Cấu tạo và chức năng của các lớp thành bụng

Trong cơ thể người, thành bụng không chỉ làm vách ngăn chắc chắn bảo vệ nội tạng ổ bụng mà còn hỗ trợ các chức năng như thở, ho, nôn và cả tiểu tiện, đại tiện. Vậy cấu tạo và chức năng của các lớp thành bụng như thế nào?

Tìm hiểu về cấu tạo của lớp thành bụng

Thành bụng là vùng bao quanh ổ bụng, có thể phân chia thành phần trước và phần phía sau. Mỗi phần của nó đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và hỗ trợ các cơ quan nội tạng. Phần trước của thành bụng bao gồm các lớp chính sau:

• Da;
• Mô dưới da;
• Fasci;
• Cơ;
• Phúc mạc.

Chức năng của thành bụng

Thành bụng không chỉ đơn thuần là một lớp bảo vệ mà còn đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng cơ bản của cơ thể. Việc hiểu rõ cấu trúc và chức năng của từng lớp thành bụng giúp các chuyên gia y tế đưa ra các chẩn đoán và phương pháp điều trị hiệu quả hơn cho các vấn đề liên quan đến khoang bụng và các cơ quan nội tạng bên trong.

Cấu tạo của thành bụng

Da và mô dưới da

Một trong những lớp đầu tiên của thành bụng là da. Da là lớp ngoài cùng của thành bụng, cung cấp sự bảo vệ chống lại các yếu tố bên ngoài, trong khi đó, mô dưới da là lớp mỡ dưới da, giúp cách nhiệt và bảo vệ cơ thể khỏi chấn thương cơ học.

Fascia

Fascia là một loại mô liên kết cứng, hình thành một mạng lưới chiều liên tục, bao phủ toàn bộ cấu trúc bên trong cơ thể, từ cơ bắp cho đến các nội tạng. Nó không chỉ cung cấp sự hỗ trợ cấu trúc mà còn giữ chức năng như một lớp màng liên kết, gắn kết các phần của cơ thể với nhau.

Cơ

Đầu tiên, các cơ thành bụng trước bên bao gồm ba cơ bên xếp thành ba lớp từ nông đến sâu: Cơ chéo bụng ngoài, cơ chéo bụng trong và cơ ngang bụng. Ngoài ra, có hai cơ ở phía trước, ở giữa bụng: Cơ thẳng bụng và cơ tháp.

Hai phần phải và trái của thành bụng trước gặp nhau ở đường giữa, được gọi là đường trắng, kéo dài từ mũi ức đến xương mu.

Cơ thẳng bụng nằm: Cơ thẳng bụng nằm ở giữa bao gồm hai phần chính là cơ thẳng to và bao cơ thẳng to. Hai cơ này bám vào ba sụn sườn (V, VI, VII) và xương ức, sau đó kéo dài dọc hai bên đường trắng giữa và bám vào xương mu qua hai bó. Bó trong đan chéo với bó trong của cơ bên đối diện, trong khi bó ngoài tách ra tạo thành dây chằng Halles, gắn vào gai háng. Mặt trước của cơ thẳng to có từ 3 đến 5 dải ngang, chia cơ thành nhiều múi. 

Mỗi cơ thẳng đều được bọc trong một bao có độ dày mỏng khác nhau. Ở nửa trên và phía trước, bao gồm các cân của cơ chéo to và lá trước cân cơ chéo bé. Trong khi đó, phía sau bao gồm cả lá sau của cân cơ chéo bé và cân cơ ngang bụng. Ở nửa dưới, tất cả cân cơ chéo và cân cơ ngang bụng đều chạy ra mặt trước, tạo nên một vòng cung lõm xuống bên dưới được gọi là cung Douglase.

Cơ tháp: Cơ tháp là một cơ nhỏ nằm phía trước và bên dưới cơ thẳng to.

Với cấu tạo như trên, các cơ thành bụng chủ yếu đóng vai trò trong việc giữ cho các cơ quan bên trong ổ bụng ổn định. Cơ thẳng bụng là trụ cột chính để hỗ trợ và duy trì thành bụng. Khi các cơ bụng co lại, đai bụng sẽ thắt lại, tạo ra áp lực cần thiết cho các hoạt động như đại tiện, nôn mửa và thở mạnh. Ngoài ra, trong thai nghén và sinh đẻ, các cơ thành bụng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ rặn đẻ và giúp cho thành bụng ko bị chảy xệ.

Các cơ rộng bụng gồm ba cơ chính:

• Cơ chéo bụng ngoài: Bám vào mặt ngoài của đầu trước bảy xương sườn cuối, tạo thành hình quạt từ trên xuống dưới và từ ngoài vào trong. Phần sau của cơ này có phần cơ và phần cân, phần cân ở phía trước tỏa ra và bám vào đường trắng giữa, cung đùi và mào chậu.
• Cơ chéo bụng trong: Nằm ngay bên trong cơ chéo bụng ngoài.
• Cơ ngang bụng: Là cơ sâu nhất, bám vào cung đùi, mỏm ngang của các đốt sống thắt lưng, mào chậu và sáu xương sườn cuối.

Các cơ ở thành bụng sau bao gồm cơ vuông thắt lưng và cơ thắt lưng chậu.

Vỏ trực tràng

Vỏ trực tràng hay còn được gọi là fascia trực tràng, được tạo thành bởi các mạc aponeurotic của cơ ngang bụng và cơ chéo bụng ngoài và trong. Fascia trực tràng bao bọc cơ thẳng bụng và cơ tháp.

Ở phía trên fascia trực tràng có hai lớp:

• Fascia Camper (lớp mỡ dưới da ngoài): Lớp này nằm ở phía trước.
• Fascia Scarpa (lớp màng dưới da): Lớp này nằm ở phía sau.

Bên trong fascia trực tràng có các lớp khác nhau:

• Phía trên đường vòng cung (arcuate line): Tại rìa bên của cơ thẳng bụng, mạc aponeurotic của cơ chéo bụng trong chia thành hai phần. Một phần đi qua phía trước cơ thẳng bụng, kết hợp với aponeurosis của cơ chéo bụng ngoài và mạc aponeurotic của nửa trước cơ chéo bụng trong. Phần còn lại kết hợp với mạc aponeurotic của cơ ngang bụng và nửa sau của cơ chéo bụng trong. Hai phần này gặp nhau ở biên giới giữa của cơ thẳng bụng và được gắn vào đường trắng giữa bụng.
• Bên dưới đường vòng cung: Mạc aponeurotic của cả ba cơ (bao gồm cơ ngang) đi qua phía trước cơ thẳng bụng.

Bên dưới fascia trực tràng gồm ba lớp:

• Fascia ngang (Fascia transversalis);
• Mỡ ngoài phúc mạc (Extraperitoneal fat);
• Phúc mạc (Peritoneum).

Dây thần kinh

Các dây thần kinh chi phối thành bụng trước bao gồm:

• Dây thần kinh dưới sườn;
• Dây thần kinh chậu - hạ vị;
• Dây thần kinh chậu - bẹn.

Phúc mạc

Phúc mạc là một màng thanh mạc trơn láng, bao bọc tất cả các thành của ổ bụng và các tạng thuộc hệ tiêu hóa. Nó cũng che phủ phía trước hoặc trên các tạng thuộc hệ tiết niệu và sinh dục. Lớp thành bụng phúc mạc đóng vai trò quan trọng trong việc giảm ma sát giữa các cơ quan nội tạng, đồng thời giúp chống nhiễm trùng và bảo vệ các cơ quan.

Phúc mạc được cấu tạo bởi hai lớp:

• Lớp thanh mạc: Gồm các tế bào thượng bì vảy, lớp này tiết ra chất dịch giúp phúc mạc trở nên trơn bóng, giảm ma sát giữa các tạng khi chúng di chuyển. Nếu lớp này bị tổn thương, các tạng rất dễ dính vào thành bụng.
• Tấm dưới thanh mạc: Đây là lớp mô sợi liên kết, giúp phúc mạc trở nên chắc chắn và đàn hồi cao.

Nhờ cấu trúc và chức năng đa dạng, phúc mạc không chỉ bảo vệ mà còn hỗ trợ các hoạt động quan trọng của cơ thể, duy trì sức khỏe và chức năng của các cơ quan nội tạng.

Lớp thành bụng không chỉ đơn giản là một phần của cấu trúc cơ thể, mà còn là chìa khóa quan trọng cho sức khỏe và sự phát triển của cơ thể tổng thể. Sự khỏe mạnh và linh hoạt của lớp này ảnh hưởng đến khả năng vận động, hô hấp và tiêu hóa của cơ thể. Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về thành bụng và các lớp thành bụng cũng như chức năng của nó. 

Xem thêm: 

• Chân nổi gân xanh có nguy hiểm không?
• Dấu vân tay là gì? Ứng dụng dấu vân tay trong đời sống