Cách điều trị chấn thương gãy xương bánh chè do bác sĩ gợi ý

Xương bánh chè không cần thiết cho việc đi lại hoặc duỗi đầu gối, nhưng nó giúp các cơ hoạt động hiệu quả hơn và hấp thụ áp lực giữa thân trên và cẳng chân của bạn. Đồng thời, đây được coi là lá chắn cho khớp gối nên thường xuyên bị chấn thương.

Gãy xương bánh chè chiếm khoảng  2 - 4 % tổng số ca chấn thương xương và thường gặp nhất ở nhóm tuổi từ 20-50. Các nghiên cứu dịch tễ học đã chỉ ra rằng tỷ lệ mắc bệnh ở nam giới cao gấp đôi so với nữ giới.

Gãy xương bánh chè được định nghĩa như thế nào?

Xương bánh chè là một xương nhỏ hình tam giác nằm ở phía trước khớp gối - nối xương đùi với xương chày. Mặt sau của xương bánh chè được kết nối trực tiếp với khớp gối, vì vậy một số trường hợp gãy xương bánh chè có thể ảnh hưởng đến gân hoặc dây chằng của khớp gối.

Xương bánh chè là lớn nhất trong hệ thống xương của con người, hình tam giác hơi tròn, nằm bên dưới xương bánh chè bên dưới xương đùi. Nó được ví như lá chắn bảo vệ khớp gối. Cơ xương bánh chè quy định hướng, sức mạnh và độ dài của gân cơ nhị đầu và cơ tứ đầu đùi ở các mức độ gập gối khác nhau.

Xương bánh chè còn là miếng đệm bảo vệ gân cơ tứ đầu để giảm ma sát. Ngoài ra, nó làm giảm áp lực từ cơ tứ đầu lên xương đùi bằng cách phân bổ lực đều cho xương bên dưới.

Các loại chấn thương vỡ xương bánh chè

Có nhiều loại gãy xương bánh chè khác nhau, bao gồm:

• Gãy xương bánh chè không di lệch: Các mảnh xương có thể vẫn tiếp xúc hoặc chỉ cách nhau một hoặc hai milimet. Trong trường hợp này, xương thường bất động trong quá trình lành.
• Gãy xương bánh chè lệch vị trí: Các mảnh xương bị kéo căng ra cả hai bên (di lệch) để xuất hiện một khoảng trống ở giữa.
• Xương gãy thành nhiều mảnh: Trong trường hợp này, xương có thể bị gãy thành nhiều mảnh nhỏ, nằm sai vị trí (di lệch) hoặc không.
• Gãy xương bánh chè bị hở: Có những mảnh xương đâm vào da hoặc có vết rách đâm xuyên vào xương, rất lâu mới lành. Gãy xương bánh chè hở đặc biệt nghiêm trọng do nguy cơ nhiễm trùng vết thương và xương cao hơn, cần được điều trị khẩn cấp để ngăn ngừa nhiễm trùng.

Về cơ bản, gãy xương bánh chè được phân loại thành các chấn thương ngang, dọc, gãy, rìa hoặc sụn của đầu gối.

• Gãy ngang xảy ra theo chiều ngang với xương bánh chè và thường do tác động gián tiếp lên xương bánh chè.
• Gãy dọc thường xảy ra từ cực dưới đến cực trên, ổn định và có thể được quản lý một cách bảo tồn.
• Gãy cạnh xương bánh chè xảy ra ở chu vi của xương bánh chè và thường do lực tác động trực tiếp lên mặt bên của xương bánh chè.
• Tổn thương sụn đầu gối thường gặp ở nhiều bệnh nhân, thường có liên quan đến mô mềm.

Triệu chứng khi gặp chấn thương gãy xương bánh chè

Một số triệu chứng điển hình của gãy xương bánh chè bao gồm:

• Đau xung quanh xương bánh chè (phía trước đầu gối);
• Bầm tím;
• Sưng to ngay cả khi bị gãy xương bánh chè nhẹ;
• Đầu gối không thể duỗi thẳng thường xuyên;
• Chân yếu, không chịu được sức nặng, thậm chí khó đứng và đi;
• Biến dạng của đầu gối, đặc biệt trong những trường hợp nặng của gãy xương bánh chè;
• Lồi xương của đầu gối trong trường hợp gãy hở của xương bánh chè.

Nguyên nhân gây nên chấn thương

Gãy hoặc nứt xương bánh chè là một chấn thương liên quan đến các tác động mạnh lên đầu gối thường gặp, chẳng hạn như:

• Cú ngã với tác động trực tiếp lên đầu gối, đặc biệt là bề mặt cứng như bê tông;
• Vận động viên bị gậy, bóng,... đánh trực tiếp vào đầu gối;
• Tai nạn xe hơi trong đó đầu gối va vào vô lăng hoặc bảng điều khiển phía trước;
• Bị thương do vũ khí như bom, đạn,...
• Việc gập chân đột ngột gây đứt gân kéo xương bánh chè.

Cách xử lý khi gãy xương bánh chè

Khi chưa rõ tình trạng tổn thương khớp gối, nên cho bệnh nhân nằm nghỉ, bất động để theo dõi. Lấy khăn lạnh hoặc túi đá chườm trong 20 phút, giữ nguyên trong 20 phút và lặp lại (không chườm đá trực tiếp lên da).

Sau đó, cần theo dõi xem tình trạng sưng đau không giảm hoặc đau tăng lên thì có thể là chấn thương, gãy xương. Đối với bệnh nhân gãy xương, cần sơ cứu bằng cách cố định tạm thời 1/3 giữa đùi với bàn chân trên một thanh nẹp gỗ ở tư thế đầu gối duỗi hoàn toàn. Sau đó, cần chuyển bệnh nhân đến cơ sở y tế uy tín gần nhất để thăm khám.

Tuyệt đối không điều trị theo lời mách bảo, bôi thuốc, nhờ thầy lang,… có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm.

Cách điều trị chấn thương vỡ xương bánh chè

Sau khi thăm khám, chụp X - quang và các xét nghiệm khác, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp:

• Điều trị bảo tồn gãy xương bánh chè không di lệch (2 mảnh và lồi mặt khớp xương bánh chè, lồi cầu đùi không cong) hoặc áp dụng cho bệnh nhân cao tuổi không thể đi lại hoặc gặp các vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe.
• Phẫu thuật được chỉ định cho gãy xương , 2 mảnh gãy cách nhau trên 4mm, gãy khi bề mặt khớp của các mảnh gãy bị xoắn lại hoặc có mảnh di chuyển trong khớp gối. Có thể tiến hành mổ khớp để buộc dây thép, mổ buộc xương chữ U, phẫu thuật bằng vít hay mổ với neo chịu lực. Nếu gãy quá nặng, xương bánh chè phải được phẫu thuật cắt bỏ.

Bao lâu thì hồi phục sau chấn thương vỡ xương bánh chè

Thời gian phục hồi sau gãy xương bánh chè phụ thuộc vào các yếu tố như: Mức độ tổn thương, phương pháp điều trị,... Bạn có thể trở lại làm việc sau 1 tuần với công việc chủ yếu là ngồi, 12 tuần nếu công việc liên quan đến ngồi xổm, leo cầu thang hoặc leo núi.

Chấn thương gãy xương bánh chè nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây nên những biến chứng khôn lường như là viêm khớp sau chấn thương, khớp gối bị cứng, đầu gối đau nhức,... Ngoài ra người bệnh nên bổ sung thực phẩm nhiều vitamin C, sắt và kali để nhanh chóng hồi phục chấn thương. Chúc bạn luôn khỏe mạnh!

Nga Linh

Nguồn Tham khảo: Tổng hợp