Cách nói chuyện với người bị tâm thần đạt hiệu quả

Nói chuyện với người bị tâm thần có thể là một thách thức, nhưng cũng là cơ hội để tạo sự kết nối và hỗ trợ lẫn nhau. Những người bị tâm thần thường gặp khó khăn trong việc giao tiếp, nhưng với cách tiếp cận phù hợp, bạn có thể giúp họ cảm thấy thoải mái hơn. Vậy, cách nói chuyện với người bị tâm thần như thế nào là hiệu quả?

Bệnh tâm thần là gì?

Bệnh tâm thần là thuật ngữ dùng để mô tả các rối loạn ảnh hưởng đến chức năng não bộ, dẫn đến những thay đổi bất thường trong suy nghĩ, cảm xúc, hành vi và nhận thức. Những người mắc bệnh tâm thần thường gặp khó khăn trong việc duy trì các chức năng hàng ngày, như làm việc, giao tiếp xã hội, hoặc chăm sóc bản thân.

Các bệnh tâm thần có thể bao gồm các rối loạn nhẹ như lo âu và trầm cảm, cũng như các tình trạng nghiêm trọng hơn như tâm thần phân liệt và rối loạn lưỡng cực. Nguyên nhân của bệnh tâm thần có thể do sự kết hợp của các yếu tố di truyền, sinh học, tâm lý và môi trường.

Bệnh tâm thần có thể được điều trị hiệu quả thông qua sự kết hợp của thuốc, liệu pháp tâm lý, và hỗ trợ từ gia đình và xã hội. Tuy nhiên, việc điều trị và quản lý bệnh tâm thần cần sự kiên nhẫn và hỗ trợ lâu dài.

Nguyên nhân gây ra các bệnh lý tâm thần

Nguyên nhân gây ra bệnh tâm thần vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho rằng sự kết hợp của nhiều yếu tố di truyền và môi trường có thể dẫn đến sự phát triển của các bệnh này. Dưới đây là một số yếu tố thường được cho là nguyên nhân của bệnh tâm thần:

• Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc bệnh tâm thần, thì khả năng các thành viên khác cũng mắc các rối loạn tương tự sẽ cao hơn.
• Yếu tố sinh học: Các yếu tố bên ngoài như chấn thương sọ não, tiếp xúc với chất độc hại hoặc virus trong giai đoạn thai kỳ có thể góp phần gây ra các rối loạn tâm thần.
• Rối loạn sinh hóa não: Những thay đổi sinh hóa trong não, chẳng hạn như sự mất cân bằng của các chất dẫn truyền thần kinh, có thể tác động đến tâm trạng và các yếu tố khác của sức khỏe tâm thần. Ngoài ra, sự thay đổi trong nội tiết tố cũng có thể đóng vai trò quan trọng.
• Áp lực cuộc sống: Những khó khăn trong cuộc sống như thất bại trong công việc hay học tập có thể dẫn đến căng thẳng tâm lý kéo dài và tăng nguy cơ mắc bệnh tâm thần. Bên cạnh đó, những trải nghiệm tiêu cực từ gia đình như lạm dụng tình dục, bạo lực, hoặc lòng tự trọng thấp cũng có thể dẫn đến sự phát triển của tư duy không lành mạnh và các rối loạn tâm thần.

Cách nói chuyện với người bị tâm thần

Giao tiếp chậm rãi và tôn trọng

Khi giao tiếp với người bị tâm thần, hãy nhớ rằng họ có thể gặp khó khăn trong việc phân biệt giữa các âm thanh nền và giọng nói của bạn, điều này có thể làm họ khó hiểu bạn hơn. Do đó, hãy nói một cách rõ ràng, từ tốn và nhẹ nhàng, để giúp họ dễ dàng tiếp nhận thông tin mà không cảm thấy quá tải.

Chú ý đến các triệu chứng ảo giác

Khoảng 80% những người mắc tâm thần trải qua các ảo giác, vì vậy bạn cần lưu ý rằng người bệnh có thể đang gặp ảo giác trong khi bạn nói chuyện với họ. Họ có thể tin rằng bạn hoặc một thực thể bên ngoài đang điều khiển suy nghĩ của họ, hoặc họ có thể coi bạn là một nhân vật quan trọng.

Khi giao tiếp với họ, hãy thể hiện sự thông cảm, nhưng tránh việc đồng tình thái quá hoặc khen ngợi họ một cách không cần thiết.

Đừng coi họ như không tồn tại

Dù người bệnh đang trải qua ảo giác hoặc ảo tưởng, bạn không nên cư xử như thể họ không có mặt. Họ vẫn có thể nhận thức được những gì đang xảy ra và cảm thấy bị tổn thương nếu bạn trò chuyện như thể họ không hiện diện. Nếu bạn cần thảo luận về tình trạng của người bệnh với người khác, hãy làm điều đó một cách tế nhị để không gây cảm giác bị xúc phạm cho họ, hoặc chọn thời điểm khác để thực hiện cuộc trò chuyện.

Lên kế hoạch rút lui khi cần thiết

Hãy biết khi nào nên rời khỏi phòng nếu cuộc trò chuyện trở nên căng thẳng hoặc nếu bạn cảm thấy không an toàn. Lên kế hoạch để trấn an và thuyết phục nhẹ nhàng khi cần thiết, đồng thời chuẩn bị cách xử lý để giúp họ bình tĩnh lại. Chẳng hạn, nếu họ cảm thấy bị theo dõi, bạn có thể gợi ý đóng cửa sổ để giúp giảm bớt lo lắng của họ.

Chấp nhận những hành vi và quan điểm khác thường

Những người mắc bệnh tâm thần có thể có hành vi và ý kiến khác lạ so với người bình thường. Do đó, một cách nói chuyện với người bị tâm thần hiệu quả là bạn nên tránh cười nhạo, chế giễu, hoặc coi thường những quan điểm sai lệch của họ. Đồng thời, nếu bạn cảm thấy bị đe dọa hoặc gặp nguy hiểm, hãy liên hệ với cảnh sát để được hỗ trợ.

Khuyến khích họ tiếp tục điều trị

Người mắc tâm thần thường có khuynh hướng ngừng sử dụng thuốc. Tuy nhiên, việc tiếp tục điều trị là vô cùng quan trọng. Khi họ bày tỏ ý định ngừng uống thuốc, bạn có thể nhắc nhở họ rằng tình trạng hiện tại của họ được cải thiện là nhờ vào việc sử dụng thuốc, và việc duy trì điều trị là cần thiết để giữ cho tình trạng sức khỏe tâm thần ổn định.

Không khuyến khích các ảo giác của họ

Khi người bệnh bắt đầu trải qua ảo giác và hoang tưởng, chẳng hạn như tin rằng bạn đang âm thầm chống lại họ, hãy cố gắng không giao tiếp mắt trực tiếp, vì điều này có thể làm gia tăng cảm giác hoang tưởng của họ. Nếu cần gọi cảnh sát, hãy thông báo về tình trạng tâm thần của người bệnh để cảnh sát có thể xử lý tình huống một cách phù hợp.

Giao tiếp với người bị tâm thần yêu cầu sự kiên nhẫn, tôn trọng và đồng cảm. Bằng cách áp dụng những phương pháp tiếp cận nhạy bén và đúng cách, bạn có thể giúp họ cảm thấy được lắng nghe, nhận được sự hỗ trợ và không cảm thấy bị cô lập. Hãy luôn nhớ rằng mỗi người bị tâm thần đều có những cảm xúc và nhu cầu riêng biệt, và sự quan tâm của bạn có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong cuộc sống của họ. Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn biết cách nói chuyện với người bị tâm thần hiệu quả.