Chỉ số triglyceride cao khi mang thai: Nguyên nhân và cách kiểm soát

Chỉ số triglyceride cao khi mang thai có thể là dấu hiệu cảnh báo rối loạn mỡ máu, ảnh hưởng đến cả mẹ và thai nhi. Việc theo dõi và kiểm soát chỉ số này đóng vai trò quan trọng trong thai kỳ. Trong bài viết dưới đây, Nhà thuốc Long Châu sẽ giúp bạn hiểu rõ về hơn nguyên nhân cũng như cách kiểm soát chỉ số triglyceride hiệu quả.

Nguyên nhân chỉ số triglyceride cao khi mang thai

Chỉ số triglyceride cao khi mang thai không chỉ là hậu quả của sự thay đổi nội tiết tố mà còn do nhiều yếu tố khác liên quan đến chế độ ăn uống, lối sống và tiền sử sức khỏe. Việc nhận diện chính xác nguyên nhân là bước đầu quan trọng giúp kiểm soát tình trạng rối loạn mỡ máu một cách hiệu quả và an toàn.

Một số nguyên nhân thường gặp bao gồm:

• Tăng hormone estrogen trong thai kỳ: Estrogen tăng cao là một yếu tố sinh lý bình thường nhưng lại kích thích gan tổng hợp nhiều lipid hơn, dẫn đến tăng triglyceride trong máu.
• Chế độ ăn uống không hợp lý: Thực đơn nhiều tinh bột tinh chế, đường đơn và chất béo bão hòa có thể thúc đẩy quá trình tổng hợp triglyceride nội sinh khiến mỡ máu tăng nhanh chóng.
• Lối sống ít vận động: Phụ nữ mang thai thường có xu hướng nghỉ ngơi nhiều, nhất là trong tam cá nguyệt cuối. Tuy nhiên, sự thiếu vận động kéo dài sẽ làm chậm chuyển hóa chất béo và đường, dễ dẫn đến tích tụ triglyceride.
• Tăng cân quá mức trong thai kỳ: Việc tăng cân quá nhanh hoặc vượt mức khuyến nghị khiến hệ thống chuyển hóa của cơ thể bị quá tải, từ đó rối loạn chuyển hóa mỡ và đường.
• Tiền sử rối loạn lipid máu hoặc hội chứng chuyển hóa: Những người đã có nền tảng bệnh lý liên quan đến mỡ máu, tiểu đường type 2 hoặc hội chứng chuyển hóa trước khi mang thai sẽ có nguy cơ tăng triglyceride cao hơn trong thai kỳ.

Những nguyên nhân trên thường phối hợp với nhau và có thể diễn biến âm thầm. Do đó, phụ nữ mang thai nên trao đổi kỹ với bác sĩ để được hướng dẫn kiểm soát phù hợp ngay từ sớm, đặc biệt là những người có yếu tố nguy cơ.

Nguy cơ từ việc tăng triglyceride trong thai kỳ

Chỉ số triglyceride cao khi mang thai là tình trạng khá phổ biến do ảnh hưởng của sự thay đổi nội tiết tố, đặc biệt là sự gia tăng hormone estrogen. Estrogen kích thích gan tăng sản xuất lipoprotein, dẫn đến nồng độ triglyceride trong máu tăng lên. Ở mức vừa phải, đây là hiện tượng sinh lý bình thường. Tuy nhiên, nếu chỉ số này vượt quá giới hạn cho phép, người mẹ có thể đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm.

Các nguy cơ tiềm ẩn gồm:

• Viêm tụy cấp: Khi triglyceride tăng quá cao, đặc biệt trên 1000 mg/dL, nguy cơ viêm tụy cấp rất lớn. Đây là tình trạng cấp cứu, có thể gây đau bụng dữ dội, nôn mửa và đe dọa tính mạng nếu không điều trị kịp thời.
• Tiểu đường thai kỳ: Chỉ số triglyceride cao thường đi kèm kháng insulin, làm tăng khả năng phát triển tiểu đường trong thai kỳ, đặc biệt ở những người có thừa cân hoặc rối loạn chuyển hóa.
• Tiền sản giật, sinh non: Rối loạn lipid máu làm tổn thương nội mô mạch máu, có thể dẫn đến tăng huyết áp thai kỳ, tiền sản giật và nguy cơ sinh non.
• Thai chậm phát triển trong tử cung: Triglyceride cao ảnh hưởng đến hệ tuần hoàn nhau thai, làm giảm trao đổi dưỡng chất và oxy khiến thai nhi tăng trưởng chậm.
• Tác động lâu dài đến sức khỏe: Mẹ có nguy cơ mắc bệnh tim mạch, rối loạn mỡ máu sau sinh; trẻ có nguy cơ béo phì và mắc bệnh chuyển hóa sau này.

Tình trạng triglyceride tăng cao nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Do đó, theo dõi mỡ máu định kỳ trong thai kỳ là bước cần thiết để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Dấu hiệu nhận biết rối loạn mỡ máu khi mang thai

Phần lớn phụ nữ không có biểu hiện rõ ràng khi chỉ số triglyceride cao khi mang thai, do đó việc xét nghiệm máu định kỳ là rất cần thiết. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, cơ thể vẫn có thể phát ra các tín hiệu cảnh báo.

• Cảm thấy mệt mỏi kéo dài, không cải thiện sau nghỉ ngơi.
• Thường xuyên buồn nôn, đầy bụng, khó tiêu.
• Vàng da hoặc xuất hiện ban vàng quanh mắt và mí mắt.
• Đau vùng bụng trên bên trái – dấu hiệu nghi ngờ viêm tụy.
• Tăng cân nhanh dù ăn uống điều độ, khó kiểm soát lượng mỡ vùng bụng.

Chẩn đoán và theo dõi chỉ số triglyceride trong thai kỳ

Để xác định tình trạng chỉ số triglyceride cao khi mang thai, thai phụ cần được xét nghiệm máu định kỳ theo chỉ định của bác sĩ. Thông thường, chỉ số triglyceride sẽ được đo trong bộ xét nghiệm mỡ máu lúc đói.

• Triglyceride bình thường khi mang thai nên ở mức dưới 300 mg/dL.
• Nếu vượt quá 500 mg/dL, cần theo dõi sát để ngăn ngừa viêm tụy cấp.
• Thai phụ có yếu tố nguy cơ như béo phì, tiểu đường thai kỳ cần xét nghiệm thường xuyên hơn.
• Các xét nghiệm liên quan khác: Cholesterol toàn phần, HDL cholesterol, LDL cholesterol, men gan và glucose huyết đói.
• Bác sĩ có thể chỉ định thêm siêu âm hoặc theo dõi tăng trưởng thai nhi nếu nghi ngờ biến chứng.

Cách kiểm soát triglyceride trong thai kỳ an toàn

Đối với phụ nữ mang thai, việc kiểm soát chỉ số triglyceride cao khi mang thai cần đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé. Thay đổi lối sống là phương pháp ưu tiên hàng đầu, trong khi thuốc hạ mỡ máu chỉ được cân nhắc khi có chỉ định bắt buộc.

Một số cách kiểm soát triglyceride trong thai kỳ:

• Ưu tiên chế độ ăn nhiều rau xanh, trái cây ít ngọt, cá béo như cá hồi và cá thu.
• Giảm tinh bột tinh luyện, tránh thức ăn chiên rán và thực phẩm công nghiệp.
• Tăng cường hoạt động nhẹ như đi bộ, yoga bầu nếu không có chống chỉ định.
• Kiểm soát tăng cân theo chỉ số BMI và tuần thai, tránh tăng cân quá mức.
• Uống nhiều nước, chia nhỏ bữa ăn để hạn chế rối loạn tiêu hóa và giảm tích tụ lipid.

Khi nào cần điều trị y tế đối với tình trạng tăng triglyceride?

Trong một số trường hợp, chỉ số triglyceride cao khi mang thai vượt ngưỡng an toàn và gây ra triệu chứng lâm sàng rõ rệt, bác sĩ sẽ cân nhắc điều trị y tế để phòng biến chứng.

• Khi chỉ số vượt ngưỡng 1000 mg/dL và kèm đau bụng nghi ngờ viêm tụy cấp.
• Nếu thai phụ có tiền sử bệnh mạch vành, rối loạn lipid di truyền.
• Khi các biện pháp ăn uống và vận động không cải thiện chỉ số sau 4 – 6 tuần.
• Bác sĩ có thể chỉ định dùng omega-3 liều cao, niacin hoặc các thuốc đặc trị an toàn trong thai kỳ.
• Quá trình điều trị luôn đi kèm theo dõi sát, kiểm tra định kỳ và đánh giá ảnh hưởng tới thai nhi.

Chỉ số triglyceride cao khi mang thai không chỉ phản ánh tình trạng rối loạn mỡ máu mà còn là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ biến chứng nguy hiểm trong thai kỳ. Việc phát hiện sớm và kiểm soát đúng cách sẽ giúp bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé trong suốt hành trình mang thai. Hy vọng với những thông tin từ bài viết có thể giúp các bố mẹ chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe thai kỳ.