Cách sơ cứu cầm máu đối với vết thương ở các bộ phận khác nhau

Các bộ phận trên cơ thể con người có vai trò khác nhau vì vậy mà cấu tạo của chúng cũng khác nhau. Do đó, cách sơ cứu cầm máu cũng phải đúng với đặc điểm của bộ phận bị tổn thương thì biện pháp sơ cứu cầm máu mới có tác dụng. Sơ cứu cầm máu đóng một vai trò rất quan trọng vì chúng có thể ảnh hưởng đến tính mạng của người bị thương. Vì vậy, cầm nắm rõ các phương pháp sơ cứu cầm máu để có thể thực hiện cầm máu một cách nhanh chóng và chính xác nhất.

Tổng quan về sơ cứu cầm máu

Việc sơ cứu cầm máu là vô cùng quan trọng để ngăn ngừa nạn nhân bị mất nhiều máu. Ngoài ra, việc sơ cứu còn có thể hạn chế tình trạng sốc và thậm chí có thể tử vong do chảy máu quá nhiều ở người bị thương.

Chảy máu có thể từ bên ngoài hoặc bên trong. Cụ thể:

• Chảy máu bên ngoài: Có thể quan sát được thông qua vết thương ở ngàoi da. Ngoài ra, có thể thấy máu chảy từ các cơ quan nội tạng thông qua: Nôn ra máu, đi ngoài ra máu, đi tiểu ra máu, chảy máu âm đạo, chảy máu cam…
• Chảy máu bên trong: Là những vết thương bên trong và không thể nhìn thấy. ví dụ như chảy máu vào trong ổ bụng, chảy máu trong phổi, trong não. Chảy máu bên trong có thể đánh giá thông qua nhiệt độ, mạch, huyết áp, nhịp thở.
• Chảy máu mạch máu:
  • Chảy máu từ động mạch: Phun thành tia, chảy thành dòng, màu đỏ tươi.
  • Chảy máu từ tĩnh mạch: Chảy thành dòng, từ từ màu đỏ thẫm.
  • Chảy máu từ mao mạch: Máu chảy ít, từ từ.

Thông thường đứt tay là vết thương chảy máu ngoài và cắt trúng các mao mạch

Một số nguyên tắc chung khi sơ cứu cầm máu

Ép trực tiếp lên vết thương đang chảy máu

Nên nhanh chóng dùng ngón tay cái hoặc cả bàn tay để ép trực tiếp lên vết thương. Nếu có điều kiện thì nên đặt lên vết thương một miếng băng gạc hoặc miếng vải sạch trước khi ép trực tiếp.

Nâng cao vùng bị tổn thương

Ðặt nạn nhân nằm ở tư thế thoải mái thuận tiện, để bệnh nhân nghỉ ngơi tầm 10 phút. Nếu vết thương ở các chi thì nên nâng cao các chi lên cao hơn tim để giảm áp lực máu tới vùng này.

Vết thương đâm xuyên còn dị vật

Nếu các vết thương gây chảy máu có dị vật đâm vào và vẫn cắm ở vết thương thì không được rút dị vật ra. Bịt kín vết thương, ép mép vết thương sát với dị vật và sau đó băng bó lại, không gây thêm áp lực trực tiếp lên dị vật.

Chuyển nạn nhân tới cơ sở y tế nếu thấy cần thiết

Nếu vết thương nhỏ và nạn nhân có thể được di chuyển bằng ô tô xe máy thông thường thì người thân nên chuyển ngay nạn nhân tới cơ sở y tế gần nhất.

Nếu vết thương nặng hay tình trạng chuyển biến xấu thì gọi cấp cứu 115 càng sớm càng tốt.

Dù đã cầm máu nhưng vẫn nên đưa người bị nạn đến bệnh viện càng sớm càng tốt

Các phương pháp sơ cứu cầm máu

Phương pháp sơ cứu cầm máu nếu chảy máu từ tĩnh mạch, mao mạch

Thực hiện cầm máu theo 4 bước dưới đây:

• Bước 1: Sử dụng khăn hoặc gạc sạch để ép trực tiếp vết thương. 
• Bước 2: Nâng cao vùng chảy máu (nếu không có nghi ngờ gãy xương).
• Bước 3: Duy trì áp lực ép. Thông thường ép liên tục từ 3 đến 5 phút thì máu sẽ ngừng chảy.
• Bước 4: Buộc cố định vết thương bằng gạc, dây, bằng chun.

Sơ cứu chảy máu từ động mạch hoặc một phần chi thể bị cắt cụt, dập nát

Các phương pháp sơ cứu cầm máu với các vết thương ở động mạch hoặc tứ chi bị cắt thức hiện như sau:

• Bước 1: Ấn động mạch ở phía trên vết thương để tạm thời cầm máu.
• Bước 2: Đặt garô sao cho phải đặt sát ngay phía trên vết thương. Lót vải hoặc gạc ở chỗ định đặt garô. Đặt dây garo (dây chun, bang chun, dây vải ...) và xoắn dần. Theo dõi máu chảy vết thương. Nếu máu ngừng chảy là được. 
• Bước 3: Khi đã xoắn vừa đủ chặt thì cố định que xoắn. Nếu là dây cao su thì chỉ cần quấn nhiều vòng tương đối chặt rồi buộc cố định. 

Với các phần chi bị đứt rời: cho vào túi sạch (bảo quản lạnh nếu có thể) và đưa cùng đến cơ sở y tế gần nhất.

Sơ cứu cầm máu khi chảy máu từ mũi

Khi phát hiện máu chảy ra từ mũi, các bạn nên:

• Bước 1: Ngồi thẳng hoặc cúi về phía trước, không ngửa đầu về phía sau vì có thể khiến máu chảy qua khí quản/cổ họng gây sặc. 
• Bước 2: Dùng ngón tay cái và ngón trỏ bóp chặt cả 2 lỗ mũi, thở bằng miệng. Thông thường sau khoảng 10 phút máu sẽ ngừng chảy.

Khi chảy máu mũi chỉ nên bóp phần cánh mũi chứ không bóp mạnh sống mũi

Lưu ý: Nên bóp cánh mũi, không bóp mạnh phần xương sống mũi vì làm vậy không thể giúp cầm máu mà còn bị đau. Không được thả tay ra quá sớm vì có thể khiến máu chảy kéo dài hơn.

Cầm máu khi chảy máu từ miệng

Máu chảy ra từ miệng là một trường hợp khá nguy hiểm, thường là do răng bị tổn thương. Các phương pháp sơ cứu cầm máu khi máu chảy từ miệng: 

• Bước 1: Bảo nạn nhân há miệng ra, tìm vị trí chảy máu từ trong miệng.
• Bước 2: Cuộn chặt miếng gạc nhỏ hoặc miếng vải, đưa vào vị trí chảy máu.
• Bước 3: Bảo nạn nhân ngậm chặt vào miếng gạc sẽ giảm chảy máu.

Với các trường hợp chảy máu khác

Tại nhà hoặc tại hiện trường tai nạn sẽ rất khó để xử lý các trường hợp chảy máu trong như nôn ra máu, chảy máu trong ổ bụng, trong phổi, trong não... Do đó, trong các trường hợp này, người trợ giúp cần đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được điều trị càng sớm càng tốt.

Trên đây là các phương pháp sơ cứu cầm máu đối với từng trường hợp riêng biệt cũng như một số lưu ý khi thực hiện sơ cứu cầm máu. Hi vọng với những thông tin hữu ích trên, quý đọc giả đã có thêm kiến thức để ứng biến kịp thời trước tình huống bất ngờ xảy ra.

Như Nguyễn

Nguồn: Tổng hợp