Chu kỳ của sốt xuất huyết diễn ra như thế nào? Cách điều trị và phòng ngừa

Sốt xuất huyết có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong năm, nhưng thường xuất hiện mạnh mẽ vào mùa mưa do đây là thời kỳ muỗi hoạt động mạnh mẽ, tạo điều kiện thuận lợi cho sự sinh sôi và phát triển của bệnh. Các chu kỳ của sốt xuất huyết có những dấu hiệu và triệu chứng đặc trưng khác nhau. Việc hiểu rõ thông tin này có thể giúp bạn tự bảo vệ sức khỏe và ngăn chặn biến chứng có thể xảy ra.

Chu kỳ của sốt xuất huyết

Chu kỳ của sốt xuất huyết hay còn gọi là giai đoạn của sốt xuất huyết. Mỗi giai đoạn của bệnh sốt xuất huyết thường có những triệu chứng đặc trưng, giúp phân biệt từng giai đoạn của bệnh.

Giai đoạn sốt

Là giai đoạn đầu tiên đánh dấu sự xâm nhập của virus vào cơ thể. Sốt có thể kéo dài từ 2-7 ngày và được chia thành hai giai đoạn như sau:

• Giai đoạn đầu, khi muỗi nhiễm virus truyền sang người qua vết đốt. Trong khoảng 1-3 ngày đầu, virus tấn công hệ miễn dịch, gây ra các triệu chứng như sốt cao và mệt mỏi, tương tự như một số bệnh cảm cúm thông thường.
• Các dấu hiệu cảnh báo về sự tiến triển sang giai đoạn sốt xuất huyết nặng xuất hiện sau khi người bệnh hạ sốt. Khi đó, sốt xuất huyết bắt đầu thể hiện các triệu chứng rõ ràng hơn, bao gồm nôn mửa dai dẳng, đau bụng dữ dội, tích tụ dịch, chảy máu niêm mạc, khó thở, hoặc giảm nồng độ hematocrit (nồng độ máu).
• Sốt xuất huyết ở giai đoạn này có thể xuất hiện nhiều triệu chứng khác như nhức đầu, đau vùng sau mắt, đau cơ xương khớp, phát ban hoặc xuất huyết nhẹ, chảy máu cam trong vòng 24-48 giờ sau khi bắt đầu.

Giai đoạn xuất huyết

Giai đoạn nguy kịch của bệnh sốt xuất huyết bắt đầu sau khi giảm sốt và thường kéo dài khoảng 24-48 giờ.

Hầu hết người mắc sốt xuất huyết thường trải qua những dấu hiệu cải thiện lâm sàng trong giai đoạn này. Tuy nhiên, bệnh nhân có thể bắt đầu phát hiện tình trạng giảm tiểu cầu, xuất hiện các dấu hiệu xuất huyết từ nhẹ đến nặng.

Tình trạng xuất huyết có thể biểu hiện đa dạng, bao gồm xuất huyết dưới da, chảy máu cam, chảy máu chân răng, xuất huyết đường tiêu hóa, xuất huyết não và nhiều biểu hiện khác. Xuất huyết có thể đi kèm với sự tăng tính thấm thành mạch, làm cô đặc máu và gây ra các biến chứng nặng, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.

Ban đầu, cơ chế bù trừ sinh lý giúp duy trì sự tuần hoàn máu đầy đủ, khiến bệnh nhân vẫn ổn định. Tuy nhiên, do cô đặc máu nếu không được bù đủ dịch, bệnh nhân có thể phải đối mặt với hạ huyết áp, và trong trường hợp nặng, có thể dẫn đến sốc sốt xuất huyết. Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể phải đối mặt với các biến chứng khác như tràn dịch màng phổi, cổ trướng, giảm protein máu và các vấn đề liên quan đến hệ thống não với sự dịch não tủy bình thường.

Giai đoạn hồi phục

Khi sự rò rỉ huyết tương giảm bớt, bệnh nhân bước vào giai đoạn hồi phục của sốt xuất huyết, trong đó họ có khả năng tái hấp thu dịch thông qua truyền tĩnh mạch. Trong giai đoạn này, tình trạng tràn dịch màng phổi và ổ bụng có thể cải thiện. Bệnh nhân thường trải qua tình trạng lợi tiểu, huyết động dần ổn định, mặc dù nhịp thở có thể chưa hoàn toàn hồi phục.

Nồng độ hematocrit dần trở về mức ổn định hoặc giảm do tác động làm loãng của dịch tái hấp thu. Các chỉ số từ các xét nghiệm sốt xuất huyết có thể bắt đầu phục hồi về mức bình thường. Trong giai đoạn này, người bệnh có thể trải qua dấu hiệu như bóng và ngứa ở các vùng da đang hồi phục.

Hiện tại, vì chưa có vacxin và thuốc đặc trị cụ thể, người bệnh cần lưu ý theo dõi các biểu hiện bệnh ở từng giai đoạn để sử dụng thuốc điều trị triệu chứng một cách đúng đắn, từ đó giảm thiểu tối đa nguy cơ xảy ra các tình huống nguy hiểm. Ngoài ra, quan tâm đến chế độ chăm sóc người bệnh sốt xuất huyết là quan trọng, bao gồm cung cấp thực phẩm dinh dưỡng, bổ sung nhiều nước và chất điện giải để ngăn chặn mất nước và tăng cường quá trình đào thải của cơ thể.

Điều trị sốt xuất huyết như thế nào?

Sau khi tìm hiểu các giai đoạn của sốt xuất huyết, có thể biết được rằng giai đoạn thứ hai là giai đoạn nguy hiểm và có thể xuất hiện nhiều biến chứng. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc tất cả các trường hợp mắc bệnh đều cần phải đến bệnh viện.

Hầu hết những người mắc bệnh có thể được điều trị tại nhà dưới sự hướng dẫn, chỉ định và theo dõi của bác sĩ. Trong giai đoạn này, điều trị bao gồm:

Khắc phục triệu chứng

Để khắc phục triệu chứng, bạn có thể thực hiện các biện pháp như sau:

• Sử dụng thuốc hạ sốt và bù nước, điện giải: Với sốt cao hơn 38,5 độ C, có thể sử dụng Paracetamol với liều dùng phù hợp và thời gian giãn cách từ 4 đến 6 giờ. Lưu ý rằng thuốc hạ sốt chứa aspirin, ibuprofen nên tránh sử dụng vì có thể gây tăng nguy cơ xuất huyết. Đối với trẻ có tiền sử co giật, chỉ nên sử dụng khi sốt từ 38 độ C trở lên. Sử dụng khăn ấm để lau người, bẹn, nách cho người bệnh và mặc quần áo rộng rãi, thoải mái.
• Duy trì nước và điện giải: Khuyến khích người bệnh uống nhiều nước và dung dịch bù điện giải để ngăn chặn mất nước do nôn. Dung dịch Oresol thường được sử dụng lúc này.

Chăm sóc người bệnh

Trong quá trình chăm sóc người bệnh, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Hạn chế vận động và tăng cường nghỉ ngơi: Người bệnh cần được nghỉ ngơi đầy đủ để giảm áp lực lên cơ thể và tăng cường sức khỏe.
• Chế biến đồ ăn dạng lỏng: Đồ ăn nên được chế biến thành dạng lỏng như cháo, sữa, nước trái cây, nước cam, nước dừa để giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa.
• Theo dõi đặc biệt cho trẻ em: Trẻ em thường gặp phải biến chứng nặng và dễ bị sốc hơn. Người chăm sóc cần theo dõi chặt chẽ. Ngay cả khi không còn sốt, nếu xuất hiện các dấu hiệu như nôn nhiều, lừ đừ, tiểu ít, cần đưa ngay tới bệnh viện.

Cách phòng ngừa sốt xuất huyết

Hiện tại, chưa có biện pháp phòng tránh bệnh sốt xuất huyết đặc hiệu. Phòng tránh chủ yếu tập trung vào việc ngăn chặn muỗi đốt, thông qua các biện pháp sau:

• Loại bỏ nơi sinh sản của muỗi: Đậy kín tất cả các đồ vật chứa nước để ngăn muỗi đẻ trứng, thường xuyên vệ sinh và làm sạch các khu vực sống để ngăn chặn sự sinh sôi và phát triển của muỗi, diệt lăng quăng và bọ gậy bằng cách thả cá vào các đồ vật chứa nước.
• Đề phòng muỗi đốt: Mặc quần áo dài tay để bảo vệ cơ thể khỏi sự đốt của muỗi, sử dụng bình xịt muỗi, hương muỗi, kem chống muỗi để giảm nguy cơ bị muỗi đốt, sử dụng màn tẩm hóa chất để bảo vệ không gian sống khỏi muỗi, ngủ trong màn để ngăn chặn muỗi vào ban đêm.

Bệnh sốt xuất huyết thường biểu hiện qua 3 chu kỳ của sốt xuất huyết, trong đó giai đoạn từ ngày thứ 3 đến 7 của bệnh được coi là giai đoạn nguy hiểm nhất, có thể xuất hiện nhiều biến chứng đe dọa tính mạng. Để đối mặt với nguy cơ này, quan trọng nhất là nhận biết sớm các dấu hiệu của bệnh và đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế uy tín để tiếp tục quá trình khám, chẩn đoán, điều trị và theo dõi diễn biến nguy hiểm của bệnh.

Xem thêm:

• Tác hại của sốt xuất huyết đối với sức khỏe
• Sốt xuất huyết ủ bệnh mấy ngày? Hướng dẫn chăm sóc trẻ