gym để tránh nhiễm nấm.
• Hạn chế đi chân trần ở nơi có nguy cơ nhiễm khuẩn cao.

Móng chân không chỉ góp phần làm đẹp mà còn là “tấm gương” phản ánh sức khỏe của bạn. Chăm sóc móng đúng cách giúp bạn phòng tránh các vấn đề như nấm móng, móng quặp và duy trì đôi chân khỏe mạnh. Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào ở móng, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ để xử lý kịp thời. Một chút quan tâm nhỏ mỗi ngày sẽ giúp móng chân luôn chắc khỏe, đồng hành cùng bạn trên mọi hành trình!